ابراز آمادگی نخست‌وزیر جدید کانادا برای برقراری مجدد روابط با ایران
در انتظار خانه‌تکانی در روابط تهران-اتاوا
گروه دیپلماسی: شکست محافظه‌کاران، پیروزی حزب لیبرال و تشکیل دولت چندفرهنگی در کانادا، زمزمه‌های تغییر در روابط خارجی اتاوا با دیگر کشورها و از جمله ایران را نوید می‌دهد. بامداد سه‌شنبه هفته گذشته با اعلام نتیجه انتخابات پارلمانی در کانادا، شکست «استیون هارپر» پس از یک دهه نخست‌وزیری رقم خورد. اکنون «جاستین ترودو» سیاستمدار لیبرال و فرزند نخست‌وزیر اسبق کانادا، سکان رهبری دولت را در دست گرفته است. پیروزی لیبرال‌ها از نظر سیاست خارجی می‌تواند زمینه را برای بهبود روابط با تهران فراهم آورد؛ مشروط بر آنکه نخست‌وزیر جدید گام‌هایی عملی در این زمینه بردارد.
جاستین ترودو-نخست‌وزیر جدید کانادا
گروه دیپلماسی: شکست محافظه‌کاران، پیروزی حزب لیبرال و تشکیل دولت چندفرهنگی در کانادا، زمزمه‌های تغییر در روابط خارجی اتاوا با دیگر کشورها و از جمله ایران را نوید می‌دهد. بامداد سه‌شنبه هفته گذشته با اعلام نتیجه انتخابات پارلمانی در کانادا، شکست «استیون هارپر» پس از یک دهه نخست‌وزیری رقم خورد. اکنون «جاستین ترودو» سیاستمدار لیبرال و فرزند نخست‌وزیر اسبق کانادا، سکان رهبری دولت را در دست گرفته است. پیروزی لیبرال‌ها از نظر سیاست خارجی می‌تواند زمینه را برای بهبود روابط با تهران فراهم آورد؛ مشروط بر آنکه نخست‌وزیر جدید گام‌هایی عملی در این زمینه بردارد.
در همین ارتباط جاستین ترودو، نخست‌وزیر جدید کانادا، جمعه شب به وقت تهران، اعلام کرد که برای برقراری روابط دوباره میان ایران و کانادا که در سال ۲۰۱۲ توسط مقامات کانادایی به‌صورت یکجانبه قطع شده‌بود، آماده است. به گزارش «ایرنا» به نقل از «تی.آر.تی» ترکیه، ترودو تاکید کرده است که دولت جدید بر خلاف استیون هارپر، نخست‌وزیر سابق کانادا خواهان ایجاد تغییرات چشمگیر در روابط خارجی و دیپلماتیک کانادا با کشورهای ایران و آمریکا است. در واقع انتخاب جاستین ترودو می‌تواند به چند سال سردی روابط کانادا و ایران خاتمه دهد، به ویژه آنکه او گرایش مثبتی نسبت به این کشور(ایران) دارد و علی احساسی به همراه مجید جوهری دو دیپلمات ایرانی در حزب او حضوری فعال و تاثیرگذار دارند. بر اساس آمارهای سازمان‌های مختلف در حال حاضر تعداد ایرانی‌های مقیم کانادا حدود ۱۶۰ هزار نفر است.
یک نشریه کانادایی در گزارشی با پرداختن به سابقه روابط میان ایران و کانادا در سال‌های گذشته نوشت: «هرچند روابط میان دو کشور تا قبل از ۲۰۱۲ به‌طور کامل قطع نشده بود، اما بازگرداندن این رابطه کار دشواری است.» به گزارش «ایسنا» نشریه «گلوب‌اند میل» در گزارش خود به وعده جاستین ترودو، نخست‌وزیر جدید کانادا اشاره کرد که گفته بود قصد دارد روابط دیپلماتیک با تهران را از سر بگیرد. گلوب اندمیل نوشت: «در میان وعده‌های انتخاباتی جاستین ترودو در هفته‌های اخیر به نظر نمی‌آید هیچ یک حساس‌تر و سخت‌تر از این باشد که وی گفته بود قصد بازگرداندن روابط دیپلماتیک میان تهران و اوتاوا را دارد، اما قطع کردن روابط بسیار ساده‌تر از برقراری رابطه است و ممکن است در آینده ثابت شود که حرف زدن از عمل ساده‌تر است.» ترودو در ماه ژوئن ۲۰۱۵ در گفت‌وگویی با شبکه سی‌بی‌سی با بیان اینکه امیدوارم کانادا بتواند سفارت خود را در تهران بازگشایی کند، گفت: «من اطمینان دارم که راه‌هایی برای تعامل دوباره با این کشور وجود دارد.» جان موندی، سفیر کانادا در ایران در سال ۲۰۰۷ اقدام کانادا در سال ۲۰۱۲ را یک اشتباه خواند و گفت: «وقتی روابط دیپلماتیک متوقف می‌شود بازگرداندن آن بسیار سخت است.»
از قطع تا زمزمه بهبود روابط
روابط میان تهران و اتاوا در سال‌های گذشته بارها با چالش مواجه شده است، اما هیچ‌گاه این روابط به‌طور کامل قطع نشده است. در زمان تسخیر سفارت آمریکا در ایران در سال 1980 روابط میان تهران و اتاوا در روزهای تاریک خود قرار داشت، اما خطوط ارتباطی میان دو طرف همچنان باز بود. حتی در زمان جنگ تحمیلی عراق به ایران که روابط ایران با غرب به شدت تیره بود، باز هم دو کشور روابط دیپلماتیک خود را با وجود نداشتن سفیر حفظ کردند. اما کانادا در سپتامبر 2012 همه روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرد، از تمام مقامات ایرانی خواست تا در پنج روز کانادا را ترک کنند و سفارت خود را در تهران را نیز تعطیل کرد. وزارت امور خارجه کانادا در 17 شهریور 1391(هفتم سپتامبر 2012) در بیانیه‌ای، از بسته شدن سفارتش در ایران خبر داد.
به نظر می‌آمد که کانادا به دلیل برنامه هسته‌ای و حمایت تهران از بشار اسد و مواضعش علیه رژیم صهیونیستی دست به این کار زده است. در واقع هارپر، سیاست خارجی کانادا در یک دهه گذشته را به طرفداری از اسرائیل سوق داد و به شدت از تلاش‌ها برای افزایش فشار بر ایران و به انزوا کشاندن دیپلماتیک تهران حمایت کرد. تصمیم دولت هارپر به قطع ناگهانی روابط با ایران و بستن سفارت‌ها در دو کشور به ویژه در میان ایرانیان مقیم کانادا بحث‌برانگیز شد. استیون‌هارپر، نخست‌وزیر اسبق کانادا، از سال ۲۰۰۶ (۱۳۸۵) در این پست قرار گرفت و با سیاست‌های سختگیرانه و خصمانه خود، بر تعداد دشمنان کانادا افزود. هارپر برخوردی سرکوبگرانه با منتقدان داخلی و خارجی داشت و چهره‌ای خلاف انتظار معمول را از این کشور به اصطلاح آزاد در معرض نمایش قرار داد. ۹ سال حکومت محافظه‌کاران در کانادا با درگیری و تنش‌های فراوانی به واسطه رفتار سیاسی هارپر مواجه بود. در طول این سال‌ها سفارت کانادا در چهار کشور ایران، کامبوج، بوسنی و هرزگوین و زامبیا بسته شد.
در آن مقطع و همزمان با اقدام کانادا در بستن سفارت خود در تهران، علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در واکنش به این اقدام با اشاره به اقدام خصمانه دولت کانادا در بستن سفارت خود در تهران گفت: «با توجه به اینکه کانادا کشوری است که تحت نظر انگلستان و فرماندار انتصابی از سوی ملکه این کشور قرار دارد و تمام تصمیم‌گیری‌های مهم از سوی فرماندار این کشور و با هماهنگی ملکه صورت می‌گیرد، طبیعی است که این کشور در واکنش به بسته شدن سفارت انگلستان در تهران دل خوشی از ایران نداشته باشد، بنابراین ضروری است تا وزارت امور خارجه بر اساس اصل منافع ملی در مقابل این عمل کانادا واکنش نشان دهد و اولین اقدام وزارت امور خارجه می‌تواند اخراج سریع کارکنان سفارت کانادا در تهران باشد.»
پیتر جونز، یک کارشناس حوزه ایران در دانشگاه اتاوا اقدام کانادا در سال ۲۰۱۲ را یک نمایش ایدئولوژیک توصیف کرد تا یک اقدام موثر دیپلماتیک. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در آن سال از اقدام کانادا استقبال کرد و گفت که این کار نه تنها یک اقدام سیاستمدارانه، بلکه اخلاقی نیز هست. روزنامه کانادایی «گلوب‌اند میل» در ادامه به نقل از مایکل دی سالابری، سفیر پیشین کانادا در ایران نوشت: «کانادا علاوه بر این، ممکن است متوجه این مسأله شود که ایران با توجه به حصول توافق هسته‌ای و از سرگیری روابط اقتصادی با اروپایی‌ها و حتی آمریکا و در نتیجه بهبود روابط غرب با تهران دیگر تمایل زیادی برای ازسرگیری رابطه با اتاوا نداشته باشد.»
این سفیر پیشین کانادایی تاکید کرد که کشورش در حال حاضر در موقعیتی بد و نامناسب به‌عنوان یک درخواست‌کننده قرار دارد. بنابراین ازسرگیری و بهبود روابط با تهران به کندی پیش خواهد رفت، اما پیتر جونز بر این باور است که میانه‌روها در ایران با توجه به شمار زیاد اتباع ایرانی در کانادا خواهان بهبود روابط با این کشور هستند. در این میان تجار و جامعه بازرگانی ایران و کانادا نیز خواهان بهبود روابط میان دو کشور هستند تا بتوانند از فرصت‌های تجاری در آینده ایران پس از لغو تحریم‌ها بهره ببرند.
این در حالی بود که برای نخستین بار در تاریخ کانادا چهار نفر از شش نامزد این انتخابات در حوزه‌های تورنتو و حومه، ایرانی تبار بودند که دو نفر از آنها یکی با ۵۳ درصد آرا و دیگری با کسب ۷/ ۴۶ درصد آرا و هر دو از حزب لیبرال در حوزه انتخابیه خود پیروز شدند. دو ایرانی پیروز این انتخابات قطع رابطه کانادا با ایران را اشتباه در سیاست خارجی این کشور اعلام کردند. به هر حال باید منتظر ماند و دید جاستین ترودو پس از تشکیل احتمالی دولت، برای عقب نماندن از کاروان کشورهای خارجی که خواستار گسترش روابط با ایران هستند، چه گام‌هایی را برخواهد داشت.
ارسال نظر