بانک مرکزی در گزارش تسهیلات‌دهی اعلام کرد که طی ۶ ماه نخست ۱/ ۱۶۰ هزار میلیارد تومان وام به بخش‌های مختلف اقتصادی ارائه شده است. براساس این آمارها در نیمه نخست سال جاری، نسبت به سال قبل سهم بخش‌های کشاورزی و خدمات از میزان کل افزایش یافته، حال آنکه سهم بخش‌های صنعت و معدن، بازرگانی و مسکن نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته است. البته باید تاکید کرد که به رغم کاهش سهم بازرگانی و صنعت و معدن از کل، مقدار ریالی وام‌دهی افزایش یافته است.


رشد ۴/ ۹ درصدی تسهیلات‌دهی

بانک مرکزی آمار تسهیلات پرداختی در نیمه نخست سال جاری را منتشر کرد. تسهیلات پرداختی بانک‌ها طی 6 ماه نخست سال جاری معادل 1/ 160 هزار میلیارد تومان بوده است. این رقم در 6 ماه نخست سال گذشته معادل 3/ 146 هزار میلیارد تومان بود؛ بنابراین نسبت به سال گذشته، مبلغ تسهیلات‌دهی معادل 4/ 9 درصد (8/ 13 هزار میلیارد تومان) بیشتر است. برخی از مقام‌های مسوول هدف‌گذاری تسهیلات‌دهی بانک مرکزی در سال جاری را معادل 350 هزار میلیارد تومان عنوان کرده بودند؛ بنابراین برای حصول این رقم باید در نیمه سال 175 هزار میلیارد تومان تسهیلات ارائه شود. رقمی که 15 هزار میلیارد تومان از رقم کنونی تسهیلات ارائه شده، بیشتر است. البته باید تاکید کرد به‌طور معمول میزان تسهیلات‌دهی در نیمه دوم سال نسبت به نیمه نخست سال بیشتر است، بنابراین حصول هدف‌گذاری وام دهی در پایان سال دور از ذهن نیست. براساس آمارها در سال گذشته، مجموع تسهیلات ارائه شده معادل 341 هزار میلیارد تومان ثبت شد، حال آنکه هدف‌گذاری ابتدایی در این سال معادل 280 هزار میلیارد تومان بود.


رشد تسهیلات‌دهی در خدمات و کشاورزی

آمار وام‌دهی در قالب دو جدول «تسهیلات پرداختی کل بانک‌ها به تفکیک بخش‌های اقتصادی» و «هدف از دریافت تسهیلات پرداختی در بخش‌های اقتصادی» ارائه شده است. در جدول نخست، سهم وام‌های اعتباری هر یک از بخش‌های «کشاورزی»، «صنعت و معدن»، «مسکن و ساختمان»، «بازرگانی»، «خدمات» و «متفرقه» اعلام شده است. در بین این بخش‌ها خدمات با ۴/ ۳۸ درصد معادل ۵/ ۶۱ هزار میلیارد تومان از کل تسهیلات را در نیمه نخست سال جاری به نام خود ثبت کرده است. حال آنکه در مدت مشابه سال قبل سهم تسهیلات به خدمات معادل ۳۶ درصد و در نیم سال ۹۲ معادل ۵/ ۳۴ درصد بوده است. بنابراین مشاهده می‌شود که در سه سال گذشته سهم تسهیلات بخش خدمات همواره در حال افزایش بوده است. علاوه بر بخش خدمات میزان تسهیلات‌دهی و سهم بخش کشاورزی نیز در نیم فصل سال ۹۴ نسبت به سال قبل رشد داشته است. براساس آمارها در نیمه نخست سال جاری ۷/ ۱۲ هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش کشاورزی ارائه شده که سهم آن معادل ۸درصد کل بود، حال آنکه این میزان در مدت مشابه سال قبل با ۸/ ۸ هزار میلیارد تومان ۶درصد کل تسهیلات را تشکیل داده بود.


افت سهم صنعت و بازرگانی

پس از بخش خدمات؛ بخش صنعت و معدن با سهم 9/ 29 درصدی بیشترین تسهیلات را در نیمه نخست سال جاری به نام خود ثبت کرده است که البته این مقدار در مدت مشابه سال قبل معادل 8/ 31 درصد بود. بر این اساس در این مدت معادل 9/ 47 هزار میلیارد تومان وام به بخش صنعت و معدن تخصیص داده شده است که این مقدار در مدت مشابه سال قبل معادل 6/ 46 هزار میلیارد تومان بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که تسهیلات این بخش در نیم سال نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل 8/ 2 درصد رشد داشته است. تسهیلات‌دهی در بخش صنعت و معدن، یکی از اولویت‌های سیاست‌گذاران در جهت خروج از رکود است، علاوه بر تسهیلات‌دهی، در روزهای گذشته دستورالعمل حساب ویژه واحدهای تولیدی برای تامین منابع مالی که به نوعی تسهیلات‌دهی محسوب می‌شود، به شبکه بانکی ابلاغ شد.


علاوه بر بخش صنعت و معدن، آمار تسهیلات‌دهی بخش بازرگانی نیز نسبت به سال قبل افزایش داشته، گرچه سهم آن در کل کاهش یافته است. براساس آمارها در نیمه نخست سال گذشته، معادل ۶/ ۱۹ هزار میلیارد تومان بود که حدود ۵/ ۱۳ درصد از سهم کل تسهیلات را تشکیل می‌داد. این رقم در سال جاری معادل ۲۱ هزار میلیارد تومان بوده است که در نتیجه سهم آن در سال جاری ۱/ ۱۳ هزار‌میلیارد تومان شده است. حال این سوال پیش می‌آید که چرا به‌رغم رشد میزان تسهیلات، سهم آن کاهش یافته است. این موضوع به این دلیل است که رشد این سهم‌ها نسبت به سایر بخش‌ها مقدار کمتری بوده است.


کاهش سهم مسکن و ساختمان

اما برخلاف افزایش تسهیلات‌دهی به بخش خدمات، صنعت و ساختمان، میزان تسهیلات‌دهی بخش مسکن و ساختمان کاسته شده است. این کاهش هم در سهم و هم در میزان این بخش بوده است. مطابق آمارها، در نیمه نخست سال جاری میزان کل وام‌های اعطا شده به بخش مسکن معادل 8/ 16 هزار میلیارد تومان بوده است که این مقدار در نیمه نخست سال گذشته معادل 1/ 18 هزار میلیارد تومان ثبت شده بود. همچنین سهم تسهیلات‌دهی در بخش مسکن از کل مبلغ در نیمه نخست سال گذشته معادل 4/ 12 درصد بود که این رقم در مدت مشابه سال جاری به 5/ 10 درصد رسیده است. کاهش تقاضا و تداوم رکود و افت مجوزهای ساخت و ساز باعث شد که میزان تسهیلات‌دهی در این بخش نسبت به سال قبل کاهش یابد.


63 درصد سهم تامین سرمایه در گردش

بانک مرکزی علاوه بر میزان وام‌های ارائه‌شده در گروه‌ها، هدف از دریافت تسهیلات پرداختی را نیز مشخص کرده است. مطابق آمارها در نیمه نخست سال جاری معادل ۶/ ۶۳ درصد از کل تسهیلات اعطایی باب تامین سرمایه در گردش بنگاه‌ها بوده است. همچنین در بخش صنعت و معدن ۲/ ۸۱ درصد از تسهیلات‌ در بخش تامین سرمایه در گردش ارائه شده است. سرمایه در گردش در بخش مسکن و ساختمان معادل ۷/ ۲۰ درصد کل تسهیلات را به خود اختصاص داده است که نسبت به تمامی بخش‌ها سهم کمتری بوده است. در نیمه نخست سال جاری «ایجاد» با ۸/ ۱۰ درصد، «خرید کالاهای شخصی» با ۸/ ۸ درصد، «توسعه» با ۴/ ۵ درصد و خرید مسکن با ۵درصد هدف‌های دیگر تسهیلات‌دهی را تشکیل می‌دهند.


بانک مرکزی در پایان گزارش تسهیلات‌دهی تاکید کرده است: « باید در تداوم مسیر جاری ملاحظات مربوط به کنترل تورم را نیز در نظر گرفت و همواره مراقب قدرت گرفتن پتانسیل تورمی ناشی از فشار تقاضای کل در اقتصاد نیز بود. بر این اساس ضروری است به افزایش توان خلق پول بانک‌ها از طریق افزایش سرمایه و بهبود کفایت سرمایه بانک‌ها، کاهش تسهیلات غیرجاری و بازگرداندن آنها به مسیر صحیح اعتباردهی بانک‌ها، افزایش بهره‌وری بانک‌ها در تامین سرمایه در گردش تولیدی، پرهیز از فشارهای مضاعف بر دارایی بانک‌ها و ترغیب بنگاه‌های تولیدی به سمت بازار سرمایه به‌عنوان یک ابزار مهم درتامین مالی طرح‌های اقتصادی (ایجادی)توجه ویژه‌ای کرد.»

تغییر جریان پولی در بانک‌ها