روزنامه گاردین در تحلیلی اقدام اخیر عربستان در اعدام شیخ نمر و ۴۶ تن دیگر از مخالفان در این کشور را با توجه به نوع واکنش احتمالی ایران، چالش مستقیمی برای تهران خوانده است. به گزارش «ایسنا» روزنامه گاردین در تحلیلی به قلم سایمون تیسدال، ستون‌نویس امور خارجه این روزنامه، درباره پیام عربستان به ایران با اعدام شیخ نمر باقر النمر نوشت: «تبعات اعدام دسته جمعی اخیر ۴۷ نفر توسط عربستان فراتر از منطقه شرقی این کشور که زادگاه نمر النمر، روحانی شیعه‌ای که برجسته‌ترین فرد در میان اعدام شدگان اخیر بود، حس خواهد شد.» شیخ‌نمر برخلاف بسیاری از مسلمانان سنی که توسط عربستان به اتهام همدستی در تروریسم القاعده اعدام شدند، حامی مقاومت غیرخشونت آمیز در مقابل حکومت غیرمنتخب عربستان بود. او در سال ۲۰۱۲ به دلیل انتقاد از خاندان سلطنتی عربستان دستگیر شد. دوران اسارت او بازتاب درد و رنج‌های اقلیت شیعه عربستان که ۱۵ درصد از جمعیت ۲۹ میلیونی این کشور را تشکیل می‌دهند و به‌طور سنتی از تبعیض نهادینه شده و سرکوبگری‌های امنیتی رنج می‌برند، بود.

به زندان انداختن‌نمر و دورنمای اعدام‌های دسته جمعی موجب تقاضاها در بریتانیا و دیگر کشورها برای صدور فرمان عفو در عربستان شده و همزمان فعالان دیده‌بان حقوق بشر از ناعادلانه بودن شدید محاکمه این متهمان خبر دادند. پرونده شیخ‌نمر تبدیل به یک آرمان مشهور در میان شیعیان جهان در بافت شرایط انسانی و ژئوپلیتیکی شد. سرنوشت نمر با جنگ‌های کلی‌تر قدرت در منطقه ارتباط داده شده است. ایران مکررا تقاضای آزادی شیخ‌نمر را مطرح کرده و در ماه اکتبر به ریاض که حکم اعدام او را تایید کرد، هشدار داد اعدام شیخ نمر باعث پرداختن تاوان سنگینی از سوی عربستان خواهد شد. سلمان، پادشاه عربستان تا آخرین لحظه این اختیار را داشت که حکم اعدام شیخ نمر را تبدیل به حکم دیگری کرده یا فرمان عفو صادر کند. با این حال او هیچ‌یک از این کارها را انجام نداد و به جایش تصمیم گرفت که این اعدام‌ها اجرا شوند و ظاهرا این کار را همزمان با سال نو میلادی یعنی زمانی که توجه عمومی در دیگر کشورها به تعطیلات معطوف است، انجام داد. اجساد برخی از اعدام شدگان در فضاهای عمومی از چوبه‌های دار آویزان شدند که این نشان‌دهنده شدیدترین شکل مجازات تحت قوانین عربستان بوده و مشابه صلیب کشیدن است. هنوز مشخص نیست که آیا شیخ نمر نیز جزو آنها بوده است یا خیر.

پیام اعدام بی‌رحمانه نمردر واقع این است که عربستان سعودی به‌طور عمدی آرای عمومی غربی‌ها و نگرانی‌های حقوق بشری بین‌المللی را به چالش کشیده و احتمالا قصد ایجاد یک چالش مستقیم با تهران را داشته است. اکنون مقامات ایران ممکن است احساس وظیفه کنند که واکنش متقابل نشان دهند؛ به همین دلیل در حال حاضر موج ابراز خشم و محکومیت از سوی سیاستمداران شیعه یمن، عراق و لبنان به‌عنوان نجواهایی در پس زمینه ابراز شده است، به همین دلیل نیز ما شاهد اعتراضات خیابانی و خودجوش بعد از این اعدام‌ها در بحرین بودیم. شیعیان در عربستان و دیگر کشورهای منطقه منتظر هستند که ببینند ایران چه تصمیمی می‌گیرد. آنها ممکن است رویکرد خود را از تهران وام بگیرند. انتظار می‌رود که ایران از این اتفاقات حداقل به لحاظ دیپلماتیک استفاده کرده و کمپین تبلیغات خود علیه آنچه را که معمولا حکومت غیرمسوول و نامشروع عربستان می‌خواند، تشدید کند. کشورهایی مثل بریتانیا و آمریکا که هم‌پیمان نزدیک ریاض هستند از مدتی پیش به دلیل سوابق حقوق بشری ناگوار عربستان شرمسار هستند. همچنین انزجار عمومی در این کشورها باعث افزایش نارضایتی آنها از عربستان خواهد شد هرچند که مسلما آنها هم‌پیمانی راهبردی با عربستان را با کشته شدن یک روحانی شیعه کنار نخواهند گذاشت.

حملات شفاهی ایران در صورتی که به شکل هدفمند تشدید شوند هرچه بیشتر باعث شعله‌ور شدن افکار عمومی در مناطق شرقی عربستان و بحرین شده و این منجر به تظاهرات‌ بزرگ‌تر و بی‌ثبات‌کننده‌تر در این مناطق خواهد شد. برخی محافل در عربستان ملک سلمان را یک پادشاه ضعیف و بیمار که بنده پسر جنگ‌طلب خود یعنی محمد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان است، تلقی می‌کنند. ملک سلمان با دستور به اجرای اعدام‌های اخیر احتمالا تلاش داشته تا تصویر ایجاد شده از ضعف سیاسی شخصی خود را برطرف کند. بنابراین اگر برخی تندروها در تهران تصمیم بگیرند که اقدامات خود را انجام دهند ملک سلمان نیز آماده مقابله با استفاده از ابزارهای خود خواهد شد.همچنین ممکن است ایران تصمیم بگیرد که فشارهای اقتصادی علیه ریاض را که در حال حاضر از کسری بودجه‌ شدید رنج می‌برد با سرازیر کردن نفت ارزان به بازارهای بین‌المللی افزایش دهد. بعد از توافق هسته‌ای ماه ژوئیه گذشته با تهران بسیاری از تحریم‌های غربی علیه ایران از جمله در زمینه صادرات نفت به‌زودی برداشته خواهند شد. قیمت‌های پایین نفت در دراز مدت می‌تواند قطعا ضربه‌ای بزرگ به خاندان سلطنتی عربستان زده و تبعاتی غیرقابل پیش‌بینی در پی داشته باشند.

از طرفی تهران ممکن است تصمیم به تلافی اقدام عربستان با تشدید پشتیبانی از حوثی‌ها در یمن که با ائتلاف تحت رهبری عربستان می‌جنگند، بگیرد. ریاض روز شنبه اعلام کرد که به آتش بس در یمن که ماه گذشته میلادی آغاز شد پایان می‌دهد و مشخص نیست که اعلام این خبر تصادفی صورت گرفته است یا خیر. به رغم برپایی دور جدید مذاکرات صلح یمن انتظار می‌رود خصومت‌ها در این کشور تشدید شود. همچنین یک مساله نگران‌کننده‌تر احتمالا برای شهروندان و آوارگان سوری با کشورهای اتحادیه اروپا این است که واکنش خشمگینانه نسبت به اعدام شیخ‌نمر می‌تواند تلاش‌های غربی‌ها برای آنکه ایران و عربستان را وادار به همکاری برای پایان دادن به جنگ داخلی سوریه کنند خراب کند. مقام‌های ایران خیلی سریع بین اعدام‌های اخیر در عربستان و حمایت این کشور از گروه‌های تروریستی سلفی در سوریه ارتباط برقرار کردند. ایران اخیرا برخی پیام‌های آشتی جویانه را داد و گفت که خواهان همکاری با قدرت‌های غربی برای پایان دادن به کابوس سوریه است. با این حال منفعت ملی ایران ایجاب می‌کند که پاسخی سنجیده و آرام به اتفاقات اخیر در عربستان داده و این کار برای تهران بهترین توصیه است. با این حال در تهران وحدت نظر وجود ندارد اگر تندروها موفق شوند اعدام النمر را یک تهدید عمدی و ملی که باید تلافی شود جلوه دهند ممکن است آسیب جدی به امیدها برای فرآیند صلح سوریه در سال جاری میلادی وارد شود.