بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در بخشنامه‌ای نسخه جدید آیین‌نامه تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط را با هدف ارتقای استانداردها،انطباق بیشتر آن با الگوهای نظارتی بین‌المللی و رفع برخی ابهامات بازنگری و به شبکه بانکی ابلاغ کرد. به گزارش روابط‌عمومی بانک مرکزی، متن این بخشنامه به شرح زیر است:

به استناد بند (۵) از ماده (۳۴) قانون پولی و بانکی کشور مصوب تیرماه سال ۱۳۵۱، بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی مجاز نیستند بیش از آنچه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به موجب دستورها یا آیین‌نامه‌های خاص تعیین می‌کند به ارکان خود که در ادبیات بین‌المللی نظارت بانکی، «اشخاص مرتبط» نامیده می‌شوند، تسهیلات یا اعتبار اعطا کنند. در همین راستا و به منظور حفظ سلامت و ثبات شبکه بانکی و پیشگیری از تبدیل بانک یا موسسه اعتباری غیربانکی به منبع تامین مالی ترجیحی برای اشخاص مرتبط با آن، در سال ۱۳۸۲ مقرراتی تحت عنوان «آیین‌نامه تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط» تدوین و پس از تصویب توسط شورای پول و اعتبار به شبکه بانکی کشور ابلاغ شد. پس از آن در سال ۱۳۸۹، با توجه به گذشت چند سال از ابلاغ آیین‌نامه مورد بحث و ضرورت به‌روزرسانی مفاد آن، آیین‌نامه یاد شده مورد بازنگری قرار گرفت. لیکن گذشت نزدیک به پنج‌سال از اجرای نسخه اصلاحی و تجربیات حاصل از آن و نیز اقتضائات و شرایط زمانی و برخی ابهامات مترتب بر آن، بازنگری مجدد آیین‌نامه را با هدف ارتقای استانداردها و انطباق بیشتر آن با رویه‌ها و الگوهای نظارتی بین‌المللی ایجاب کرد. بر این اساس ویرایش جدید آن در یک هزار و دویست و نهمین جلسه مورخ ۵/ ۸/ ۱۳۹۴ شورای پول و اعتبار به تصویب رسید.


اهم اصلاحات لحاظ شده در آیین‌نامه یاد شده نسبت به آیین‌نامه قبلی به شرح زیر است:


مستثنی کردن مشارکت حقوقی و سرمایه‌گذاری مستقیم از مصادیق تسهیلات، به منظور انسجام و انطباق هرچه بیشتر این آیین‌نامه با «دستورالعمل سرمایه‌گذاری موسسات اعتباری»


افزایش حد احراز اشخاص حقیقی و حقوقی به واسطه رابطه سهامداری با موسسه اعتباری در مصادیق اشخاص مرتبط از یک درصد به 5درصد


تعریف صریح‌تر و واضح‌تر حسابرس مستقل به‌عنوان شخص مرتبط، به منظور مرتفع کردن ابهامات موجود در این ارتباط


تغییر مبنای محاسبه حدود فردی و جمعی تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط از «مجموع سرمایه پرداخت شده و اندوخته‌ها» به «سرمایه پایه» و افزایش حد فردی و جمعی تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط به ترتیب از 43/ 1 درصد و 25 درصد مجموع سرمایه پرداخت شده و اندوخته‌ها به 3درصد و 40 درصد سرمایه پایه


حذف قیمت تمام شده سهام از محاسبات مربوط به حدود فردی و جمعی تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط در راستای افزایش ظرفیت اعتباری به اشخاص مرتبطی که بانک یا موسسه اعتباری غیربانکی در سهام آنها سرمایه‌گذاری نموده است


ملزم نمودن بانک یا موسسه اعتباری غیربانکی به درج تمامی اطلاعات تسهیلات اعطایی و تعهدات ایجاد شده از سوی ارکان اعتباری در بانک اطلاعاتی اشخاص مرتبط

پیش‌بینی نحوه برخورد با تخطی از حدود مقرر تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط در اثر بروز عوامل خارج از اختیار و اراده بانک یا موسسه اعتباری غیربانکی


با عنایت به مراتب مذکور و همچنین با توجه به اینکه در آیین‌نامه جدید بسیاری از نگرانی‌ها و مشکلات بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی در اجرای نسخه قبلی آیین‌نامه تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط، مرتفع شده است؛ انتظار می‌رود شبکه بانکی کشور بیش از پیش التزام و اهتمام خود را به رعایت «آیین‌نامه تسهیلات و تعهدات اشخاص مرتبط» که از نقش و جایگاه ویژه‌ای در ارتقای شفافیت و هدایت سیستم بانکی کشور به ایفای نقش و کارکرد واسطه‌گری وجوه برخوردار است، نشان دهد. از این‌رو، خواهشمند است دستور فرمایند مراتب به قید تسریع به تمامی واحدهای ذی‌ربط ابلاغ و بر حسن اجرای آن تاکید و نظارت دقیق معمول و نسخه‌ای از بخشنامه ابلاغی به واحدهای تابعه به مدیریت کل نظارت بر بانک‌ها و موسسات اعتباری بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ارسال شود.