دنیای اقتصاد: با حضور خودروسازان اروپایی در ایران، گویا وزارت صنعت، معدن و تجارت دیگر میلی به گسترش فعالیت شرکت‌های چینی در بازار خودرو کشور نداشته و حالا این پرسش مطرح می‌شود که آیا راندن چینی‌ها به صلاح صنعت و بازار خودرو کشور است؟

شاهد مثال این بی‌میلی وزارت صنعت را می‌توان در ماجرای واگذاری «سایت بن‌رو» به وضوح دید، چه آنکه مسوولان وزارتخانه اجازه ندادند این سایت به چینی‌ها واگذار شود. بن‌رو یکی از زیرمجموعه‌های سایپا به حساب می‌آید که این شرکت قصد داشت آن را به شریک چینی‌اش (چانگان) واگذار کند، اما ناگهان وزارت صنعت از راه رسید و مانع این کار شد.

دقیقا در روزهایی که سایپا و چانگان مشغول چانه‌زنی بر سر بن‌رو بودند، وزارت صنعت و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با رنوی فرانسه به توافق رسیده و اعلام شد این سایت (بن‌رو) به رنو واگذار شده است. این موضوع نشان می‌دهد مسوولان وزارت صنعت حالا که پای خودروسازان مطرح به ایران باز شده، می‌خواهند تا حد امکان فعالیت چینی‌ها را محدود کنند. این در شرایطی است که خودروسازان چینی در دوران تحریم و رفتن شرکت‌های بزرگ از ایران، به‌نوعی نقش سوپاپ اطمینان را برای بازار خودرو کشور ایفا کرده و توانستند سهم مناسبی از بازار را به دست بگیرند. در حال حاضر نیز آمارها نشان می‌دهند خودروهای چینی سهم قابل‌توجهی در بازار ایران دارند و هم‌اکنون نیز شاهد فعالیت گسترده خودروسازان بخش خصوصی کشور با چشم‌بادامی‌ها هستیم.

در این شرایط، دو سناریو در مورد حضور خودروسازان چینی در ایران مطرح است؛ اول اینکه حضور خودروسازان چینی در کشور محدود و به حداقل برسد و دوم اینکه چینی‌ها همچنان به گسترش فعالیت‌های خود ادامه داده و به‌عنوان یک رقیب، با سایر خودروسازان حاضر در کشور رقابت کنند.در این بین اگر قرار به اجرای سناریوی دوم باشد، این موضوع به‌نوعی باید به تایید مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت برسد و چینی‌ها و شرکای ایرانی شان، این وزارتخانه را بابت اجرای سناریوی موردنظر قانع کنند. به‌عبارت بهتر، اجرایی شدن سناریوی موردنظر زمانی خواهد بود که مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت قانع شوند که خودروسازان چینی همچنان می‌توانند نقش سوپاپ اطمینان را برای خودروسازی و بازار ایران ایفا کنند. تجربه قبلی تحریم‌ها و رفتن خودروسازان بزرگ از ایران، می‌تواند استدلال مناسبی برای قانع کردن وزارت صنعت بابت محدود نکردن خودروسازان چینی باشد، چه آنکه اگر به هر دلیلی شرکت‌های بزرگ دوباره ساز رفتن کوک کنند، می‌توان باز هم روی چینی‌ها با همه نقاط ضعف شان حساب باز کرد.

نکته دیگر اینجا است که خودروسازان چینی با سرعت زیادی در حال توسعه و پیشرفت بوده و با بزرگان خودروسازی جهان نشست و برخاست می‌کنند و پیش بینی می‌شود در سال‌های آینده، علاوه‌بر کمیت، در حوزه کیفیت و تکنولوژی نیز حرف برای گفتن داشته باشند. به‌عبارت بهتر، شراکت با چینی‌ها می‌تواند در آینده پلی باشد به‌سوی تکنولوژی روز دنیا، هرچند از نظر وزارت صنعت، این پل باید به سمت اروپایی‌ها و خودروسازان بزرگ آسیا (کره‌ای‌ها و ژاپنی‌ها) باشد. در این مورد، فربد زاوه کارشناس خودرو کشور می‌گوید: خودروسازان چینی به سرعت در حال پیشرفت هستند و قطعا ۱۰ تا ۱۵ سال دیگر، شرایط بسیار بهتری در کیفیت و سطح تکنولوژی خواهند داشت. وی با بیان اینکه دو نکته مثبت در مورد خودروسازان چینی وجود دارد، می‌افزاید: نکته اول اینجاست که چینی‌ها با خودروسازان بزرگ دنیا مشغول شراکت هستند؛ بنابراین رفته‌رفته با تکنولوژی روز دنیا آشنا شده و این موضوع تاثیر بسیار مثبتی روی روند کیفی محصولات آنها داشته و خواهد داشت. نکته دوم نیز به بازار چین برمی‌گردد، چه آنکه رقابتی بودن آن اجازه نمی‌دهد خودروسازان چینی غفلت کرده و سطح کمی و کیفی محصولات خود را بالا نبرند. به گفته زاوه، خودروسازان چینی حکم چند سال پیش شرکت‌های کره‌ای را دارند، چه آنکه آن زمان نیز کمتر کسی روی آنها (کره‌ای‌ها) در خودروسازی حساب می‌کرد، اما هم‌اکنون امثال هیوندایی و کیا اوضاع مناسبی در صنعت خودرو جهان دارند.

اما به سراغ سناریوی اول برویم که این روزها احتمال رخ دادنش بیش از اولی است. پایه و اساس این سناریو را مسوولان وزارت صنعت روی خودروسازان و خودروهای چینی تشکیل می‌دهد، چه آنکه اقدامات این وزارتخانه نشان می‌دهد چندان میلی به گسترش فعالیت این چشم بادامی‌ها ندارد. در واقع فرصتی که توافق هسته‌ای و برجام در اختیار خودروسازی ایران قرار داده و پای شرکت‌های معتبر را به کشور باز کرده است، وزارت صنعت را بر آن داشته تا با محدود کردن چینی‌ها، جای بیشتری برای خودروسازان دلخواهش باز کند. جدای از اینکه دخالت وزارت صنعت در امور خودروسازان، موضوعی قابل‌بحث و بررسی است، به‌نظر می‌رسد این وزارتخانه در راستای ارتقای سطح کیفی و تکنولوژی محصولات خودروسازی کشور، در پی محدود کردن چینی‌ها و فضا دادن به خودروسازان معتبرتر است.

در واقع مسوولان وزارت صنعت با اعتقاد به اینکه مشارکت با شرکت‌های معتبر اروپایی و آسیایی، خروجی کیفی و فنی بهتری نسبت به مشارکت با چینی‌ها دارد، به‌دنبال پیاده کردن سناریوی موردنظر هستند.در این مورد زاوه اما با بیان اینکه بازار باید برای بودن یا نبودن خودروهای چینی تصمیم بگیرد، می‌گوید: بدون شک با توجه به ورود خودروسازان اروپایی، فعالیت خودروسازان چینی به‌تدریج محدود خواهد شد، اما نمی‌توان آنها را از بازار کشور حذف کرد.وی می‌افزاید: چینی‌ها مدت‌ها است که فهمیده‌اند بازار خودرو ایران در حال رقابتی شدن است؛ بنابراین رفتار خود را تاحدودی تغییر داده‌اند، چون می‌خواهند در بازار بمانند و رقابت کنند. به گفته این کارشناس، محدود شدن چینی‌ها سبب می‌شود آنها در حوزه‌های قیمتی و کیفی و همچنین خدمات پس از فروش، بهتر از گذشته عمل کنند تا توانایی رقابت با رقبای خود در بازار ایران را داشته باشند.