امضای قرارداد جدید «اس-300» بین ایران و روسیه عکس: خبرگزاری مهر
گروه دیپلماسی: با گذشت 8 سال از انعقاد قراردادی میان ایران و روسیه برای تحویل سامانه موشکی «اس-300» این وعده هنوز عملیاتی نشده است. وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح اما دیروز در تازه‌ترین اظهار نظر در این باره، از تحویل سامانه «اس-300» به روز شده از سوی روسیه به جمهوری اسلامی ایران خبر داد. به گزارش «ایرنا» سردار حسین دهقان روز سه‌شنبه در نشست خبری به مناسبت 31 مرداد روز صنعت دفاعی و در آستانه هفته دولت در خصوص آخرین وضعیت تحویل سامانه موشکی «اس-300» گفت: «در بحث «اس-300» در یک مقطعی از زمان ریاست جمهوری روسیه (مدودف) قرارداد تحویل این سامانه را به ایران ملغی اثر کرد و عملا ما وارد یک فضای شکایت و بازپس‌گیری و طرح جریمه کردن طرف مقابل شدیم.»

وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ادامه داد: «اما در دوره جدید با نخستین شرکت و حضور در کنفرانس امنیت مسکو با طرف روسی بحث «اس-300» را مطرح کردیم که طرف روسی به قراردادی که با جمهوری اسلامی ایران امضا کرده پایبند باشد.» سردار دهقان تاکید کرد: «در این فضای جدید، بحث زنده کردن موضوع تحویل «اس-300» در دستور کار وزارت دفاع قرار گرفت و قرار بر این شد که مجاری و راهکارهایی را پیدا کنیم و ما هم بر آن اساس قرارداد را به روز کردیم و در ابعاد آن تجدیدنظر انجام شد.»


او افزود: «بر این اساس قرار شد طرف روسی تمامی تغییرات تکنولوژیک را برای تحویل این سامانه موشکی به جمهوری اسلامی ایران انجام داده و این سامانه را به روز شده تحویل ایران دهد.» وزیر دفاع تاکید کرد: «تمامی مذاکرات در این خصوص انجام و متن قرارداد جدید تحویل این سامانه موشکی تهیه شده که ظرف این هفته یا هفته آینده امضا می‌شود تا در آینده مشخص سیستم سامانه «اس-۳۰۰» را در اختیار بگیریم.» سردار حسین دهقان در ادامه این نشست خبری در پاسخ به پرسشی مبنی‌بر خرید اقلام هوایی از سایر کشورهای دنیا گفت: «در بخش خرید این‌گونه اقلام، نیازهای خود را فقط به روس‌ها اعلام کردیم، اما با سایر کشورها در این خصوص مذاکره‌ای نکردیم و حرفی نزده‌ایم و هیچ درخواستی در این حوزه از آنها نداشته‌ایم و بعید می‌دانم، همکاری نظامی با سایر کشورها داشته باشیم.»


او درباره قطعنامه اخیر شورای امنیت سازمان ملل نیز توضیح داد و گفت: «در این قطعنامه بندی وجود دارد که همزمان با صدور آن، جمهوری اسلامی نیز بیانیه‌ای صادر کرد و گفت که هیچ محدودیتی را نمی‌پذیرد و از کسی در این خصوص اجازه نخواهد گرفت.» سردار دهقان اردیبهشت ماه گذشته در مصاحبه با شبکه خبری «راشاتودی» با اشاره به اعزام گروهی از کارشناسان ایرانی به روسیه برای آموزش به‌کارگیری «اس-300» گفت که این افراد، امور فنی مربوط به مجموعه‌های «اس-300» را فرا گرفته‌اند. علاوه‌بر آن دستورالعملی برای استفاده از تسلیحات پدافند هوایی «اس-300» در ایران تهیه شده است و تهران برای دریافت این مجموعه‌ها بر مبنای قرارداد موجود آمادگی دارد. وزیر دفاع گفت که مواضع و اظهارات آمریکا و اقدامات عربستان بر روند اجرای قرارداد «اس-300» تاثیری ندارد. او تاکید کرد که اجرای قرارداد «اس-300» با حمله عربستان به یمن ارتباطی ندارد.


کارشکنی چندباره روس‌ها

هشت سال از انعقاد قرارداد تحویل سامانه موشکی دفاعی (S۳۰۰) بین ایران و روسیه می‌گذرد، اما همواره شاهد کارشکنی روس‌ها در این روند بوده‌ایم. در شرایطی که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، ۲۴ فروردین با صدور حکمی، ممنوعیت خودخوانده تحویل سامانه دفاعی «اس-۳۰۰» به ایران را لغو کرد و به‌‌دنبال آن سخنگوی کرملین هم اعلام کرد تحویل این سامانه می‌تواند هر لحظه صورت گیرد، اما کمتر از یک ماه بعد، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفت که «تحویل موشک‌های اس-۳۰۰ به ایران به‌زودی انجام نخواهد شد.» سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه نیز درباره زمان تحویل «اس-۳۰۰» گفت: «من فکر نمی‌کنم این موضوع در آینده نزدیک انجام شود، اما موضوع مهم‌تر این است که تصمیم سیاسی برای تحویل «اس-۳۰۰» به ایران گرفته شده است.» سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز با بیان اینکه «تصمیم سیاسی پوتین برای فروش مجموعه‌های «اس-۳۰۰» به ایران تحویل این تسلیحات به تهران را امکان‌پذیر کرده است»، گفت: «اکنون برای اجرای قرارداد، لازم است تا اوضاع در خصوص شکایت ایران علیه طرف روسی به دلیل اجرای نادرست تعهدات، روشن شود. انتظار داریم که این مساله به‌صورت دوجانبه حل شود.»


در سال 2010 با این بهانه که فروش این سامانه به ایران خلاف قطعنامه چهارم شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران است از تحویل آن به تهران امتناع کرده بود. در قطعنامه 1929 مورخ سال 2010 بر منع فروش سلاح به ایران تاکید شده بود. پس از تصمیم یک‌جانبه روسیه در سال 2010 و در پی صدور قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل تهران در اعتراض به این تصمیم شکایت قضایی را به دادگاه بین‌المللی ارجاع داد و در این شکایت خواستار دریافت غرامتی به‌ارزش 4 میلیارد دلار شد. به‌دنبال رفع ممنوعیت تحویل این سامانه به ایران،‌ برخی مقامات ایرانی از قبیل علی شمخانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی تاکید کرد که امکان عملی شدن تحویل «اس-300» در سال جاری میلادی وجود دارد.


عامل تحویل «اس-300»

کارشناسان پیشرفت مذاکرات هسته‌ای و رسیدن به توافق را یکی از دلایل بسیار مهم تحویل این سامانه از سوی روسیه به ایران می‌دانند. در همین ارتباط وزیر امور خارجه روسیه گفت: «پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای موجب لغو ممنوعیت تحویل موشک‌های پدافندی «اس-۳۰۰» به ایران شده است.» به گزارش پرس تی وی، «سرگئی لاوروف» در بیانیه‌ای اعلام کرد: «مسکو داوطلبانه و جدا از تحریم‌های سازمان ملل، تحویل موشک‌های «اس-۳۰۰» به ایران را تعلیق کرد تا به توافق بر سر موضوع هسته‌‎ای ایران کمک کرده باشد.» وزیر امور خارجه روسیه افزود: «مسکو بیش از این مایل نیست با ممنوعیت تحویل موشک‌های «اس-۳۰۰» متحمل هزینه‌های مالی و اعتباری شود.» لاوروف تاکید کرد: «نه قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان ملل و نه هیچ یک از تحریم‌های این سازمان محدودیتی در فروش تجهیزات دفاع هوایی به ایران ایجاد نمی‌کند و تحویل این سلاح‌ها به ایران هیچ خطری برای کشورهای منطقه ندارد.»


واکنش آمریکا

در بحبوحه اعلام تحویل سامانه موشکی «اس-300» از سوی رئیس‌جمهوری روسیه به ایران، سخنگوی کاخ سفید درباره فروش «اس-300» به ایران و گفت‌وگوها درباره مبادله نفت با کالا بین ایران و روسیه ابراز نگرانی کرد. به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، جاش ارنست درباره این مساله گفت: «ما این گزارش‌ها درباره احتمال فروش سامانه ضد بالستیک «اس-300» به ایران را دیده‌ایم. آمریکا قبلا نیز مخالفت خود را با این فروش آشکار کرده بود. من فکر می‌کنم جان کری وزیر خارجه بار دیگر این نگرانی را در گفت‌وگوهای اخیرش با لاوروف همتای روسی خود ابراز کرد. من در موضعی نیستم که درباره روند تصمیم‌گیری در روسیه صحبت کنم، اما فکر می‌کنم درست باشد که بگویم روسیه درک می‌کند آمریکا مطمئنا امنیت متحدان خود در منطقه را بسیار جدی می‌گیرد.»


واکنش اسرائیل

همچنین وزیر اطلاعات و امور راهبردی رژیم صهیونیستی نیز گفت که تحویل سامانه «اس-۳۰۰» به ایران نتیجه مشروعیت بخشیدن به جمهوری اسلامی ایران در تفاهم لوزان است. او با هشدار نسبت به این اقدام گفت به جای اینکه جلوی ایران در حمایت از آنچه او فعالیت‌های تروریستی خواند را بگیرند، به این کشور اجازه می‌دهند سلاح‌های پیشرفته دریافت کند. کارشناسان و تحلیلگران مسائل راهبردی معتقدند، اسرائیل یکی از مخالفان تحویل این سامانه به ایران است، چون باعث تغییر موازنه منطقه‌ای و همچنین کاهش قابلیت و برتری سلاح‌های اسرائیلی خواهد شد.


قابلیت‌های سامانه «اس-۳۰۰»

«اس - 300» یکی از پیچیده‌ترین و پیشرفته‌ترین سامانه‌های ضدموشکی در جهان محسوب می‌شود. این سامانه شامل یک پرتابگر موشک سیار است که هر سه تا پنج ثانیه قادر به پرتاب یک موشک است. این موشک می‌تواند در ارتفاع حداکثر 30‌کیلومتری و برد 150 کیلومتری به یک هواپیما اصابت و آن را منهدم کند. ماهیت این سلاح پیشرفته کاملا دفاعی است و هدف از استفاده آن محافظت از مکان‌های مهم در برابر حملات هوایی است. این سامانه موشکی در جهت تقویت دفاع و پدافند از مرزها و تاسیسات مهم و استراتژیک کاربرد دارد. ماهیت این سلاح پیشرفته کاملا دفاعی است و هدف از استفاده آن محافظت از مکان‌های مهم در برابر حملات هوایی است. سیستم «اس-300» یکی از پیشرفته‌ترین موشک‌های ضد هوایی در جهان محسوب می‌شود که قادر به ردیابی همزمان 100 هدف در آسمان و هدف گرفتن هواپیماها و موشک‌ها در شعاع بهینه 120 کیلومتری است. با آنکه ارتش‌های اسرائیل، آمریکا و روسیه پدافندهای پیشرفته‌تری از «اس-300» (نظیر «اس-400» یا سیستم‌های مشابه غربی) را در اختیار دارند، اما قابلیت‌ها و توان همین سیستم نیز به حدی بالاست که توان پدافندی در مقابل حملات احتمالی را به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد.

امضای قرارداد جدید «اس-300» بین ایران و روسیه