رقابت بر سر قطب سوم خودروسازی - ۳ مهر ۹۰

گروه خودرو - شاید روزی که علی اکبر محرابیان وزیر سابق صنایع و معادن، ‌ایده تشکیل «قطب سوم خودروسازی» را مطرح کرد، گمان نمی‌برد ‌ایده‌اش چند مشتری دست به نقد پیدا کند و رقابتی تنگاتنگ بر سر تصاحب ‌این «قطب» شکل بگیرد.

اگرچه قرار بود طبق توافقات اولیه، اصفهانی‌ها میزبان قطب سوم خودروسازی باشند، اما هم اکنون که چندین ماه از طرح آن می‌گذرد، «قطب سوم» دو مدعی دیگر هم پیدا کرده که یکی تبریزی‌ها هستند و دیگری نیز خوزستانی‌ها. ورود ‌این دو مدعی جدید به ماجرای

«قطب سوم» پس از آن صورت گرفت که محرابیان با اجرای طرح ادغام از کابینه دولت دهم کنار رفت و بدین ترتیب، اصفهانی‌ها به نوعی حامی‌بزرگ خود را برای تشکیل‌این قطب در شهرشان، از دست دادند هر چند که گمان می‌رفت‌این طرح با رفتن وی به فراموشی سپرده شود. رفتن محرابیان اگرچه تشکیل «قطب سوم» را در ‌هاله‌ای از ابهام فرو برد، اما آن را محو نکرد و هم اکنون نیز اصفهانی‌ها، تبریزی‌ها و خوزستانی‌ها سه مدعی جدی‌این طرح به شمار می‌روند.

به عبارت بهتر، اتفاقی که هم اکنون افتاده ‌این است که «گروه بهمن» به عنوان بزرگ‌ترین خودروساز خصوصی کشور، می‌خواهد با احداث سایت خودروسازی در خوزستان، عملا به «قطب سوم» تبدیل شود. این شرکت خصوصی بنا ندارد که طبق ‌ایده محرابیان حرکت کند، بلکه معتقد است با طرح‌هایی که برای سایت خوزستان پیش‌بینی کرده، سایت مذکور به طور حتم قطب سوم خودروسازی خواهد شد. از آن سو تبریزی‌ها نیز با توجه به ظرفیت‌های موجود خود مانند قطعه‌سازی و نیروی کار ارزان، می‌خواهند‌ این «قطب» را به نام خود سند بزنند.

بنابراین با توجه به رقابتی که بر سر قطب سوم خودرو سازی‌ایجاد شده، هنوز نمی‌توان با اطمینان گفت در نهایت چه شهری میزبان قطب سوم خودروسازی کشور خواهد بود.

کدام شهر شایسته‌تر است؟

اما آن طور که وزیر سابق صنایع عنوان کرده بود، هدف از تشکیل «قطب سوم»، نه تنها افزایش تیراژ، بلکه ‌ایجاد رقیبی برای‌ایران خودرو و سایپا است تا بدین واسطه بازار خودرو کشور تا حدی از انحصار فعلی نجات یابد و استراتژی ۱۴۰۴ صنعت خودرو نیز محقق شود. در این استراتژی، خودروسازی ‌ایران باید در سال ۱۴۰۴ به تیراژی سه میلیون دستگاهی برسد و یک میلیون آن را صادر کند.‌ این هدف قطعا نیازمند توسعه خطوط تولید خودرو و افزایش سطح کیفیت و تکنولوژی خودروسازان است، «قطب سوم» نیز قرار است بخشی از‌این بار را به دوش بکشد.

حال با‌این شرایط، پرسش‌اینجاست که از بین سه مدعی فعلی، کدامیک برای میزبانی از «قطب سوم» شایسته‌ترند؟

اصفهانی‌ها با آب و هوای خشک و ظرفیت‌های صنعتی، تبریزی‌ها با توان بالای قطعه سازی و نیروی کار ارزان، یا خوزستانی‌ها با آب و هوای مرطوب و موقعیت جغرافیایی مناسب برای حمل و نقل؟

به نظر می‌رسد حال که «قطب سوم» سه مدعی دست به نقد و جدی (البته با ظرفیت‌های مختلف) پیدا کرده، باید تحقیق کرد و دید کدامیک از آنها از جمیع جهات شایسته میزبانی‌ این «قطب» هستند؟ آن طور که کارشناسان عنوان می‌کنند، برای

مکان یابی صحیح در‌این مورد، باید به فاکتورهای مهمی‌ از جمله ظرفیت‌های قطعه‌سازی، قیمت نیروی کار و زمین، نوع آب و هوا و همچنین موقعیت جغرافیایی، توجه داشت و دید از بین سه شهر فعلی، کدامیک دارای شرایط بهتری هستند؟

در واقع هدف گزارش امروز، شناخت نکات مثبت و منفی از شرایط استان‌ها و داوطلبان «قطب سوم» و پاسخ به پرسش‌هایی مانند‌ اینکه‌ این طرح در کدام شهر پیاده خواهد شد، سرمایه‌گذاران آن چه کسانی خواهند بود و با چه تفکر و هدفی گام در‌این راه می‌گذارند ؟ خواهد بود . سوال دیگر‌اینکه برای تولید با تیراژ بالا به یک شرکت همکار نیاز است و چون ‌این کار به تنهایی امکان‌پذیر نیست، کدام شرکت خارجی با برنده طرح «قطب سوم» همکاری خواهد کرد؟

دولت نباید دخالت کند

اما به سراغ کارشناسان و مسوولان اصفهانی، تبریزی و خوزستانی برویم و ببینیم نظر آنها در مورد «قطب سوم» چیست؟ عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی ‌در‌ این مورد می‌گوید: بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی دولت نباید در‌ایجاد قطب سوم خودروسازی نباید دخالت کند.

حمیدرضا فولادگر نماینده مردم اصفهان با بیان‌این مطلب می‌افزاید: طبق اصل ۴۴، دولت نمی‌تواند در موضوع «قطب سوم» دخالت داشته باشد، بلکه باید بسترهای مناسب را برای بخش خصوصی ‌ایجاد کند تا آنها به‌این طرح جامه عمل بپوشانند.

عضو کمیسیون صنایع و معادن ادامه می‌دهد: اگر دولت قصد ورود برای موضوع «قطب سوم» را داشته باشد تنها می‌تواند در حد تامین امکانات و همچنین انجام سرمایه گذاری به منظور ساخت پلت فرم‌های جدید، عمل کند.

فولادگر در مورد مکان یابی قطب سوم نیز تاکید می‌کند:‌ این قطب در هر جایی که تشکیل شود، باید هدف از آن، بالا بردن تیراژ و تولید خودروهایی جدید و با کیفیت‌تر باشد.

وی تاکید می‌کند: به‌این موضوع باید دید ملی داشت و به واسطه آن، کیفیت را بالا برد و با دیگر خودروسازان دنیا رقابت کرد.

به گفته فولادگر، در بخش خصوصی

«قطب سوم» معنایی ندارد و میدان رقابت باز است هر شرکت خودروساز در هر شهری که بخواهد می‌تواند تشکیل خودروسازی دهد. هر تعداد که بخواهیم می‌توانیم در کشورمان قطب تشکیل دهیم.

وی در خصوص شرایط اصفهان برای میزبانی از قطب سوم نیز می‌گوید: اصفهان یک شهر صنعتی است و شرکت‌های قطعه سازی زیادی دارد و می‌توان برای تشکیل قطب سوم در آن سرمایه‌گذاری کرد.

گروه بهمن:قطب سوم ما هستیم

گفته‌های نماینده مردم اصفهان در شرایطی است که قائم مقام خودرو «گروه بهمن» می‌گوید: با‌ایجاد قطب سوم خودرو سازی و برای تحویل یک خودروی برتر به مشتریان، باید تمام جوانب کار را مانند کیفیت، کارآیی، سوخت و غیره در نظر گرفت.

وی با اشاره به ‌اینکه هدف از‌ایجاد «قطب سوم» تولید خودروی‌هایی متنوع است، می‌افزاید: هر گروهی که محصولات متنوع‌تر و تولیدات بیشتری داشته باشد، می‌تواند قطب سوم را از آن خود کند. شیخانی تاکید می‌کند: هدف «گروه بهمن» این است که قطب سوم خودروسازی را با تیراژی ۳۰۰ هزار دستگاهی در خوزستان محقق کند. در‌این مورد حتی با سازمان گسترش نیز یک شرکت طراحی و مهندسی ایجاد کرده‌ایم تا بتوانیم با طراحی پلت‌فرم، برند خاص «گروه بهمن» را ایجاد کنیم. وی در خصوص شرایطی که در اهواز برای تشکیل «قطب سوم» وجود دارد، می‌گوید: نزدیکی اهواز به کشورهای اطراف، حمل و نقل قطعات را راحت و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. البته تنها مشکلی که وجود دارد شرایط آب و هوایی منطقه است که مهندسان ما به دنبال راه حلی برای رفع آن هستند. به گفته شیخانی، هم اکنون «گروه بهمن» با چند شرکت چینی برای طراحی و تولید خودرو در حال مذاکره است و احتمالا با برطرف شدن مسائل مالی،‌این مذاکرات تا پایان امسال به نتیجه خواهد رسید.

قطب سوم مشارکتی

اما به سراغ تبریزی‌ها برویم و ببینیم نماینده آنها در مجلس چه نظری درباره «قطب سوم» و مکان یابی آن دارد. موید حسینی می‌گوید: برای تشکیل یک خودرو سازی جدید، به گروه‌ها و ‌ایده‌های جدیدی نیاز داریم و لازم است برای تولید خودروهای جدید، فضایی آزاد و رقابتی‌ایجاد کنیم. وی با بیان ‌اینکه مشتریان انتظار افزایش کیفیت را از خودروسازان دارند، تاکید می‌کند: باید به موضوع «قطب سوم» دید ملی داشت، به نحوی که می‌توانیم برای ساخت یک خودرو جدید، مشارکتی کار کنیم. مثلا می‌توانیم موتور را در یک شهر و برخی قطعات را نیز در شهر دیگری بسازیم و بدین واسطه کمک کنیم تا خودروسازی کشور دارای برندی جدید و باکیفیت‌تر باشد. به گفته نماینده مردم تبریز، برای ‌اینکه بدانیم کدام شهر میزبان قطب سوم خواهد شد باید تمام فاکتورها را در نظر بگیریم و انتخاب را به دست کارشناسان بسپاریم تا آنها پس از بررسی همه جوانب، مکان مناسب را انتخاب کنند.

وی در عین حال به شرایط تبریز برای میزبانی از «قطب سوم»، می‌گوید: روابط مناسب میان‌ایران و ترکیه و هم مرز بودن تبریز با ‌این کشور، تضمینی برای تامین قطعات به حساب می‌آید. به گفته موید حسینی، تبریز از لحاظ نیروی انسانی نیز ظرفیت مناسبی دارد و‌این می‌تواند مزیتی برای تشکیل قطب سوم در ‌این شهر باشد.