روحانی: ما پیشنهاد می‌کنیم مبارزه با تروریسم به یک سند و قاعده الزام‌آور بین‌المللی بدل شود و هیچ دولتی حق نداشته باشد از تروریسم به‌عنوان یک روش مداخله‌ جویانه در امور ملت‌ها حمایت کند

دنیای اقتصاد: حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران شب گذشته در هفتادمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد به‌عنوان هشتمین سخنران، به بیان سخنان خود پرداخت.


رئیس‌جمهوری در این اجلاس که با حضور بیش از ۱۵۰ تن از روسای‌جمهور و نخست‌وزیران کشورهای عضو برگزار و با سخنرانی بان‌کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل متحد آغاز شد، در ابتدای اظهارات خود به موضوع فاجعه منا و جان باختن حجاج پرداخت و گفت: من به نمایندگی از سوی ملت بزرگی سخن می‌گویم که امروز در غم از دست دادن هزاران زائر مسلمان و صدها نفر از هموطنان خود به سوگ نشسته است؛ سالمندان، جوانان، زنان و مردانی که برای انجام مناسک مذهبی در گردهمایی عظیم معنوی و جهانی حج شرکت کرده بودند؛ ولی متاسفانه قربانی بی‌کفایتی و سوء‌مدیریت مجریان شده و حتی به‌دلیل عدم پاسخگویی مسوولان، از شناسایی مفقودین و بازگرداندن سریع پیکر قربانیان به خانواده‌های عزادارشان دریغ شده است. او با بیان اینکه ابعاد فاجعه جان باختن و مجروح شدن هزاران انسان بی‌گناه از چهارگوشه جهان، فراتر از آن است که در حد یک سانحه طبیعی یا یک مساله محلی با آن برخورد شود، تاکید کرد: خسارت جریحه‌دار شدن عواطف میلیون‌ها مسلمان بزرگ‌تر از آن است که صرفا با محاسبات مادی قابل جبران باشد. به گفته رئیس‌جمهوری ایران، افکار عمومی خواستار آن است که مسوولان دولت عربستان سعودی بی‌درنگ، به مسوولیت بین‌المللی خود در تامین دسترسی کنسولی فوری برای شناسایی سریع و بازگرداندن بدون تاخیر اجساد مطهر عمل کنند.


فصل جدید روابط ایران با جهان

روحانی در بخش دیگری از سخنانش با تاکید بر اینکه امروز، فصل جدیدی در روابط ایران با جهان آغاز شده است، گفت: دو سال پیش، مردم ایران در یک انتخابات توأم با رقابت به برنامه‌ای رأی دادند که ضمن حفظ حقوق، منافع و امنیت ملی، خواستار تحکیم صلح و گفت‌وگوی سازنده با جهان بود. به گفته رئیس‌جمهوری این اراده ملی‌ با یک برنامه دقیق و روشن دیپلماتیک ـ در «برنامه جامع اقدام مشترک» میان جمهوری اسلامی ایران و 6 قدرت جهانی متجلی شد که بلافاصله پس از توافق، با تصویب شورای امنیت سازمان ملل متحد به یک سند بین‌المللی بدل گردید. حسن روحانی تاکید کرد که این سند از نظر حقوق بین‌الملل، سازه استواری است که برای اولین بار در تاریخ ملل، دو طرف، به جای مذاکره پس از جنگ برای دستیابی به صلح، پیش از مخاصمه، به مصالحه دست یافتند.


روحانی با تاکید بر نقش همه مذاکره‌کنندگان توضیح داد: ما تصمیم گرفته بودیم با حفظ اصول خود، فضایی تازه را رقم بزنیم و این کار را کردیم. آنجا که لازم بود جلو رفتیم و آنجا که لازم بود شهامت انعطاف را داشتیم و در همه جا از ظرفیت حقوق بین‌الملل استفاده کردیم و توانمندی گفت‌وگوی سازنده را به خوبی آشکار ساختیم.


رئیس‌جمهوری نکته کلیدی در موفقیت گفت‌وگو را در این واقعیت دانست که در سیاست چندجانبه‌گرایی و بازی‌های برد-برد مبنا قرار گیرد.


او با بیان اینکه این بار سازمان ملل تصمیم درستی گرفت، گفت: قطعنامه‌های ناعادلانه علیه جمهوری اسلامی ایران و تحریم ملت و دولت ایران در اثر سوءتفاهمات و بعضا دشمنی‌های آشکار برخی کشورها، معترضیم؛ اما بنا به آن ضرب‌المثل قدیمی ایرانی، معتقدیم که هر جا جلوی ضرر گرفته شود، منفعت است. امروز همان روزی است که جلوی ضرر گرفته شده است.


به گفته وی قطعنامه 2231 شورای امنیت با وجود برخی کاستی‌های جدی تحولی مهم و مبنایی برای لغو قطعنامه‌های تحریم علیه ایران بود. ما عملکرد شورای امنیت در گذشته را غیر‌منصفانه می‌دانیم و تاکید می‌کنیم که ایران به‌دلیل فتوای مهم رهبری و نیز دکترین دفاعی خود هرگز قصدِ تولید سلاح هسته‌ای را نداشته؛ بنابراین قطعنامه‌های تحریمی علیه ایران ناعادلانه و غیرقانونی بوده‌اند. تحریم‌های شورای امنیت و نیز تحریم‌های یکجانبه برخی از کشورها بر اساس توهمات و اتهامات بی‌پایه اعمال شدند و شرایط سختی را به مردم ما تحمیل کردند، اما این تحریم‌ها هیچ‌گاه در سیاستی که اتخاذ کرده بودیم و در نحوه برخورد ما با مذاکرات، موثر نبودند. روحانی تاکید کرد: ما در این مذاکرات ثابت کردیم که روی میز ایران چیزی جز منطق استدلال و اخلاق و نیز در صورت لزوم دفاع مشروع و قاطع از خود و منافع خویش در برابر هر گونه تجاوز وجود ندارد که نهایتا ایالات‌متحده نیز وادار شد تحریم و فشار را کنار گذاشته و میز مذاکره را برگزیند.


روحانی ادامه داد: ۷ کشور و اتحادیه اروپایی در این مذاکرات، زمان و سرمایه دیپلماتیک فراوانی صرف کردند؛ بنابراین باید برای حفظ و اجرای توافق نیز، تمام تلاش خود را به‌کار گیرند. پایبندی طرفین به انجام تعهداتشان را اصلی‌ترین عامل موفقیت در روند اجرایی مذاکرات می‌دانیم.


رئیس‌جمهوری افزود: به موازات اجرای برجام همچنین انتظار داریم که کشورهای هسته‌ای گام‌های لازم را در جهت اجرای تعهدات خود بر طبق ماده 6 ان‌پی‌تی یعنی خلع سلاح کامل هسته‌ای، بردارند. همچنین انتظار داریم که آنها در جهت ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته‌ای در خاورمیانه نقشی مثبت ایفا کنند و اجازه ندهند رژیم صهیونیستی همچنان تنها مانع بر سر راه تحقق این مهم باشد.


او توافق هسته‌ای را نمونه درخشانی از پیروزی بر جنگ دانست که توانسته سایه تخاصم و حتی جنگی دیگر و تنشی دامنه‌دار را از سر خاورمیانه دور کند. به گفته او این توافق می‌تواند و باید سرآغاز دوره‌ای جدید و موجب نتایجی مثبت برای صلح و ثباتی پایدار در منطقه نیز باشد. از نظر ما توافق حاصله هدف نهایی نیست؛ بلکه تحولی است که می‌تواند و باید مبنای دستاوردهای بیشتری باشد.


روحانی با اشاره به اینکه سیاست ما این است که در فضای جدید، حرکت صلح‌جویانه خود را در منطقه بر مبنای همان قاعده برد-برد ادامه دهیم، توضیح داد: می‌خواهیم به‌نحوی عمل کنیم که همه، در منطقه و جهان از مزایای این فضای جدید بهره‌مند شوند. می‌توانیم از این فرصت برای توجه به آینده و اجتناب از تمرکز بر گذشته استفاده کنیم و روابط خود را با کشورهای منطقه به‌ویژه همسایگانمان براساس احترام متقابل و منافع مشترک و جمعی بازسازی کنیم. روحانی با بیان اینکه متاسفانه، منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به یکی از متلاطم‌ترین مناطق جهان تبدیل شده است، گفت: تداوم و تشدید چنین وضعی می‌تواند موجب سرایت تشنج به دیگر مناطق جهان شود.


به گفته رئیس‌جمهوری خطر بزرگ و اصلی در جهان امروز آن است که سازمان‌های تروریستی به حکومت‌های تروریستی تبدیل شوند. ما متاسفیم که قیام‌های ملی در منطقه ما توسط تروریست‌ها به انحراف کشیده شوند و به جای صندوق رأی، اسلحه و ترور سرنوشت ملت‌ها را تعیین کند.


تبدیل مبارزه با تروریسم به یک سند

روحانی در ادامه تاکید کرد: ما پیشنهاد می‌کنیم که مبارزه با تروریسم به یک سند و قاعده الزام‌آور بین‌المللی بدل شود و هیچ دولتی حق نداشته باشد از تروریسم به‌عنوان یک روش مداخله‌جویانه در امور ملت‌ها حمایت کند. به گفته روحانی ما آماده‌ایم که برای نابودی تروریسم و بسترسازی برای تحولات دموکراتیک در منطقه کمک کنیم و اجازه ندهیم اسلحه به ابزار تحول، بدل شود. ما همان‌گونه که در عراق و افغانستان به استقرار دموکراسی کمک کردیم آماده کمک به دموکراسی در سوریه و نیز یمن هستیم. ما از تداوم قدرت با رأی ملت و نه اسلحه حمایت می‌کنیم. ما از حکومت اکثریت با حفظ حقوق اقلیت دفاع می‌کنیم.


حسن روحانی با بیان اینکه ما جنگ و تحریم را از یاد نمی‌بریم؛ اما به صلح و توسعه فکر می‌کنیم، گفت: ما در «برنامه جامع اقدام مشترک» تنها در پی دستیابی به یک توافق هسته‌ای نبودیم. ما می‌خواهیم حرکتی تازه و سازنده را برای بازآفرینی نظم جهانی پیشنهاد کنیم. نظمی براساس احترام متقابل، عدم دخالت در امور داخلی دیگران، همکاری مستمر و همزیستی دائم میان اعضای ملل متحد. برای آنکه آینده‌ای صلح‌آمیز بسازیم باید از گذشته‌های تلخ عبرت بیاموزیم. ما می‌دانیم که تنها راه حفظ و تداوم صلح، توسعه است. صلح بدون توسعه تنها یک زنگ تفریح است تا انبارهای خشم و کینه انباشته شود، اما صلحِ همراه توسعه، خالی کردن آن انبارها از خشم و کینه و انباشتن آنها با امید و احترام ملت‌ها به دیگران است. ما بارها گفته‌ایم که تنها راه ریشه‌کنی تروریسم در خاورمیانه از بین بردن زمینه‌های اجتماعی‌ اقتصادی و فرهنگی آن است.


به گفته رئیس‌جمهوری، تعامل اقتصادی در بستر به رسمیت شناختن تفاوت‌‌های فرهنگی، می‌تواند امنیت پایدار را به ارمغان آورد و منطقه را به کانون صلح و توسعه تبدیل کند.


ایرانِ پس از برجام

به گفته رئیس‌جمهوری، ایرانِ پس از برجام آمادگی دارد نشان دهد که راه عملی امنیت و ثبات‌ توسعه در سایه تعامل اقتصادی است. ایران با همه ظرفیت‌های اقتصادی و فرهنگی خود آمادگی دارد که به کانونی برای مشارکت در سرمایه‌گذاری صادرات‌گرا تبدیل شود و نشان دهد که به جای صلح ناپایدار مبتنی‌بر تهدید، می‌توان صلح مبتنی‌بر توسعه و منافع مشترک را انتخاب کرد که حاصل آن امنیت پایدار خواهد بود.


رئیس‌جمهوری ایران گفت: ما می‌توانیم با همسایگان خود در همه عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی همکاری‌های گسترده‌ای داشته باشیم و از طریق همگرایی اقتصادی به تفاهم سیاسی و حتی همکاری‌های ساختاری امنیتی نیز دست یابیم. در نظام بین‌الملل امروز پیوند متقابل اقتصاد کشورها به یکدیگر مهم‌ترین عامل برای تسهیل تعامل سیاسی و کاهش چالش‌های امنیتی است.