دنیای اقتصاد: بانک مرکزی با اعلام نرخ تورم میانگین ۳/۱۶ درصدی از توقف مسیر صعودی تورم نقطه‌به‌نقطه پس از سه ماه افزایش خبر داد. نرخ تورم ماهانه نیز که از بهار سال جاری وارد فاز جدیدی شده بود و در سطوح بالایی نوسان می‌کرد، در دی‌ماه کمترین مقدار خود در ۶۰ ماه اخیر؛ یعنی نرخ ۳/۰ درصدی را ثبت کرد تا گمانه‌زنی‌ها از چرخش تورم حکایت کند. این آمارها پیش‌بینی‌های «دنیای اقتصاد»‌ مبنی‌بر تورم حدودا ۱۶ درصد پایان سال جاری را تایید می‌کند. دنیای اقتصاد: بانک مرکزی روز گذشته گزارش تورم دی‌ماه خود را منتشر کرد و از کاهش تورم به ۳/۱۶ درصد در این ماه (برای پانزدهمین ماه متوالی) خبر داد. براساس این گزارش، شاخص تورم نقطه‌به‌نقطه نیز که از مهرماه وارد فاز صعودی شده بود، در نخستین ماه زمستان مجددا کاهش یافته است تا پس از تغییر فازی سه‌ماهه، مجددا روند تورم دچار چرخش شود. همچنین دیگر نکته قابل توجه در این گزارش، ثبت نرخ ۳/۰ درصدی برای تورم ماهانه دی‌ماه است که کمترین نرخ تورم ماهانه در ۶۰ ماه اخیر را نشان می‌دهد. آمار جدید بانک مرکزی، پیش‌بینی‌های قبلی «دنیای اقتصاد»‌ مبنی بر رسیدن تورم به حدود ۱۶ درصد تا پایان سال جاری را تایید می‌کند.

در برخی از ماه‌های گذشته به خصوص از خردادماه تا دی‌ماه، نشانه‌های بعضا نگران‌کننده‌ای دیده می‌شد که از احتمال صعود مجدد تورم خبر می‌داد و دنیای اقتصاد نیز در گزارش‌های متعددی نسبت به این نشانه‌ها هشدار داده بود.

ولی با توجه به کنترل نسبی بانک مرکزی بر بازار با وجود شوک واردشده، روند نزولی تورم تولیدکننده و تداوم تلاش‌ها برای کنترل سطح تقاضا، این سناریو نیز مطرح شد که روند نزولی تورم تا پایان سال تقریبا متوقف می‌شود و تا اواخر سال آینده، نرخ تورم حول سطوح فعلی در نوسان خواهد بود. آمار جدید بانک مرکزی احتمال تحقق سناریوی فعلی را تقویت می‌کند.

براساس گزارش تازه بانک مرکزی، شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) که سطح عمومی قیمت‌ها را نشان می‌دهد و آمارهای تورم با استفاده از تغییرات آن محاسبه می‌شود، در دی‌ماه معادل ۳/۲۱۲ واحد بوده است. موضوعی که نشان می‌دهد در مقایسه با آذرماه، سطح عمومی قیمت‌ها به مقدار ۳/۰ درصد افزایش یافته است یا به اصطلاح اقتصادی، «تورم ماهانه» دی‌ماه معادل ۳/۰ درصد بوده است که در مقایسه با ماه‌های پیشین، رقم بسیار پایینی را ثبت کرده است. از اسفندماه سال گذشته به بعد، نرخ تورم ماهانه همواره بالاتر از سطح «یک درصد»‌ قرار داشته و در آخرین ماه قبل از گزارش جدید یعنی آذرماه نیز نرخ تورم به میزان ۹/۱ درصد بوده است. از تیرماه سال ۱۳۸۹ به بعد یعنی طی ۵۵ ماه گذشته، تنها در ۶ ماه نرخ تورم ماهانه در کمتر از سطح یک درصد قرار داشته است که دو مورد از آن در سال گذشته رخ داد (آذرماه و بهمن‌ماه ۱۳۹۲) و ششمین مورد از تورم ماهانه زیر یک درصدی در این بازه زمانی نیز، در آمار جدید یعنی گزارش دی‌ماه گزارش شده است. در نهایت نیز، توجه به این نکته می‌تواند جالب باشد که نرخ ۳/۰ درصدی تورم ماهانه دی‌ماه، پایین‌ترین نرخ برای این شاخص در ۶۰ ماه گذشته بوده است. پیش از این، آخرین باری که نرخ تورم ماهانه در سطحی زیر ۳/۰ درصد قرار داشت، مربوط به دی‌ماه ۱۳۸۸ (پنج سال پیش) می‌شد که نرخ تورم ماهانه در آن به میزان «صفر درصد» اعلام شده بود.

تداوم روند کاهشی تورم

گزارشی که بانک مرکزی برای اعلام آمار جدید تورم منتشر کرد، با عنوان «روند کاهشی تورم تداوم یافت»، روی خروجی وب‌سایت این نهاد قرار گرفت. اشاره این خبر، به نرخ جدید «تورم متوسط» (تورم میانگین یا تورم ۱۲ ماهه)‌ است که به دلیل رواج بیشتر این شاخص، گاهی به اختصار به آن «تورم» نیز گفته می‌شود. یعنی از بین سه شاخص تورم (تورم ماهانه، تورم نقطه‌به‌نقطه و تورم متوسط) تورم متوسط کاربرد و عمومیت بسیار بیشتری دارد و به همین دلیل، زمانی که بدون قید اضافه‌ای از «تورم» صحبت می‌شود، منظور همین شاخص «تورم متوسط» است.آمار جدید نشان می‌دهد نرخ تورم متوسط در دی‌ماه نیز در ادامه روند نزولی ۱۵ ماه اخیر خود که از آبان ماه سال گذشته آغاز شد، مجددا کاهش یافته است و با ۹/۰ واحد درصد نسبت به سطح حدودا ۲/۱۷ درصدی آذرماه، به سطح ۳/۱۶ درصدی در دی‌ماه رسیده است. سطح ۳/۱۶ درصدی تورم ماهانه دی‌ماه نیز کمترین سطح این شاخص از تیرماه ۱۳۹۰ به بعد (۴۳ ماه گذشته) بوده است.رسیدن تورم به سطح ۳/۱۶ درصدی در حالی است که پیش از این و در اواسط سال گذشته، دولت نرخ تورم هدف خود را برای سال ۱۳۹۳ در سطح ۲۵درصدی هدف‌گذاری کرده بود. سپس در اوایل سال جاری، این هدف‌گذاری را تعدیل کرد و نرخ ۲۰ درصدی را برای تورم هدف سال جاری اعلام کرد. این در حالی است که از اواخر سال گذشته، «دنیای اقتصاد» با استفاده از روندهای قیمتی پیش‌بینی کرده بود که نرخ‌های هدف‌گذاری شده از سوی دولت، بسیار زودتر از موعد اعلام‌شده تحقق خواهد یافت. همچنین «دنیای اقتصاد» از اوایل سال جاری نیز رسیدن تورم به حدود ۱۶ درصد در پایان سال را پیش‌بینی کرده بود. موضوعی که به نظر می‌رسد در صورت عدم وقوع اتفاقات غیرمترقبه، تا دو ماه آینده رنگ واقعیت به خود خواهد گرفت.

روند زیگزاگی تورم نقطه‌به‌نقطه

گزارش جدید بانک مرکزی بیانگر این است که نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه نیز در دی‌ماه با کاهش یک واحد درصدی مواجه شده و به حدود ۷/۱۵ درصد رسیده است. این کاهش در حالی است که شاخص تورم نقطه‌به‌نقطه از تیرماه ۱۳۹۲ تا خردادماه ۱۳۹۳ (به مدت ۱۲ ماه)‌ با کاهش مواجه بود و در یکی از سریع‌ترین نزول‌های تورم در تاریخ اقتصادی کشور، طی یک سال از سطح بالای ۴۵ درصدی به سطح کمتر از ۱۵ درصدی نزول یافت. از خرداد سال جاری به مدت پنج ماه تا مهرماه، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه تقریبا بدون تغییر بود و با نوسان‌های افزایشی و کاهشی جزئی، حول نرخ ۵/۱۴ درصد در نوسان بود. سپس در آبان‌ماه و آذرماه تورم افزایش یافت و تا آستانه ۱۷درصد نیز بالا رفت، تا اینکه براساس آخرین گزارش در نخستین ماه زمستان، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه نیز همراه با دو شاخص دیگر تورم، کاهش یافته و به زیر ۱۶ درصد بازگشته است. با توجه به اینکه شاخص تورم نقطه‌به‌نقطه سریع‌تر از شاخص تورم متوسط، وقایع جدیدتر را منعکس می‌کند، می‌توان روندهای این شاخص را به این شکل تفسیر کرد که تورم پس از رسیدن به سطوح نزدیک به ۱۵ درصد، برای بازه‌ای چندماهه حول این سطح نوسان خواهد کرد و قدری نیز افزایش خواهد یافت تا در صورت تغییر مسیر سیاست‌گذاری، فاز بعدی تورم مشخص شود. به عبارت دیگر، محدوده نوسانی کنونی برای تورم، بین ۱۴ تا ۱۸ درصد است و انتظار می‌رود تا اواخر سال آینده هم، تورم در همین محدوده در نوسان باشد.

تورم منفی خوراکی‌ها

بانک مرکزی همراه گزارش تورم خود، جزئیاتی از تغییرات قیمتی زیرگروه‌ها و اجزای سبد مصرف‌کننده را نیز منتشر کرده است. این بخش از گزارش بانک مرکزی کل اقلام مصرفی را در کشور ابتدا شامل سه گروه اختصاصی «کالاها»، «خدمات» و «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها» در نظر می‌گیرد و همزمان، همه اقلام مصرفی را به ۱۲ گروه اصلی نیز تقسیم می‌کند. نکته قابل توجه در گزارش بانک مرکزی، این موضوع است که «تورم کالاها» در دی‌ماه به میزان «صفردرصد» بوده است. امری که بیانگر این است که نرخ ۳/۰ درصدی تورم دی‌ماه، در نتیجه رشد ۸/۰ درصدی قیمت «خدمات» و رشد ۵/۰ درصدی قیمت «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها» در این ماه بوده است. نتیجه این آمارها این است که متوسط قیمت «کالاهای مصرفی» در کشور در دی‌ماه، بدون تغییر بوده است.

چرخش تورم پس از سه ماه