پایان آذرماه آخرین مهلت برای تجهیز خودروهای داخلی به استاندارد یورو۴
استاندارد یورو۴ بازهم مهلت می‌خواهد
گروه خودرو- افزایش آلودگی هوا که به گفته برخی از کارشناسان زیست محیطی، آینه استاندارد آلایندگی خودروهای در حال تردد در کشور است، امسال در حالی آسمان پایتخت و چند شهر بزرگ کشور را تیره و تار کرد و وضعیت را به مرحله هشدار رساند که آخرین مهلت خودروسازان برای ارتقای استاندارد یورو ۴، پایان ماه جاری است، اما با توجه به تشدید مشکلات خودروسازان، آیا آلوده‌ترین ماه سال به اجرای صد در صدی استاندارد آلایندگی یورو۴ ختم خواهد شد؟ پایان آذرماه امسال، تاریخی است که سال گذشته سازمان محیط زیست و خودروسازان بر سر آن به توافق رسیدند. بر همین اساس قرار بود که با فرا رسیدن این تاریخ تمام محصولات دو خودروساز بزرگ کشور با استاندارد یورو۴ تولید شود. حتی سازمان محیط زیست برنامه‌ریزی دقیقی هم برای پیش بردن این طرح تصویب کرد.
بر همین اساس گرچه خودروسازان از سال گذشته ارتقای استاندارد آلایندگی محصولات سواری خود به یورو ۴ را آغاز کردهاند، اما آیا تا پایان آذرماه قادر خواهند بود ۱۰۰ درصد محصولات خود را با این استاندارد تولید کنند. آن هم در شرایطی که نوسانات ارزی و محدودیت‌های بین المللی، تولیدات خودروسازان با استانداردهای فعلی را هم به مخاطره انداخته است. سوال اینجا است که آیا شرایط فعلی ممکن است محقق شدن استاندارد یورو۴ را باز هم به تعویق بیندازد؟ البته اگر اجرای استاندارد یورو۴ بازهم با تاخیر مواجه شود، جای تعجب ندارد؛ چرا که پیش از این، مشکلاتی نظیر تامین سوخت استاندارد، نیاز به سرمایه‌گذاری و بحث قیمت‌گذاری باعث می‌شد خودروسازان هر بار برای اجرای این استاندارد، وقت بیشتری از سازمان محیط زیست بگیرند، اما همانطور که اشاره شد آخرین مهلتی که سازمان محیط زیست به خودروسازان داد پایان آذر امسال بود.
هرچند سال گذشته با حضور رییس جمهور از محصولاتی با استاندارد یورو۴ رونمایی شد، اما بسیاری از کارشناسان این رونمایی را کاری دستوری از جانب دولت تعبیر می‌کنند، زیرا در همان زمان هم اجرای این استاندارد با مشکلات فراوانی همراه بوده است که البته حالا تشدید هم شده است، اما در حال حاضر سرنوشت این طرح که سرمایه‌گذاری‌های عظیمی برای رسیدن به آن انجام شده است به کجا خواهد رسید؟ و آیا با اجرای شتابزده این طرح، توقعات سازمان محیط زیست برطرف خواهد شد و به آسمانی پاک دست خواهیم یافت؟
کیوان وزیری، مدیر اجرا و نظارت بر استانداردهای ایران خودرو در رابطه با عملیاتی شدن این طرح تا پایان آذر می‌گوید :پایان آذر ماه برای اجرای صددرصدی استاندارد یورو۴ تاریخی بود که سازمان محیط زیست بر آن پافشاری داشت. او در ادامه می‌گوید: اما حالا و با شرایط به وجود آمده که ناشی از محدودیت‌های بین‌المللی و مشکلات مالی خودروسازان است، بزرگ‌ترین مشکل خودروسازان تامین قطعات مورد نیاز برای اجرای این استاندارد است. او در ادامه به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید: ما در حال حاضر از نظر تکنولوژیکی و طراحی مشکلی نداریم و توانسته‌ایم این ارتقای استاندارد را عملی کنیم، حتی محصولاتی را هم با این استاندارد تولید کرده‌ایم، اما مشکلات تامین قطعات مربوط به این پروژه، برنامه خودروسازان را دچار اخلال کرده است. او عقب افتادن اجرای این طرح را به معنای نخواستن یا نتوانستن خودروسازان نمی‌داند و معتقد است عزم و اراده برای رسیدن به یورو۴ در خودروسازان وجود دارد؛ زیرا خودروسازان بیشتر از هزینه تامین که در حال حاضر مشکل اصلی‌شان است، برای طراحی و ساخت موتورهای یورو۴ هزینه کردهاند و برایشان اهمیت دارد که این طرح پر هزینه را به نتیجه برسانند. وزیری در ادامه می‌گوید: ما دست روی دست هم نگذاشته‌ایم که دچار فلج صنعتی شویم، هدفمان هم اجرای این طرح است، اما تامین قطعات و ملزومات اجرای این استاندارد زمان می‌برد. او در ادامه امیدوار است که اجرای این طرح که ناگفته پیداست تا پایان آذر امسال عملی نخواهد شد، با ورود به سال ۹۲ به سمت خودکفایی حرکت کند و به مرحله بهره‌برداری برسد.
اما اجرای استاندارد یورو۴ چه تاثیری بر کاهش آلودگی هوا دارد؟ و با اجرای استاندارد آلایندگی یورو۴ چه چیزی به دست خواهد آمد؟
وزیری در این رابطه می‌گوید: در حال حاضر باید دید آیا از نظر شرایط اقتصادی ارزش دارد که به هر روشی این کار عملی شود؟ او به تعداد خودروهای فرسوده‌ای اشاره می‌کند که در حال تردد در جاده‌های کشور هستند، خودروهایی که میزان آلایندگی آنها ۳۰ تا ۳۵ برابر خودروهای یورو۲ فعلی است. او با اشاره به تعداد خودروهای فرسوده که نزدیک به ۳ میلیون دستگاه هستند می‌گوید: حتی اگر تعداد فرسوده‌ها را یک میلیون دستگاه در نظر بگیریم مثل این است که ۳۵ میلیون دستگاه خودروی یورو۲ در حال تردد در خیابان‌ها و جاده‌های کشور است، اما آیا با این وجود، اجرای استاندارد یورو۴ آلایندگی هوا را کاهش خواهد داد؟ وزیری در پاسخ به این سوال می‌گوید: با وجود این تعداد خودروی فرسوده استاندارد یورو۴ کارکردی نخواهد داشت، از طرفی این همه فشار به خودروسازان برای رسیدن به یک گرم آلودگی در کیلومتر به جای دو گرم فعلی است، در صورتی که ۶۰ گرم آلودگی در هرکیلومتر که از تردد یک خودروی فرسوده حاصل می‌شود همچنان بر جای خود باقی است.
مقصران آلودگی هوا
اما آیا تنها منشا آلودگی هوا خودروسازان هستند؟ البته خودروسازان همیشه مخالف این موضوع هستند که گفته می‌شود قسمت اعظم آلودگی هوا در نتیجه تردد خودروها است، اما چیزی که وجود دارد آماری است که بر اساس آن میزان مصرف بنزین در کشور، روزانه ۶۵ میلیون لیتر برآورد شده است. هرچند خودروسازان عقیده دارند بخش اعظم این میزان مصرف به خودروهای فرسوده بازمی‌گردد که معمولا دو برابر یک خودروی غیر فرسوده بنزین می‌سوزاند.
اما به هر حال آلودگی هوا به غیر از اینکه بحث‌های زیست محیطی را به همراه دارد که به مدل زندگی در کلانشهرها مربوط می‌شود؛ در فصول سرد سال، پدیده وارونگی هوا را در کلان‌شهرهایی به همراه دارد که تردد خودرو در آنها زیاد است، اما با وجود این خودروسازان همیشه عنوان می‌کنند که مقصر اصلی آلودگی هوا به تنهایی نیستند. یکی از مدیران خودروساز در این رابطه، به غیر از انبوه موتورهای در حال تردد در سطح کلانشهرها که هر ۴ عدد آنها برابر با یک خودروی فرسوده است، ۴ پارامتر اصلی را در آلودگی هوای کلانشهرها موثر می‌داند. خودروهای در حال تردد، مناطق مسکونی و مناطق صنعتی، سوخت‌های مورد استفاده و ریزگردها. به نظر این کارشناس تاثیر این ۴ پارامتر با یکدیگر متفاوت است، او در این رابطه به دنیای اقتصاد می‌گوید: خطرناک‌ترین این پارامترها به ترتیب باز می‌گردد به کیفیت سوخت تولیدی، خودروها، کارخانه‌ها، اماکن مسکونی و ریزگردها. هرچند عوامل ذکر شده در آلودگی هوای کلانشهرها مؤثر است، اما اگر سهم آلایندگی خودروها آن‌چنان که خودروسازان می‌گویند بالا نیست، پس دلیل کاهش چشمگیر آلودگی هوا پس از تعطیلات چند روزه پایتخت چیست؟
این فعال صنعت خودروسازی کاهش آلودگی هوا را با کیفیت محصولات خودروسازان مرتبط نمی‌داند و عقیده دارد از آنجا که میزان جدی آلایندگی خودروها به کیفیت سوخت، ترافیک شهری و در عین حال وجود خودروهای فرسوده مربوط می‌شود، بهتر است ابتدا راه‌حلی برای این مشکلات پیدا کرد؛ زیرا محصولات فعلی خودروسازان که با استاندارد یورو۲ در حال تولید است به میزان لازم می‌تواند پاسخگوی مسائل زیست محیطی باشد. این کارشناس حوزه خودرو ضمن اینکه با استاندارد یورو۴ مخالف نیست عقیده دارد در شرایط فعلی بهتر است برای حل مشکل آلودگی هوا سراغ راه‌حل‌های اثر بخش‌تر رفت، راه‌حل‌هایی که با کمترین هزینه اثر بخشی لازم را داشته باشند و از طرفی قابلیت اجرا هم داشته باشند؛ زیرا در حال حاضر اجرای استاندارد یورو۴ علاوه بر مشکلات تامین قطعات، نیاز به یک سرمایه‌گذاری سنگین برای تولید موتورهایی در این کلاس نیز دارد.
اما این کارشناس هم مانند وزیری، اصلی‌ترین راه‌حل در این ارتباط را شتاب در خروج خودروهای فرسوده به جای شتاب در اجرای استاندارد یورو۴ می‌داند، زیرا همانطور که اشاره شد تعداد خودروهای فرسوده در حال حاضر حدود سه میلیون دستگاه در کشور است و تا زمانی که این تعداد خودروی فرسوده در کشور در حال تردد هستند نمی‌توان به بهتر شدن وضع آلودگی هوا حتی با ورود یورو۴ و اثر بخشی آن امیدوار بود.
اما با توجه به اظهار نظر این کارشناس و با توجه به شرایط فعلی تولید که افتی حدود ۵۰ درصدی را از سر می‌گذراند و در حالی که بسیاری از مشتری‌ها از وضعیت عرضه محصولات خودروسازان ناراضی هستند، آیا خودروسازان می‌توانند حدود سه میلیون دستگاه خودروی نو را در کوتاه‌ترین زمان جایگزین این تعدادخودروی فرسوده کنند؟ آیا تسهیلات کافی برای نوسازی این تعداد خودرو در دسترس مردم و خودروسازان قرار دارد؟ درست است که خودروسازان تعویض خودروهای فرسوده را بهترین راه‌حل برای کاهش آلودگی هوا می‌دانند، اما برای انجام این کار چند چالش جدی بر سر راه نوسازی این خودروها وجود دارد که هماهنگی میان چند ارگان را می‌طلبد. هماهنگی میان خودروسازان، وزارت نفت و بانک مرکزی برای نوسازی این تعداد خودرو لازم به نظر می‌رسد.
خودروی یورو۴ چند؟
اما یکی از چالش‌هایی که خودروسازان برای تولید و عرضه خودروهایی با استاندارد یورو۴ با آن مواجه هستند، بحث قیمت‌گذاری این محصولات است. مسلما تولید خودرو با استاندارد یورو۴ با افزایش هزینه همراه خواهد بود، افزایش هزینه‌ای که در قیمت تمام شده تاثیرگذار خواهد بود، اما با توجه به اینکه در حال حاضر سیاست‌های دولت بر ثبات و حتی کاهش قیمت خودرو پیش می‌رود، اعمال افزایش قیمت بر این محصولات چگونه صورت خواهد پذیرفت؟ این در حالی است که حتی سال گذشته و زمانی که از محصولات یورو۴ رونمایی شد مسوولان براین نکته تایید داشتند که این محصولات با حداقل افزایش قیمت ارائه شوند. در آن زمان هم خودروسازان افزایش قیمت ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومانی را تخمین زده بودند که البته حالا و با افزایش نرخ ارز باید دو یا سه برابر قیمت قبلی را به عنوان افزایش هزینه نسبی در نظر گرفت.
وزیری هزینه افزایش کلاس موتور خودرو را در دنیا بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار برآورد می‌کند و حداقل آن را ۳۵۰ دلار عنوان می‌کند که بر قیمت تمام شده محصول تاثیرگذار خواهد بود. اما بر اساس ابلاغیه دولت در آذر ۸۹ به منظور حفاظت از محیط‌زیست، استاندارد حد مجاز آلایندگی خودروهای سبک، سنگین و نیمه سنگین در سال‌های ۸۹ و ۹۰ یورو ۲ تعیین و قرار شد در سال‌های ۹۱ تا ۹۳ به یورو۴ برسد.اما سال گذشته بود که سازمان حفاظت محیط زیست خودروسازان را ملزم کرد حداکثر تا پایان آذرماه سال‌جاری تمامی تولیدات خود را با استاندارد یورو ۴ اروپا تطبیق دهند. این زمان در حالی در نظر گرفته شد که تامین و توزیع سوخت یورو۴ نیز باید تا این زمان آغاز می‌شد، اتفاقی که تا به امروز به صورت جدی، حتی در کلانشهرها هم آغاز نشده است. شاید اگر توزیع این سوخت، به عنوان یکی از قطعات کلیدی پازل چند تکه یورو۴، به‌موقع انجام می‌شد خودروسازان دیگر بهانه‌ای برای عقب انداختن تولید محصولات یورو۴ نداشتند، زیرا آنها معتقدند اگر سوخت نامرغوب وارد موتور یک خودروی یورو۴ شود نه تنها تاثیرگذاری مطلوبی بر محیط زیست ندارد؛ بلکه موتور خودرو را هم دچار مشکل می‌کند.
ارسال نظر