راه ایران در مقابله با خشونت، عقلانیت است

گروه دیپلماسی: کنفرانس بین‌المللی دو روزه «جهان علیه خشونت و افراطی‌گری» که با حضور مقامات سیاسی سابق و کنونی بیش از چهل کشور جهان در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه برگزار شده بود، ظهر دیروز با سخنان وزیر امور خارجه ایران پایان یافت. همچنین در حاشیه این مراسم، تکلیف دور بعدی گفت‌وگوهای هسته‌ای هم مشخص شد و وزیر خارجه ایران گفت که این مذاکرات به‌زودی و در سطح معاونان وزرای خارجه برگزار می‌شود. محمدجواد ظریف در اختتامیه کنفرانس بین‌المللی «جهان علیه خشونت و افراطی‌‌گری» گفت که افراط و خشونت پدیده جدیدی نیست و به صور و اشکال مختلف وجود داشته است. آنچه جدید است قالب‌های نوینی از خشونت است که ایدئولوژی و تکنولوژی را به هم پیوند زده است. ظریف با بیان اینکه افراط و خشونت در خلأ اتفاق نمی‌افتد، تاکید کرد که مقابله با خشونت و شناسایی آن به‌عنوان عامل تخریب صلح و آرامش وظیفه همه به خصوص بازیگران منطقه‌ای است.

به گزارش «ایسنا»، وزیر امور خارجه ایران با اشاره به اینکه امتیاز ویژه منطقه ما این است که مردم این منطقه مسلمانند و روح اسلام ضدافراط و خشونت است، گفت: «با برنامه‌ریزی مناسب دولت‌ها و جوامع مدنی می‌توان با بهره‌گیری از آموزه‌های دینی زمینه‌های بروز خشونت را زدود.»

محمدجواد ظریف گفت: «ایران به مهار‌پذیری افراط و خشونت در منطقه و جهان از طریق تحول ادراکی و گفتمانی همراه با اقدامات منسجم منطقه‌ای و بین‌المللی معتقد است. اسلام رحمانی از اجزای جدانشده سیاست خارجی ایران است. از این رو در مقابله با خشونت راه ایران عقلانیت است و نه افتادن در دام‌های خشونت و افراط.»

او با اشاره به‌طرح رئیس‌جمهور در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «پیشنهادهای رئیس‌جمهور در اجلاس حاضر توجه به ابعاد نرم افزاری و تمرکز بر همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را به خوبی روشن می‌کند.» ظریف گفت: «این کنفرانس بازتاب اراده جمعی همه ما در مقابل افراط و خشونت است و امیدوارم آغازی برای نهادها و سازوکارهای موثر برای ایجاد جهانی امن باشد.»

وزیر خارجه ایران در ادامه با بیان اینکه خشونت و افراط پدیده‌ای چند وجهی، چند سطحی و چند علتی است، افزود:‌ «افراط و خشونت برای عده‌ای به‌ویژه جوانان در تمام دنیا به یک آرمان و اعتقاد عمیق تبدیل شده است و همزمان به‌عنوان ابزار و وسیله‌ای برای پیشبرد اهداف فردی جناحی و بعضا ملی توسط بازیگران به‌ویژه بازیگران سیاسی در منطقه ما مورد استفاده قرار می‌گیرد.»

رئیس دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: «افراط و خشونت در روابط بین‌الملل کنونی یک ضرورت محتوم و غیرقابل اجتناب نیست، بلکه صرفا نتیجه نگرش‌ها و سیاست‌های نادرست است. خشونت و افراط کنونی در منطقه و جهان برابر با عوامل ذهنی و عملی قابل تغییر است.»

ظریف ادامه داد: «هیچ منطقه‌ای مثل خاورمیانه، ‌شمال آفریقا و غرب آسیا در چند دهه گذشته هدف خشونت و افراط نبوده است اما تجمع و تمرکز خشونت و افراط در منطقه پدیده ذاتی نیست، بلکه پدیده‌ای عارضی است و قابل کنترل و مدیریت و ریشه‌کنی است، بنابراین وظیفه‌ای که فرا روی همه اعضای جامعه بین‌الملل و بازیگران منطقه است، مبارزه با افراط و خشونت از طریق شناسایی آن به‌عنوان عامل برهم زننده صلح و آرامش است.»

رئیس تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در ادامه به ابعاد مختلف خشونت به‌ویژه ابعاد جهانی آن پرداخت و گفت: «برخی نظریه‌پردازی‌ها در روابط بین‌الملل متاسفانه افراط و خشونت را ترویج می‌کنند، هژمونی‌طلبی و حذف‌گرایی و در پی بازی برد- باخت بودن ناشی از پردازش‌های رئالیستی است و در عمل به ترویج افراط تبدیل می‌شود.»

او برنارد لوئیس از متفکران غربی و پدرخوانده نو‌محافظه‌کاران جدید را که معتقد است خاورمیانه را باید با زور نظامی متحول ساخت از جمله این نظریه‌پردازان دانست و گفت: «یکی از دلایل لشکرکشی آمریکا در دوره بوش به خاورمیانه اظهارت همین فرد بوده است.»

ظریف گفت: «منطقه ما خشن شده و گرایش‌های افراطی در آن رو به افزایش است اما اینها ذات این منطقه نیستند. از اشغال فلسطین تا اشغال نظامی افغانستان در سال ۱۳۵۸ و حمله نظامی به عراق در سال ۸۲ خشونت و افراط به این منطقه تزریق شده است. آنچه رژیم صهیونیستی در هفت دهه گذشته انجام داده است نیز به تزریق خشونت دامن زده است. همچنین تحولات سه سال گذشته به‌ویژه تزریق خشونت به سوریه و عراق چیزی جز همپوشانی منافع برخی بازیگران بین‌المللی و بازیگران منطقه‌ای در استفاده ابزاری از خشونت و افراط نیست.»

او در ادامه با بیان اینکه استفاده ابزاری از گروه‌های افراطی و خشن به قول یک ضرب‌المثل فارسی دود را به چشم برپاکنندگان آتش بازگردانده است، افزود: «بسیاری از بازیگران منطقه‌ای که از گروه‌های تروریستی حمایت می‌کنند، به این واقعیت پی برده‌اند که بیشترین خطر از سوی گروه‌ها متوجه خودشان است و بیشترین آسیب‌پذیری را خودشان دارند، گرچه این اصلاح دیدگاه امر مهم و مثبتی است، اما رفتارهای برخی دوستان ما نشان می‌دهد که هنوز امیدهایی دارند که بتوانند این سرمایه هنگفتی را که در این مسیر تلف کرده‌اند، برای منافع یا کینه‌های شخصی به‌طور کوتاه مدت استفاده کنند.»

وزیر امور خارجه تاکید کرد: «اگر واقع‌بینی حاکم شود و منفعت طلبی‌های کوتاه‌مدت کنار گذاشته شود، می‌توانیم در یک تلاش مشترک عوامل عارضی را تعویض، ‌تعدیل و جراحی کنیم و در این صورت منطقه ما عاری از خشونت خواهد شد. سابقه مناطقی که با پدیده‌های افراط روبه‌رو بوده‌اند نشان می‌دهد این پدیده‌ها قابل ریشه‌کنی یا لااقل قابل مدیریت هستند. مردم منطقه ما مسلمانند و روح اسلام ضدافراط ، تفریط و خشونت است.»

او با اشاره به اینکه سازوکارهای موجود در سازمان‌های بین‌المللی ناکافی، اما قابل بهره‌برداری است، گفت: «ایجاد اجماع علیه خشونت اقدامی عملی و کارآمد است و باید اجماع سازی در این باره همه جانبه و فراگیر باشد.» ظریف تاکید کرد: «نهادهای مذهبی که منادیان اعتدال هستند، بیش از هر زمان دیگر در مقابله با افراط و خشونت می‌توانند نقش ایفا کنند.» ظریف در ادامه برنامه و در پاسخ به این سوال که چه راهکارهایی از سوی وزارت امور خارجه برای اجرایی کردن پیشنهادهای رئیس‌جمهور که شامل ۱۰ محور در مبارزه با تروریسم است دارید، گفت: «پیشنهادهایی که دکتر روحانی مطرح کردند پیشنهادهایی است که ما در جلسات مختلف بین‌المللی از جمله این کنفرانس که اولین جلسه ماست پیگیری خواهیم کرد و در سازمان ملل متحد و سایر مجامع بین‌المللی همین دیدگاه را دنبال می‌کنیم که به هدف مشترکی که ما داریم در این مبارزه با افراطی‌گری و خشونت و حرکت‌های ضداسلامی و ضدانسانی و ضدهمه ادیان الهی که از مردم بیگناه قربانی می‌گیرد. ان‌شاء‌الله بتوانیم این حرکت‌ها را کنترل کنیم و نهایتا از بین ببریم.»

دور بعدی مذاکرات در سطح معاونان

وزیر امور خارجه در حاشیه کنفرانس بین‌المللی جهان علیه خشونت و افراطی‌گری در اظهاراتی اعلام کرد که دور بعدی مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ در سطح معاونان برگزار می‌شود. به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از «پرس‌تی‌وی»، محمدجواد ظریف، با بیان اینکه ما در حال کار روی تعیین زمانی در ماه دسامبر به‌منظور از سرگیری مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای کشورمان هستیم، افزود: «سپس گفت‌وگوها ادامه خواهد یافت و بنابراین دو طرف می‌توانند به یک توافق دست یابند.»

وزیر خارجه بار دیگر تاکید کرد که اگر اراده سیاسی وجود داشته باشد، دستیابی به توافقی بر سر برنامه هسته‌ای کشورمان امکان‌پذیر است. ظریف افزود: «ما بارها گفته‌ایم که اگر اراده سیاسی وجود داشته باشد و زیاده‌خواهی وجود نداشته باشد، ما آماده هستیم که یک راه‌حل منطقی، منصفانه و عقلانی را همانگونه که مورد تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی است، بپذیریم.»

دیدار با نخست‌وزیر سابق نروژ

همچنین در حاشیه این همایش نخست‌وزیر سابق نروژ با وزیر خارجه ایران دیدار کرد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، ظریف در این دیدار با اشاره به اقدامات ایران در نزدیک شدن دیدگاه‌ها در مقابله با موضوع افراطی‌گری گفت: اخیرا اجلاسی در قم با حضور علمای برجسته ضدموضوع تکفیر برگزار شد و در این اجلاس بر لزوم همفکری ادیان مختلف درجهت یافتن راه‌های مبارزه با تروریسم و افراطی‌گرایی تاکید شد. وزیر امور خارجه همچنین با اشاره به تحولات منطقه خاورمیانه اضافه کرد همه باید کمک کنند تا جبهه ضدتروریسم تقویت شود و کشورهای منطقه باید در این رابطه نقش فعال‌تری ایفا کنند. در ادامه نخست‌وزیر سابق نروژ «شل ماگنه بوندویک» با اشاره به گسترش افراطی‌گری در خاورمیانه و پیوستن افرادی از اروپا به گروه‌های افراطی در منطقه، ابتکار دکتر روحانی را درخصوص مبارزه علیه خشونت و افراطی‌گری ایده‌ای بسیار مناسب دانست. او در پایان ابراز امیدواری کرد که مذاکرات هسته‌ای به توافق نهایی منجر و در پی آن تحریم‌های غیرسازنده علیه ایران برداشته شود.