گروه خودرو-گمرک ایران در حالی آمار صادرات و واردات خودرو را طی دو ماه امسال اعلام کرد که طبق آن و نسبت به مدت مشابه سال گذشته، صادرات رشدی چهار هزار و 122 دستگاهی را به خود می‌بیند و واردات نیز 40 دستگاه (کمتر از یک درصد) افزایش یافته است.

بر این اساس، مجموع کل خودروهای صادراتی در دو ماه ابتدایی امسال به پنج هزار و ۶۷۰ دستگاه می‌رسد و در این مدت چهار هزار و ۵۰۷ دستگاه خودرو نیز به میهمانی جاده‌های کشور آمده‌اند.
البته باید در نظر گرفت واردات خودرو فقط به لحاظ تعدادی رشد کرده و از نظر وزن و ارزش با افت روبه‌رو شده است. طبق آمار، وزن خودروهای وارداتی به کشور در دو ماه ابتدایی امسال افتی حدودا چهار درصدی را به خود می بیند و شاید به آن معنا باشد که از تعداد خودروهای شاسی بلند یا سواری‌های حجیم و سنگین وزن کاسته شده و میزان خودروهای سبک‌تر افزایش یافته است.
همچنین می‌توان پیش‌بینی کرد که خودروهای وارداتی در دو ماه ابتدایی امسال، کمی ارزان‌تر از وارداتی‌های مدت مشابه سال گذشته هستند، زیرا ارزش آنها بیش از ۹ درصد کاهش را به خود می‌بیند.
این موضوع با کاهش وزن وارداتی‌ها نیز به نوعی می‌تواند در ارتباط باشد، چون خودروهای سبک وزن‌تر و کم حجم‌تر معمولا ارزان‌تر از مدل‌های شاسی بلند هستند.
این در حالی است که صادرات خودرو طی دو ماه ابتدایی امسال در هر سه شاخص «تعداد»، «وزن» و «ارزش» رشد داشته است. آمار می‌گوید، در این مدت و نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته، ارزش کل خودروهای صادراتی به رقم ۳۲ میلیون دلار می‌رسد که تنها معادل حدود چهار دهم درصد از کل صادرات کشور است. بر این اساس ارزش کل صادرات خودرو در فروردین و اردیبهشت امسال، چهار برابر مدت مشابه سال گذشته رشد را به خود می‌بیند.
مقصد غالب خودروهای صادراتی، همسایه غربی ایران یعنی عراق بوده که طی دو ماه ابتدایی امسال میزبان پنج هزار و 574 دستگاه خودرو ایرانی شده است. به نظر می‌رسد با توجه به سوابق قبلی صادرات، بیشتر این خودروها پراید باشند. پس از عراق که بیش از 98 درصد خودروهای صادراتی کشور را طی فروردین و اردیبهشت امسال میزبانی کرده، افغان‌ها نیز 70 دستگاه خودرو از ایران خریده‌اند.
طبق آمار، ایران به سایر کشورها نیز ۲۸ دستگاه خودرو فرستاده که البته به نظر می‌رسد این خودروها بیشتر بابت تست‌های فنی روانه کشورهایی چون آلمان و اسپانیا شده‌اند.
به لحاظ ارزش، عراقی‌ها حدود 31 میلیون دلار و افغان‌ها نیز 391 هزار دلار خودرو از ایران خریداری کرده‌اند. سهم سایر کشورها نیز 203 هزار دلار بوده است.
بنابر اعلام گمرک، ارزش متوسط خودروهای صادراتی پنج هزار و ۵۶۵ دلار بوده که نسبت به دو ماه ابتدایی سال گذشته، ۲/۱۳ درصد رشد را به خود می‌بیند. این عدد اگرچه برای مشتریان ایرانی بیگانه است و تقریبا هیچ خودرویی را نمی‌توان با آن در بازار کشور خریداری کرد، اما خودروسازان برای این «ارزان‌فروشی» دلایل خاص خود را ارائه می‌کنند.
آنها در عین حالی که می‌پذیرند خودروهای خود را در بازار خارج ارزان‌تر از بازار داخل به فروش می‌رسانند، اما می‌گویند این کار به لحاظ ثبات جایگاه صادراتی، توجیه‌پذیر و منطقی است.
رشد ناچیز واردات خودرو
اما ارزش کل خودروهای وارداتی به کشور نیز در دو ماه نخست امسال 93 میلیون دلار اعلام شده، حال آنکه ارزش وارداتی‌ها در مدت مشابه سال گذشته 103 میلیون دلار بوده است.
اگرچه واردات خودرو در بازه زمانی موردنظر رشد ناچیزی به خود می‌بیند، اما همین که در شرایط اقتصادی فعلی و طغیان دلار، این رشد اندک نیز به دست آمده یا اینکه حداقل افت نکرده، در نوع خود جالب به نظر می‌رسد.
آمار گمرک هرچند به صورت جامع مشخص نکرده که از هر برند چه تعداد خودرو به ایران آمده، اما با نگاهی گذرا به آمار اردیبهشت ماه می‌توان حدس زد که تویوتای ژاپن بیشترین خودرو را در این ماه به ایران فرستاده و هیوندایی و بنز و کیا نیز در رده‌های بعدی قرار دارند.
سه منبع اصلی تامین چهار هزار و ۵۰۷ دستگاه خودرو وارد شده به ایران را باید کره جنوبی، امارات متحده عربی و ژاپن دانست که چهار هزار و ۱۳۲ دستگاه از کل خودروهای وارداتی را میهمان کشور کرده‌اند.
سایر کشورها نیز مانند کویت، منبع تامین 375 دستگاه خودرو وارداتی باقیمانده به حساب می‌آیند. اینکه ایرانی‌ها مجبورند برای واردات خودرو گاهی از منابعی غیر از کشورهای مبدا اقدام کنند، به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی است. در واقع برخی خودروسازان خارجی که هم می‌خواهند خود را همگام با محدودیت‌های بین‌المللی نشان دهند و هم بازار ایران را از دست ندهد، خودروهای خود را از راه کشورهای ثالث به ایران می‌فرستند.
اما واردات خودرو از کره و ژاپن در حالی است که خودروسازان این دو کشور پیش‌تر اعلام کرده بودند همگام با اعمال محدودیت‌های بین‌المللی علیه ایران، صادرات خودرو را به این کشور متوقف خواهند کرد. تازه خودروهایی هم که از طریق امارات متحده عربی به ایران آمده‌اند، بیشتر کره‌ای و ژاپنی هستند و از مجموع اینها می‌توان نتیجه گرفت امثال هیوندایی و تویوتا (خودروسازان بزرگ ژاپن و کره) هنوز هم دل در گرو بازار ایران دارند. بازار خودروهای وارداتی در ایران طی نیمه دوم سال گذشته با افزایش قیمتی شدید روبه‌رو شد و در حال‌حاضر نیز اگرچه قیمت‌ها افت کرده، اما هنوز نمی‌توان ادعا کرد حباب بازار شکسته و قیمت‌ها واقعی شده‌اند. حال اگر رشد واردات در ماه‌های آتی نیز ادامه داشته باشد، شاید بتوان به کاهش قیمت بیشتر خودروهای وارداتی امیدوار بود.
آن طور که آمار می‌گوید، متوسط قیمت خودروهای وارداتی به کشور طی دو ماه نخست امسال، 20 هزار و 726 دلار، یعنی حدود چهار برابر متوسط ارزش یک خودرو صادراتی بوده است. بر این اساس، متوسط قیمت خودروهای وارداتی در مقایسه با دو ماه ابتدایی سال گذشته حدود 10 درصد کاهش را به خود می‌بیند. این نیز خود دلیلی می‌تواند باشد بر واردات خودروهای ارزان‌تر طی دو ماه ابتدایی امسال.