رنجنامه ایران‌خودرو

حمیدرضا بهداد

ظاهرا کش و قوس میان سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت و ایران‌خودرو تمامی ندارد، چرا که پس از حرف و حدیث‌های به وجود آمده در ماجرای نصب برچسب سوخت، این بار موضوع یارانه‌های اختصاص یافته به خودروسازان برای دوگانه‌سوز کردن محصولاتشان مرکز ثقل اختلافات این دو قرار گرفته است. به نحوی که ایران‌خودرویی‌ها معتقدند در این زمینه مورد اجحاف واقع شده‌اند و سازمان بهینه‌سازی نیز این ادعا را شلوغ بازی آنها عنوان می‌کند. آغاز این داستان به آنجا برمی‌گردد که سازمان بهینه‌سازی به عنوان نماینده وزارت نفت مکلف شد ۲۵۰میلیارد تومان یارانه اختصاص یافته برای دوگانه‌سوز کردن ۴۰۰هزار خودرو را بین مجریان این طرح تقسیم کند.

این در حالی است که سهم ایران‌خودرو، برای دوگانه‌سوز کردن خودروها ۱۳۷هزار دستگاه، سازمان بهینه‌سازی ۱۲۰هزار دستگاه، سایپا و سایر خودروسازان نیز ۱۴۳هزار خودرو بود، هر چند که در ابتدای امر مبلغ اختصاص یافته به هر خودروی دوگانه‌سوز شده، ۷۰۰هزار تومان در نظر گرفته شده بود؛ اما اخیرا این مبلغ از سوی سازمان بهینه‌سازی تغییر یافته و به ۶۲۵هزار تومان کاهش پیدا کرده است.

درواقع سازمان بهینه‌سازی طی اقدامی و به دور از در نظر گرفتن میزان دقیق هزینه موردنیاز برای دوگانه‌سوز کردن هر خودرو به صورت مجزا و تفکیک شده، ۲۵۰میلیارد تومان تخصیص یافته را به ۴۰۰هزار خودرویی که می‌باید دوگانه‌سوز می‌شدند تقسیم کرده و بدین ترتیب سهم هر خودرو ۶۲۵هزار تومان تعیین شده است.

این در حالی است که ایران‌خودرویی‌ها اعتقاد دارند هزینه دوگانه سوز کردن محصولاتشان خیلی بیشتر از ۶۲۵هزار تومان بوده و در برخی خودروها حتی بیش از دوبرابر مبلغ یاد شده هزینه روی دست آنها می‌گذارد و در عوض سایر خودروسازها و حتی خود سازمان بهینه‌سازی، مبالغ کمتری را صرف این کار می‌کنند.

کیانوش‌ پورمجیب، معاون مهندسی فرآیند تولید ایران‌خودرو در این زمینه به خبرنگار ما می‌گوید: ستاد تبصره ۱۳ سابق، تعهد تولید ۱۳۷هزار دستگاه خودروی دوگانه سوز را بر عهده ایران‌خودرو گذاشت و طبق آن سازمان بهینه سازی نیز باید هزینه اختصاص یافته را در این زمینه به ما پرداخت می‌کرد.

این در حالی است که نامه‌نگاری‌ها و بروکراسی موجود سرنوشت دیگری را برای ایران‌خودرو رقم زد.

وی با اشاره به این که ایران‌خودرو هنوز ۳۰میلیارد تومان از یارانه تخصیص یافته را دریافت نکرده است، افزود: ستاد تبصره ۱۳ طی نامه‌ای به شرکت گاز خودرو (وابسته به سازمان بهینه‌سازی) ابلاغ کرد که اگر خودروسازان نتوانستند تا پایان شهریور ۸۶ محصولات دوگانه سوز ناقص خود را تکمیل کنند، یارانه باقی مانده به آنها پرداخت نشود و بدین ترتیب شرکت‌ما که به دلایلی نتوانسته بود تعهدات خود را در مدت زمان مذکور عملی کند شامل این نامه‌نگاری درون سازمانی شده و از دریافت ۳۰میلیارد تومان مابقی یارانه محروم ماند.

اظهارات پورمجیب در حالی است که مدیرعامل سازمان بهینه سازی چندی پیش این ادعای ایران‌خودرو را شلوغ بازی آنها عنوان کرده و گفته بود عدم پرداخت مابقی یارانه به این شرکت به دلیل تکمیل نبودن مدارک آنها در زمینه میزبان تولید و تعهدات باقیمانده در خصوص دو گانه سوز کردن محصولاتشان است.

در حالی که سایپا مدارک خود را به موقع ارسال کرده و یارانه‌اش نیز پرداخت شده است.

نابرابری در پرداخت یارانه‌ها

اما نحوه توزیع ۲۵۰میلیارد تومان اختصاص یافته برای دوگانه سوز کردن ۴۰۰هزار خودرو نیز در نوع خود کمی عجیب است.

چرا که طبق بررسی‌های انجام شده پرایدهای تولیدی سایپا که می‌باید دوگانه سوز به تولید می‌رسیدند برای هر دستگاه تنها ۵۲۵هزار تومان هزینه روی دست این شرکت می‌گذاشت؛ در حالی که طبق گفته ایران‌خودرویی‌ها محصولات تولیدی این شرکت برای دوگانه‌سوز شدن هزینه بسیار گزافی را در بر دارد.

به نحوی که طبق اظهارنظر پورمجیب دوگانه‌سوز کردن بیشتر محصولات ایران‌خودرو تا حدود ۹۵۰هزار تومان هزینه داشته و در موردی دیگر مبلغ صرف شده برای دوگانه سوز کردن هر دستگاه سمند به یک‌میلیون و ۶۰۰هزار تومان می‌رسد که با یک حساب سرانگشتی و با استناد به همین گفته‌ها، سایپا برای تولید هر خودروی دوگانه‌سوز، ۱۰۰هزار تومان سود کرده و در عوض ایران‌خودرو، با ضرر هنگفتی در این زمینه مواجه شده است. معاون مهندسی فرآیند تولید ایران‌خودرو در این زمینه می‌گوید: ما همان زمان که مبلغ ۶۲۵هزار تومان به عنوان یارانه اختصاص یافته برای تولید هر خودروی دوگانه‌سوز در نظر گرفته شد، اعتراض خود را به سازمان بهینه‌سازی در این زمینه ابلاغ کردیم؛ اما معاون مدیرعامل این سازمان در پاسخ به اعتراض ما اظهار داشت که نمی‌خواهد چندان در پیچ و خم بحث‌های این چنینی میان خودروسازان کشور قرار گیرد و به همین دلیل، ۲۵۰میلیارد تومان ذکر شده به طور مساوی بین ۴۰۰هزار خودرو تقسیم می‌شود.

پورمجیب ادامه می‌دهد، ما نمی‌دانیم که مبنای این تصمیم‌گیری چگونه بوده و چرا به رغم هزینه‌های گزاف دوگانه‌سوز کردن محصولات ایران‌خودرو، باز هم همان ۶۲۵هزار تومان برای هر دستگاه به این شرکت اختصاص یافت.

اظهارات پورمجیب در شرایطی است که جدای از درست یا غلط بودن نوع نامه‌نگاری‌ها و رد و بدل شدن وظایف بین دستگاه‌های ذی‌ربط در موضوع دوگانه‌سوز کردن خودروها، هم‌اکنون شرکت گاز خودرو، به عنوان متولی این امر به حساب می‌آید. بنابراین رفتار این شرکت با خودروسازان کاملا جلوه حقوقی دارد و اعتراض به آن وارد نیست. این موضوع را پورمجیب نیز تایید کرده و می‌گوید: ایران‌خودرو به این مساله که هم‌اکنون باقیمانده یارانه‌اش (۳۰میلیارد تومان) پرداخت نمی‌شود. چندان اعتراضی ندارد؛ چرا که به هر حال گاز خودرو نیز طبق قانون عمل می‌کند. اما حرف ما این است که نحوه توزیع ۲۵۰میلیارد تومان اختصاص یافته به خودروهای دوگانه‌سوز، منطق کارشناسی نداشته و درست نیست.

۲۹میلیارد طلب دیگر

ایران‌خودرو علاوه بر تقبل تعهد دوگانه‌سوز کردن ۱۳۷هزار دستگاه خودرو، باید حدود ۵۰هزار تاکسی دوگانه‌سوز نیز تحویل ستاد تبصره (۱۳) سابق می‌داد. بنا بر گفته پورمجیب، این تعهد سال گذشته عملی و تاکسی‌های مذکور وارد ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی شده‌اند. این در حالی است که این شرکت ۲۹میلیارد تومان نیز در این زمینه از سازمان بهینه‌سازی طلبکار است.

وی در این باره تاکید می‌کند: ما برای تولید ۵۰هزار تاکسی دوگانه‌سوز ‌باید ۴۹میلیارد تومان از سازمان بهینه‌سازی یارانه دریافت می‌کردیم؛ اما در حالی که ایران‌خودرو توانست سال گذشته تمامی تعهدات خود را در این زمینه عملی کند، تنها اواخر سال ۸۶، ۲۰میلیارد تومان به ما پرداخت شد و هم‌اکنون ۲۹میلیارد تومان دیگر از این سازمان طلب داریم.

با توجه به اظهارات معاون مهندسی فرآیند تولید ایران‌خودرو از یک سو و نحوه برخورد سازمان بهینه‌سازی و ستاد تبصره (۱۳) سابق از سوی دیگر، شاید بتوان این‌گونه برداشت کرد که طرح دوگانه‌سوز کردن ۴۰۰هزار خودرو، جدای از آنکه سودی نصیب سایپا کرده است، در عوض ایران‌خودرو در این زمینه متضرر شده و هم‌اکنون این شرکت نمی‌تواند طلب خود را وصول کند.

هرچند که در هر صورت و طبق گفته پورمجیب، بزرگترین خودروساز خاورمیانه فکر جبران ضرر خود را کرده و از منابع مختلف دیگری با سازمان بهینه‌سازی بی‌حساب می‌شود اما در هر صورت با بروکراسی بیش از حد و اقدامات غیرکارشناسانه نمی‌توان طرح‌های بزرگ همچون دوگانه‌سوز کردن ۴۰۰هزار خودرو را با رضایت طرفین به پایان رساند.

این در حالی است که طبق اظهارات پورمجیب هنوز ۷۰هزار دستگاه خودروی دوگانه‌سوز ایران‌خودرو فاقد کیت و مخزن بوده و ناقص است.