فرصت ها و تهدیدهای صنعت CNG در ایران

گروه خودرو - ایران پس از پاکستان در جایگاه دوم کشورهای دارنده خودروهای گازسوز دنیا قرار دارد این در حالی است که بخش اعظمی از ساخت و تولید تجهیزات خودروهای گازسوز همچنان وارداتی است. هر چند با رشد صنعت CNG در دنیا، ایران می‌تواند با توجه به جایگاهی که طی چندسال گذشته به آن دست یافته، یکی از ابرقدرت‌های صنعت مذکور در جهان باشد اما به دلیل فراز و نشیب‌هایی که این صنعت طی سالیان گذشته با آن روبه‌رو بوده هم اکنون حرف چندانی برای گفتن در این صنعت ندارد.

از یک سو با توجه به اهمیت تولید خودروهای گاز سوز در ایران به دلیل صرفه‌جویی در مصرف بنزین، هنوز واردکننده تجهیزات CNG هستیم از دیگر سو این صنعت هنوز هم با موانع و مشکلاتی روبه‌روست که توسعه و رشد آن در آینده با ابهاماتی مواجه است.

هرچند بسیاری از مسوولان کشور، خواستار تغییر نگاه‌ها از تولید خودرو برپایه بنزین هستند اما موانع ساختاری صنعت CNG، در کشور نمی‌تواند منجر به تغییر دیدی شود که مسوولان خواستار آن هستند. در همین زمینه روز گذشته با کلید خوردن چهارمین همایش و نمایشگاه CNG فرصت‌ها و تهدیدهای پیش‌روی این صنعت در کشور مورد بررسی قرار گرفت.

مجید هدایت مدیرعامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) یکی از مدعوین و سخنرانان این همایش در ابتدای سخنرانی خود از کارگروهی خبر داد که قرار است با مشارکت تشکل‌های بخش خصوصی، سازمان استاندارد، ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت و وزارت نفت به رفع مشکلات بخش CNG بپردازد.مدیرعامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران همچنین از تولید نسل جدید خودروهای پایه گازسوز کشور در سال جاری خبر داد و افزود: موتور ملی پایه گازسوز با راندمان بالا در سال جاری وارد حمل‌ونقل کشور می‌شود.مدیر عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران اظهار کرد: در صنعت CNG در سال‌های اخیر رشد مناسبی ایجاد شده است.این مقام مسوول همچنین با اشاره به خودکفایی و بومی سازی ساخت اکثر تجهیزات، کالا و قطعات مورد نیاز صنعت CNG در بخش خودرویی و جایگاه‌های سوخت تصریح کرد: در شرایط فعلی هیچ‌گونه کمبود کالا و تجهیزات برای توسعه صنعت CNGدر کشور وجود ندارد ضمن آنکه شبکه گسترده توزیع و انتقال گاز زمینه ساز توسعه بیشتر صنعت CNGاست.

به گفته هدایت قیمت‌گذاری بلند مدت یکی از مولفه‌های توسعه صنعت CNG است به همین منظور قیمت‌گذاری بلند مدت CNGحداقل برای یک مدت ۱۰ ساله باید تعیین شود.

دوبرابر شدن خودروهای گاز سوز دربرنامه پنجم

سردار محمد رویانیان رییس ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل سوخت نیز در این مراسم با تاکید بر اینکه در برنامه پنجم توسعه دو میلیون و ۵۰۰ هزار خودرو جدید دوگانه‌سوز وارد ناوگان حمل‌ونقل کشور می‌شود گفت: پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۱۳۹۴ مجموع تعداد خودروهای کشور به بیش از ۲۰ میلیون دستگاه و تعداد موتورسیکلت‌ها نیز به مرز ۱۰ میلیون دستگاه افزایش پیدا کند.رییس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت با بیان اینکه هم اکنون دو میلیون و ۷۰۰ دستگاه خودروی دوگانه‌سوز در سطح کشور تردد می‌کند، بیان کرد: پیش‌بینی می‌شود در برنامه پنجم توسعه به طور میانگین دو میلیون و ۵۰۰ هزار خودروی جدید گازسوز به خودروهای مذکور افزوده شود.

به گفته رویانیان هم اکنون ۲۰ درصد از خودروهای کشور گاز سوز هستند.

رویانیان با تاکید بر اینکه مطابق با استانداردهای بین‌المللی به ازای تردد هر یک هزار خودروی گازسوز باید یک جایگاه CNGوجود داشته باشد، افزود:‌ سیاست دولت ایجاد تعادل بین تعداد خودروهای گازسوز و جایگاه‌های CNGاست.رییس ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور همچنین از فعالیت همزمان ۱۲۰ گروه صنعتی برای بومی‌سازی تجهیزات صنعت CNGدر کشور خبر داد و گفت: در شرایط فعلی حدود یک هزار و ۷۰۰ جایگاه CNGدر استان‌های مختلف کشور راه اندازی شده است و پیش‌بینی می‌شود به زودی ۵۰۰ جایگاه جدید CNGراه‌اندازی شود.

وی با اعلام اینکه مطابق با برنامه‌ریزی انجام گرفته تعداد جایگاه‌های CNGتا پایان برنامه پنجم توسعه به ۴ هزار باب افزایش می‌یابد، خاطرنشان کرد: تاکنون ساخت دو هزار و ۵۰۰ جایگاهCNG با حمایت دولت انجام شده است، اما برای ساخت جایگاه‌های جدیدCNGباید بخش خصوصی سرمایه‌گذاری کند.

افزایش کارخانه‌های مخزن ساز

حسین‌هاشمی سخنگو و رییس خودرو ستاد مدیریت حمل و نقل و مصرف سوخت نیز در این مراسم اظهار کرد: سال گذشته بیشترین مخازن CNG به صورت واردات تامین شد، اما در سال جاری و با توجه به گسترش شرکت‌های سازنده مخزن در کشور می‌توانیم بخش اعظمی از نیاز کشور را تامین کنیم.

به گفته‌هاشمی، در حال حاضر سه شرکت سازنده مخزن در کشور مشغول به فعالیت هستند که این تعداد تا پایان سال به هشت شرکت خواهد رسید و به این طریق ظرفیت ساخت مخزن به یک میلیون دستگاه در سال افزایش پیدا می‌کند.

سهم ۲۵ درصدی CNG در سبد سوخت

رییس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت کشور همچنین در حاشیه این مراسم و در جمع خبرنگاران از برگزاری جشن خودکفایی CNG در آبان‌ ماه سال جاری خبرداد و گفت: طی پنج‌سال گذشته توانستیم دو میلیون و ۷۰۰ هزار خودرو را در کشور گازسوز کنیم که رتبه دوم آسیا و جزو رتبه‌های سه‌گانه دنیا محسوب می‌شوند.

وی افزود: کشور ما با داشتن یک هزار و ۸۰۰ جایگاه سوخت CNG که قابلیت افزایش تا دو هزار و ۵۰۰ جایگاه را دارد یکی از جایگاهداران بزرگ دنیا در این بخش محسوب می‌شود.

رویانیان در پاسخ به این پرسش که سهم خودروهای CNG در سبد سوختی کشور چند درصد است، اظهار کرد: امروز بیش از ۲۵ درصد سهم خودروها در کشور به CNG اختصاص پیدا کرده، سهم بنزین نیز ۵۵ درصد و دیزل نیز ۲۰ درصد پیش بینی شده که این امر بیانگر آن است از این پس خودروسازان باید به سمت خودروهای دیزلی حرکت کنند.

رییس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت کشور همچنین در پاسخ به این سوال که آیا با خودکفا شدن CNG امکان کاهش قیمت خودروهایی با پایه سوخت گاز به وجود خواهد آمد گفت : صنعت CNG هر چقدر پایدارتر شود اقتصادی‌تر خواهد شد.

وی در پاسخ به این پرسش که در سال جاری خودروسازان برای تولید خودروهای پایه گاز سوز چه اقداماتی صورت داده‌اند عنوان کرد: ایران‌خودرو وعده داده در سال جاری ۸۰ هزار خودروی پایه‌گازسوز تولید کند و در صورتی که این شرکت به وعده خود عمل کند قطعا قیمت‌ها نیز اقتصادی خواهد شد.

وی در پاسخ به این پرسش که سایپا دیگر خودروساز کشور تا کنون در خصوص پایه گازسوز کردن خودروهای چه اقداماتی صورت داده است اظهار کرد: سایپا در این خصوص تلاش زیادی صورت نداده و ما امیدواریم این شرکت خودروساز نیز هرچه سریع‌تر وارد این حوزه شود.

رویانیان همچنین از تشکیل کارگروه ویژه حمایت و توسعه CNG با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نفت، سازمان محیط زیست، ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت خبر داد و گفت: با همکاری بین این سازمان‌ها صنعت نوپای CNG را مدیریت و حمایت خواهیم کرد. رییس ستاد مدیریت حمل‌ونقل و سوخت کشور در خصوص وضعیت نوسازی خودروهای فرسوده نیز گفت: در هیچ جای دنیا تسهیلاتی که امروز برای این بخش در نظر گرفته شده اعطا نمی‌شود و چنانچه عمر خودروها از ۲۵سال عبور کنند از رده خارج شده و حق تردد ندارند، اما در ایران علاوه بر وام‌هایی که برای مالکان خودروهای فرسوده در نظر گرفته می‌شد فرآیند اسقاط و سایر اقدامات را نیز انجام می‌دهیم لذا پروسه نوسازی هم اکنون پیچیده شده است.

وی ادامه داد: ستاد مدیریت حمل و نقل سوخت موظف نیست همه این اقدامات را انجام دهد اما این روند جایگزینی برای مالکان این خودروها یک عادت شده در حالی که باید قاعده کار تغییر کند.

به گفته رویانیان در حال حاضر حدود ۳۰هزار خودرو زیر مدل ۵۴در کشور وجود دارد که با وجود اعلام فراخوان از سه سال پیش تاکنون برای نوسازی مراجعه نکرده‌اند.

وی در پاسخ به این پرسش که برنامه ستاد در خصوص خودروهای مذکور چیست؟ عنوان کرد: قاعده کار این است که کارت سوخت این خودروها باطل شده و از تردد آنها در کشور جلوگیری شود، اما در سال جاری نیز مساعدتی در زمینه اسقاط خودروی این افراد در نظر گرفته است.

در همین زمینه رییس سازمان حفاظت محیط زیست، نیز اظهار کرد :که اگر نگاه ما در طراحی و تولید خودرو پایه‌گازسوز باشد بدون شک مشکلات کنونی در راستای آلودگی‌های زیست‌محیطی و هوا تا حد بسیار زیادی کاهش خواهد یافت. اما مشکل اینجاست که نگاه ما در تولید خودرو دوگانه سوز و بر پایه بنزین است که باید این نگاه را تغییر دهیم.

وی افزود: در حال حاضر در سطح جهانی کارخانه‌های خودروسازی بزرگی همچون بی‌ام‌و، تویوتا و میتسوبیشی در فهرست تولیدکنندگان قطعات مربوط به سی ان جی قرار دارند. رییس سازمان محیط زیست با اشاره به وجود ۲۰ درصد ظرفیت گاز جهان که در ایران وجود دارد، به توسعه شبکه گازرسانی در کشور اشاره کرد و افزود: اگرچه این کار هزینه بسیار زیادی برای دولت دارد، اما هدف از آن ارتقای رفاه اجتماعی مردم است.

محمدی‌زاده گفت: صرفه اقتصادی ناشی از استفاده از گاز CNG به عنوان سوخت جایگزین نسبت به رقم تمام شده بنزین بسیار قابل توجه است و روند گازسوز شدن خودرو‌ها در دولت نهم و دهم شتاب بیشتری گرفته است. به گفته وی حداقل ۲۵ تریلیون متر مکعب منابع گازی در کشور وجود دارد که برای ۲۵۰ سال کشور کفایت می‌کند، در حالی که منابع نفتی در حال اتمام است و از این رو باید به جای استفاده از منابع نفتی به استفاده از ذخایر گازی روی آوریم.