عراقچی درباره چالش «بازرسی‌ها» شفاف‌سازی کرد
تفاوت «دسترسی» با «بازرسی»
به گفته عضو ارشد تیم مذاکره هستهای، خطوط قرمز و چارچوب‌ها تحت نظر مقام معظم رهبری تدوین و طراحی می‌شود و البته جزئیات واگذار می‌شود به کسانی که در صحنه هستند. عراقچی با بیان اینکه شورایی زیر نظر رئیس‌جمهور مسوول طراحی و چگونگی مذاکرات است، گفت: «دستورالعمل‌ها، چارچوب‌ها و خطوط قرمز توسط این شورا مشخص و به تیم مذاکره‌کننده ابلاغ می‌شود و ما در صحنه عمل موظف به اجرای اینها هستیم.»
او به این موضوع نیز اشاره کرد که ممکن است چارچوب‌ها و خطوط قرمز بسته به شرایط و یک دوره زمانی برخی خطوط جا به جا شوند که این مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند و دوباره به تیم مذاکره‌کننده ابلاغ می‌شود.
معاون وزیر خارجه گفت که یکی از اصول تعیین شده مربوط به اطلاعات امنیتی کشور است که تیم مذاکره‌کننده بر رعایت آن تاکید دارد.
نگران بازرسی‌ها نیستیم
او در ادامه به بحث بازرسی‌ها پرداخت و گفت از آنجا که برنامه هستهای ایران کاملا صلح‌آمیز و در چارچوب قواعد ام‌پی‌تی است؛ بنابراین جمهوری اسلامی هیچ نگرانی از شفاف‌سازی، نظارت و بازرسی‌ها ندارد زیرا هیچ چیز برای پنهان کردن نداریم.
البته عراقچی تاکید کرد که با سوءاستفاده از بازرسی‌ها مقابله خواهند کرد. او افزود: مشکل ایران درخصوص سوءاستفاده‌ها از بازرسی‌هاست که منجر به شناسایی دانشمندان شود و همان واقعیتی که قبلا اتفاق افتاد، تکرار شود. مذاکره‌کننده هستهای ایران گفت: «قطعا دسترسی به اطلاعات مهم و برنامه شناسایی دانشمندان به منظور اطلاع از برخی سیاست‌های کشور اجازه داده نخواهد شد و این یکی از خطوط قرمز بسیار پررنگ است.»
پروتکل الحاقی قابل پذیرش است
او همچنین درباره اجرای پروتکل الحاقی گفت در حال حاضر خط قرمزها و دستورالعمل‌های ایران در این رابطه تغییر نکرده و پروتکل الحاقی برای ایران قابل پذیرش است. عراقچی توضیح داد که در توافق نهایی پروتکل الحاقی یکی از عناصر خواهد بود ولی این مساله منوط به اختیارات رئیس‌جمهور و مجلس شورای اسلامی است. او تاکید کرد هیچ چیزی غیراز روال قانونی خود پذیرفته نخواهد شد.
عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هستهای ایران گفت در پروتکل‌های الحاقی دسترسی به سایت‌های غیرهسته‌ای وجود دارد و ممکن است این دسترسی شامل مراکز نظامی هم باشد. او درباره پروسه دسترسی مدیریت شده به مراکز نظامی گفت: «آژانس بین‌المللی مامور به کشف فعالیت خلاف هستهای است و بازرسان آژانس برای اینکه مطمئن شوند فعالیت خلافی صورت نمی‌گیرد می‌توانند نمونه‌برداری کنند.» عراقچی با اشاره به اینکه بازرسی به‌صورت عکس و فیلم نیست، ادامه داد: «می‌توان چشمان بازرس را بست و همه وسایلش را گرفت و چشم بسته بازرس را به همان نقطه‌ای که درخواست شده برد و در همان نقطه چشمانش را باز کرد.»
عراقچی با اشاره به اینکه در همان نقطه بازرس می‌تواند نمونه‌برداری محیطی کند، گفت: «تکنیک‌های نمونه‌برداری محیطی را کشورها انجام می‌دهند.» عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هستهای افزود: «بازرس به‌صورت چشم بسته به آن نقطه‌ای که درخواست داده شده وارد می‌شود و می‌تواند با دستمال اقدام به نمونه‌برداری کند.»
هزینه‌های زیادی را به‌دلیل بی‌تجربگی‌ها داده‌ایم
مذاکره‌کننده ارشد هستهای با بیان اینکه ایران سال‌های زیادی است که در حال کار با آژانس است و تجربه‌های زیادی کسب کرده، گفت: «البته هزینه‌های زیادی را به‌دلیل بی‌تجربگی‌ها داده‌ایم؛ نباید به بازرسان آژانس اجازه سوءاستفاده بدهیم و اگر باز جمع‌بندی شود که با تمامی حساسیت‌ها اسرار فاش خواهد شد، پروتکل الحاقی را نخواهیم پذیرفت. مثلا آژانس مدعی شده که در مریوان آزمایش هستهای انجام شده و ما به آژانس اعلام کرده‌ایم در کجای مریوان این انجام شده اما آژانس نتوانست ادعای خود را ثابت کند و زمانی که نتوانست ادعای خود را اثبات کند ادعای خود را پس گرفت.» او با بیان اینکه دسترسی به پارچین داده شده بود و بازرسان با چشمان بسته رفتند و نمونه‌برداری شد، افزود: «ما امنیت ملی خود و اسرار نظامی خود را با هیچ‌چیزی مبادله نخواهیم کرد و به هیچ قیمتی اجازه نمی‌دهیم خدشه‌ای به آن وارد شود. اوایل مذاکرات بحث‌هایی درباره موضوع موشکی مطرح شده بود اما چنان با قاطعیت برخورد شد که کاملا کنار گذاشته شد.»
معاون وزیر امور خارجه ایران گفت: «ما باید جلوی دشمن محکم بایستیم و اجازه هر اقدامی را ندهیم. آنها اخیرا برای سومین بار خواستار دسترسی به سایت پارچین شدند که اجازه در این باره صادر نشده است. بین دسترسی و بازرسی باید تفاوت قائل شد و اجازه سوءاستفاده از این بازرسی‌ها را نخواهیم داد.» در ادامه این گفت‌وگوی خبری او تاکید کرد اگر مقامات نظامی و نمایندگان مجلس به این نتیجه برسند که این دسترسی در زمره بازرسی‌های ممنوعه است به آنها این اجازه را نخواهند داد اما همچنین افزود: «امکان سوءاستفاده از دستمال وجود ندارد زیرا این دستمال نمونه‌برداری دو تا است که یکی در اختیار ما و دیگری در اختیار طرف مقابل قرار می‌گیرد.» عراقچی گفت که یکی از دستمال‌ها را نگه می‌دارند تا به‌عنوان شاهد در مواقع ضروری ارائه داده شود.
بررسی ابعاد احتمالی نظامی
عراقچی در این گفت‌وگوی خبری به بحث ابعاد احتمالی نظامی نیز پرداخت و گفت تاکنون هیچ نقطه منفی در عملکرد آژانس در طول توافق ژنو ندیدیم و زیاد جای نگرانی نیست اما موضوع «بررسی ابعاد احتمالی نظامی» یا PMD کاملا جدای از توافق و مذاکرات است.
او در این رابطه ادامه داد: «یکسری ادعاهایی درباره برنامه هستهای ایران وجود داشته که بسیار پیچیده است و غربی‌ها به‌راحتی دست از سر آن برنمی‌دارند چون مبنای تمامی تحریم‌ها همین موضوع بوده است. در زمان دکتر لاریجانی به مطالعات ادعایی پاسخ داده شد و غربی‌ها براساس این مطالعات ادعایی سوالاتی را مطرح کردند. فرض کنید که حتی مذاکرات شکست بخورد اما همچنان باید به آژانس درباره بررسی ابعاد احتمالی نظامی پاسخ داده شود.»
مذاکره‌کننده ارشد هستهای همچنین توضیح داد: «در پی همکاری‌هایی که در سال ۲۰۰۲ با آمانو انجام دادیم آژانس به این جمع‌بندی رسید که فعالیت‌های ما برای مصارف صلح‌آمیز است و در قالبEBW دسته‌بندی می‌شود نه PMD.»
همچنین عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هستهای با اشاره به نحوه کار با آژانس تاکید کرد که جلوی فریبکاری را خواهند گرفت. او افزود: «طرف مقابل حسن نیت ندارد و به دنبال مچ‌گیری است، بنابراین ما بنای کار را بر اساس اطمینان نمی‌گذاریم.» مذاکره‌کننده ایرانی با اشاره به اینکه پی ان دی بهانه قوی در دست طرف مقابل است، ادامه داد: «باید این بهانه را از دست آنها بگیریم.»
عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هستهای کشور با اشاره به اراده قوی مقام معظم رهبری گفت: «ما نیز متکی به اراده قوی ایشان بوده‌ایم زیرا دستورالعمل‌مان را ایشان مشخص می‌کنند.» در عین حال عراقچی با اشاره به اینکه مقام معظم رهبری به جزئیات به خوبی اشراف دارند، افزود: «ایشان در طول مذاکرات کمک زیادی کرده‌اند.»
او در ادامه با بیان اینکه دشمن همیشه منتظر ورود از نقاط ضعف است، گفت: «اگر در طول زمان به شرایطی برسیم که منجر به فسخ توافق شود اولا بازگشت تحریم‌ها به آن آسانی که بوده نخواهد بود. زیرا تحریم کنونی ۷ الی ۸ سال طول کشید که به ساختار کنونی رسید و اگر ما به نقطه‌ای برسیم که تصمیم بگیریم برگردیم به نقطه اول، همه شرایط برای برگشت وجود دارد. در برخی موارد برگشت پذیری فوری است.»
کیفیت را فدای سرعت نخواهیم کرد
او در ادامه درخصوص زمان مذاکرات نیز گفت که کیفیت توافق را فدای سرعت نخواهند کرد حتی اگر بیش از ۱۰ تیر طول بکشد. عراقچی ادامه داد: «توافقی خواهیم داشت که منافع ملت ایران را تضمین کند و در جزئیات باید همه‌چیز بر اساس منافع ما تامین شده باشد.»
چگونگی لغو تحریم‌ها
درخصوص تحریم‌ها نیز این عضو تیم مذاکره‌کننده هستهای گفت که تحریم‌ها همزمان با اقدامات ایران باید لغو شود.
همچنین او در رابطه با پروسه اقدامات دو طرف نیز این‌گونه توضیح داد: «فرض کنید ۱۰ تیر به توافق برسیم که در اینجا یک وقفه برای تایید این توافق در کنگره خواهیم داشت که تقریبا ۵۲ روز طول خواهد کشید.» عراقچی افزود تا زمانی که دولت آمریکا آمادگی خود را برای اجرا اعلام نکند ایران هیچ اقدامی را انجام نخواهد داد.
معاون وزیر خارجه ادامه داد: «طی ۵۲ روز هیچ‌کاری نخواهیم کرد تا دولت آمریکا آمادگی خود برای اجرای توافق را اعلام کند و اجرای تعهدات از زمانی آغاز می‌شود که کار کنگره تمام شود و دولت اعلام کند که آماده اجرای توافق است. پس از آن باید یک سری اقدامات انجام شود. اشکالی که وجود دارد این است که تعهداتی که ما باید انجام دهیم زمانبر است و کاری که آنها باید انجام دهند و اعلام کنند که تحریم‌های‌شان را بردارند، زیاد زمانبر نیست. آنها تا زمانی که تحریم‌های‌شان را برندارند ما اقدامی نمی‌کنیم و آنها نیز اعلام کرده‌اند تا زمانی که اقدامات ما انجام نشود، تحریم‌ها برداشته نمی‌شود. برای ما اصل همزمانی بسیار مهم است و این یکی از نقاط اختلاف است البته راه‌حل‌هایی پیدا شده است.»
به گفته عراقچی اگر توافق صورت گیرد، در عمل تمامی تحریم‌های اقتصادی و مالی از جمله بانکی مالی، خدمات مالی، سوئیفت، کشتی‌رانی، بنادر و تمام تحریم‌هایی که در این مدت گذاشته شده برداشته می‌شود.
80 درصد تحریم‌های ناعادلانه، هستهای است
در بخش دیگری از این گفت‌وگو مذاکره‌کننده ارشد هستهای ایران به بحث مربوط به انواع تحریم‌ها پرداخت و گفت خیلی از تحریم‌ها به خاطر مساله هستهای است اما یکی از کارهای سخت در این رابطه این مساله است که زمینه مربوط به تحریم‌ها باید مشخص شود. او افزود: «قریب به ۸۰ درصد تحریم‌هایی که علیه جمهوری اسلامی ایران به‌صورت ناعادلانه وضع شده است مربوط به مسائل هستهای است.» عراقچی با تاکید بر اینکه بحث‌های حقوقی ما با طرف مقابل ادامه دارد، افزود: «دیگر وقت تعلیق نداریم به‌طوری که در رابطه با آمریکا همواره بحث توقف تحریم مطرح است.» او همچنین افزود: «تا زمانی که نظرمان تامین نشود، به توافق رضایت نخواهیم داد.»
چشم‌اندازی برای رفع تحریم‌های اولیه نمی‌بینم
تحریم‌های اولیه و ثانویه آمریکا، از دیگر موضوع‌هایی بود که سیدعباس عراقچی در گفت‌وگوی ویژه خبری به آن پرداخت. او در این خصوص توضیح داد: «آمریکا پس از حادثه گروگان‌گیری تحریم‌هایی علیه ایران اعمال کرد که به آن می‌گویند تحریم‌های اولیه که براساس آن شهروندان آمریکایی حق تجارت با ایران را نداشتند اما در رابطه با موضوع هستهای تحریم‌های جدیدی وضع کرد که برای کشورهای دیگر بود و طبق آن اعلام کرد که کشورهای دیگر باید از تحریم‌های آمریکا تبعیت کنند و در غیر این صورت تحریم خواهند شد که این تحریم‌های ثانویه است.»
او با اشاره به اینکه تحریم‌های اولیه به‌خاطر مساله هستهای نبوده و زمانی رفع خواهد شد که آمریکا و ایران وارد مذاکرات دوجانبه شوند، افزود: «البته من هیچ چشم‌اندازی برای آنها نمی‌بینم.» عراقچی ادامه داد: «از همین الان اعتراض شرکت‌های آمریکایی شروع شده که آمریکا در حال مذاکره است اما ثمره این مذاکره برای اروپایی‌ها خواهد بود.» به گفته عراقچی ایران درخصوص روابط دوجانبه مذاکره نمی‌کند.
توافق نهایی حدود 60 صفحه است
در نهایت معاون محمدجواد ظریف با اشاره به نگارش پیش نویس توافق گفت: «متن اصلی توافق نهایی ما حدود ۲۰ صفحه است و ۵ عدد ضمیمه دارد که برخی از آنها ۲۰ تا ۳۰ صفحه است و توافق نهایی چیزی حدود ۶۰ صفحه خواهد بود.» او گفت که یکی از مولفه‌های توافق نهایی این است که همکاری‌های صلح‌آمیز هستهای با ایران ترغیب خواهد شد.
ارسال نظر