اردوغان با اذعان به اختلافات ایران و ترکیه:
نمی‌خواهیم به روابط همسایگی لطمه‌ای وارد شود
اما شاید مهم‌ترین بخش از سخنان اردوغان دراین مصاحبه، سخنانش در مورد ایران باشد. اردوغان بابیان اینکه کشورش با ایران بر سر مسائل منطقه‌ای اختلاف دارد، اظهار کرده است: «اختلافاتی بین ایران و ترکیه وجود دارد، اما نمی‌خواهم این اختلافات به روابط خوب همسایگی ما لطمه بزند. فرقه‌گرایی نباید ما را به سمت دشمن شدن پیش ببرد، اسلام باید مرجع ما باشد.» رئیس‌جمهوری ترکیه اضافه کرد که در جهان مقاصدی برای اختلاف افکندن بین ما وجود دارد و ما باید تلاش‌هایمان را متحد کنیم. به آنچه در عراق، سوریه، فلسطین و لیبی می‌گذرد نگاه کنید. ما باید بر این مشکلات غلبه کنیم و اگر به این امر موفق شویم، جهان اسلام قدرتمندتر خواهد شد. اشارات اردوغان به مشکلات منطقه در شرایطی است که نزدیک به ۵ سال است ترکیه با حمایت از مخالفان نظام سوریه که امروزه در حمایت‌های مادی و معنوی از داعش خود را نشان داده‌اند، خود به بخشی از مشکلات منطقه تبدیل شده است.
تنش روسیه و ترکیه به نفع منطقه نیست
همزمان روز گذشته علی‌اکبر ولایتی، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در دیدار با شیخ صلاح‌الدین اوزگون دوز، رهبر شیعیان ترکیه با اشاره به تنش موجود در روابط ترکیه و روسیه گفت: تنش بین روسیه و ترکیه نه به نفع این دو و نه به نفع کشورهای منطقه است. به گزارش «ایرنا» ولایتی اضافه کرد: با توجه به اینکه رابطه دو ملت ایران و ترکیه رابطه طولانی و دوستانه‌ای است و ریشه در قرون متمادی دارد، در آینده با کمک کشورهای منطقه از جمله ایران، ترکیه، عراق و سوریه بتوانیم در مقابل توطئه دشمنان اسلام به سرکردگی آمریکا و صهیونیست‌ها که برای تجزیه و تضعیف کشورهای اسلامی اقدام می‌کنند بایستیم. رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: اگر اختلافی بین کشورهای منطقه و کشورهای اسلامی است باید با گفت‌وگو حل شود و در امور داخلی هم دخالت نکنیم.
تنش در روابط
پس از سقوط جت جنگنده روسیه بر فراز آسمان ترکیه، روابط آنکارا و مسکو نیز در مسیر تنش و کاهش قرار گرفت.موضوعی که در روابط ایران و ترکیه نیز بی‌تاثیر نبود. آنچه این روابط رادچار تنش کرد پاره‌ای موضع‌گیری‌های دو طرف در مورد حادثه مذکوربود. یکی از این موضع‌گیری‌ها که آتش اختلافات را شعله‌ور کرد اظهارات یکی از مقامات ایرانی بود که از در اختیار داشتن اسنادی از فروش نفت داعش در ترکیه خبر می‌داد. این مقام حتی اعلام کرد که «اگر دولت ترکیه در جریان فروش نفت داعش در کشور خود نیست، ما آمادگی داریم این اطلاعات را در اختیار آنها قرار بدهیم.» پیش از این نیزانتشار برخی اخبار مربوط به مشارکت برخی از اعضای خانواده اردوغان در فروش نفت داعش از سوی برخی رسانه‌ها، باعث اعتراض ترکیه شده بود. همزمان با این مسائل بود که رجب طیب‌اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه با اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری ایران در عشق‌آباد ترکمنستان دیدار کردند. دیداری که عکس‌های آن هم به دلیل نبودن پرچم ایران و نوع صندلی که اسحاق جهانگیری روی آن نشسته بود، خبر سازشد تا آنجا که بسیاری از عدم رعایت عرف دیپلماتیک از سوی ترکیه در این دیدار خبر دادند. با این حال پس از انتشار این تصاویر، یک مقام آگاه در کشورمان در توضیحاتی اعلام کرد در کشور ترکیه نیز مانند کشور خودمان گذاشتن پرچم مقام میهمان در صورتی که مقام‌ها همتراز نباشند، صورت نمی‌پذیرد. وی در گفت‌وگو با «ایسنا» افزود: ملاحظه تصاویر مربوط به سایر ملاقات‌های رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه در حاشیه اجلاس بی‌طرفی ترکمنستان که در سایت‌های رسمی این کشور منتشر شده، نشان می‌دهد که همین قاعده رعایت شده؛ بنابراین نبود پرچم کشورمان در این دیدار خلاف مقررات و عرف دیپلماتیک یا توهین محسوب نمی‌شود. این منبع آگاه درباره نوع صندلی یا سایر موضوعات مطرح شده نیز گفت: مقامات ترکیه به خاطر سیاست‌ها و اقدامات منطقه‌ای اخیرشان وضع مطلوبی میان افکار عمومی مسلمانان و کشورهای منطقه ندارند و انجام برخی اقدامات ظاهری برای نشان دادن نارضایتی، از سوی مقامات ترکیه مسبوق به سابقه است. اما در میان این حاشیه‌ها مقامات ایران و ترکیه تلاش داشتند تا از فرصت پیش‌آمده گذری هم به اختلافات موجود بیندازند. از این‌رو بود که معاون اول رئیس‌جمهوری ایران در دیدار با رئیس‌جمهور ترکیه گفت: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران گسترش روابط با همه کشورهای دنیا به‌ویژه همسایگان براساس حسن همجواری و اعتماد متقابل است. جهانگیری همچنین به گلایه اردوغان از رسانه‌های ایران پاسخ داد و اظهار کرد: رسانه‌ها در ایران در کنترل دولت نیستند و حتی علیه دولت ما نیز مطلب می‌نویسند اما شما از زبان مقام‌های رسمی دولت ایران سخنی علیه دولت ترکیه نشنیده‌اید و این در حالی است که مقام‌های رسمی شما اظهارات منفی و نادرست بسیاری علیه جمهوری اسلامی ایران، دولت و مقدسات مردم ایران بیان کرده‌اند.
روابط ایران و ترکیه
روابط ایران و ترکیه در سال‌های اخیر به‌خصوص در ابعاد اقتصادی و حجم مبادلات تجاری و بازرگانی رو به گسترش بوده، اما شاید یکی از مهم‌ترین نقاط تنش در روابط ایران و ترکیه را بتوان سیاست‌های متضاد دو کشور درخصوص مسائل منطقه‌ای به ویژه مساله سوریه عنوان کرد. ترکیه از ابتدای بحران سوریه با در پیش گرفتن سیاست‌های همسو با کشورهایی چون عربستان تلاش کرد فضایی را ایجاد کند که منجر به شکست دولت مرکزی به ریاست بشار اسد شود. با وجود حمایت‌هایی که از سوی عربستان و ترکیه از گروه تروریستی داعش شاهد بودیم، اما با گذشت نزدیک به 5 سال از بحران سوریه، همچنان دولت مرکزی اسد در راس قدرت قرار دارد و حتی برخی قدرت‌های جهانی چون آمریکا و بریتانیا نیز از مواضع پیشین خود مبنی بر کناره‌گیری فوری بشار اسد کوتاه آمده‌اند. در این شرایط با به میدان آمدن روسیه به نفع جبهه تهران-دمشق معادلات به یکباره به نفع دولت اسد تغییر کرد. مسکو برای از بین بردن نیروهای افراطی و بنیادگرا همچون داعش وارد سوریه شد و مواضع این گروه‌ها را هدف قرار داد. همکاری‌های ایران و روسیه برای از بین بردن تروریسم در سوریه به درخواست دولت قانونی این کشور نیز از کسی پوشیده نیست. در نگاه ترکیه‌ای‌ها حضور روسیه در صحنه معادلات سوریه و تغییر موازنه منطقه به سود بشار اسد، تهدید ساز و محدود‌کننده منافع آنکارا بوده است، چراکه حضور روس‌ها در صحنه سوریه به معنی برهم زدن سیاستی بود که ترکیه‌ای‌ها از ابتدای بحران در سوریه برای این کشور طراحی کرده بودند. این در حالی است که همسویی سیاست‌های تهران و مسکو نیز بیش از پیش بر نگرانی ترکیه افزوده است. به‌خصوص موضوع افشا شدن فروش نفت داعش توسط پسر رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه توسط روسیه و پرداختن به این مساله از سوی ایران، خشم بیشتر ترکیه‌ای‌ها را به همراه داشته است و حتی اخیرا شاهد لفاظی‌هایی از سوی مقامات ترکیه در مقابل ایران هستیم. این مسائل در شرایطی است که پس از روی کارآمدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه، مقامات این کشور در تلاش بودند تا با پیروی از سیاست تنش صفر با همسایگان، به سمت همگرایی بیشتر با همسایگان و ایجاد اتحاد‌های منطقه‌ای پیش بروند. سیاستی که با تحولات سوریه به محاق رفت و نه تنها باعث کاهش تنش‌ها نشد، بلکه منجر به افزایش تنش‌ها با سوریه، عراق، کردها و تا حدی ایران شد. در مقابل این رفتار ترکیه، اما ایران همواره به دنبال ثبات در منطقه بوده است. تا به امروز دولت‌های تهران و آنکارا به دلیل روابط اقتصادی گسترده سعی در کنترل بسیاری از تنش‌ها داشته‌اند و شاید تنش‌ها و اختلافات فعلی بین دو دولت نیز به دلیل تعاملات اقتصادی موجود به‌زودی فروکش کند.
ارسال نظر