هفت ماه کمی طولانی نیست؟
دکتر حمید قنبری در حالی که هر دو طرف مذاکرات (ایران و کشورهای گروه ۱+۵) از تلاش برای رسیدن به توافق نهایی تا ۲۴ نوامبر ۲۰۱۴ سخن میگفتند و هر دو طرف، تمدید مذاکرات را گزینه مورد علاقه خود نمیدانستند، مذاکرات تا آخر ژوئن سال ۲۰۱۵ تمدید شد. تا آخرین روزهای منتهی به ۲۴ نوامبر، طرفین ابراز امیدواری میکردند که در مهلت مقرر به نتیجه نهایی برسند و توافق جامع حاصل شود. اگر اختلافات باقی مانده میان طرفین آنقدر بود که برای حل آنها نیاز به هفت ماه مذاکره وجود داشت، آن ابراز امیدواریها و آن جلسات فشرده و طولانی برای رسیدن به توافق تا ۲۴ نوامبر برای چه بود؟ اطلاعات منتشر شده از آنچه میان مذاکرهکنندگان گذشته است، آنقدر نیست که بتوان با قاطعیت در این مورد اظهارنظر کرد، اما یک نکته روشن است: هفت ماه زمانی طولانی است و هیچ تضمینی وجود ندارد که تمامی اتفاقاتی که در این هفت ماه خواهد افتاد به سود جریان مذاکرات باشد.
دکتر حمید قنبری در حالی که هر دو طرف مذاکرات (ایران و کشورهای گروه ۱+۵) از تلاش برای رسیدن به توافق نهایی تا ۲۴ نوامبر ۲۰۱۴ سخن میگفتند و هر دو طرف، تمدید مذاکرات را گزینه مورد علاقه خود نمیدانستند، مذاکرات تا آخر ژوئن سال ۲۰۱۵ تمدید شد. تا آخرین روزهای منتهی به ۲۴ نوامبر، طرفین ابراز امیدواری میکردند که در مهلت مقرر به نتیجه نهایی برسند و توافق جامع حاصل شود. اگر اختلافات باقی مانده میان طرفین آنقدر بود که برای حل آنها نیاز به هفت ماه مذاکره وجود داشت، آن ابراز امیدواریها و آن جلسات فشرده و طولانی برای رسیدن به توافق تا ۲۴ نوامبر برای چه بود؟ اطلاعات منتشر شده از آنچه میان مذاکرهکنندگان گذشته است، آنقدر نیست که بتوان با قاطعیت در این مورد اظهارنظر کرد، اما یک نکته روشن است: هفت ماه زمانی طولانی است و هیچ تضمینی وجود ندارد که تمامی اتفاقاتی که در این هفت ماه خواهد افتاد به سود جریان مذاکرات باشد.
کنگره جدید آمریکا که نمایندگان حزب جمهوریخواه اخیرا در انتخابات آن پیروز شدند، ششم ژانویه سال ۲۰۱۵ اولین جلسه خود را برگزار خواهد کرد. به احتمال زیاد، توافق نهایی باید برای تصویب به این کنگره فرستاده شود؛ چراکه رفع بخشی از تحریمهای وضع شده توسط کنگره علیه ایران، بدون رضایت کنگره ممکن نیست و دولت آمریکا به تنهایی این اختیار را ندارد که تمامی تحریمهای مزبور را ملغی کند. برای نمایندگان حزب جمهوریخواه بسیار دشوار خواهد بود که پس از ششم ژانویه مانع از آن شوند که نمایندگان جمهوریخواه، متن توافق با ایران را رد کنند؛ زیرا نمایندگان جمهوریخواه، خواستههایی از دولت آن کشور دارند که نه منطقی و قابل پذیرش و نه مرتبط با برنامه هستهای ایران - موضوع مذاکرات جاری - است. اقلیت جمهوریخواه کنگره فعلی، این خواستهها را پیش از این نیز بیان کرده است و با اعتراض دولت و رئیسجمهور آمریکا مواجه شده است.
در کنار تصویب یا عدم تصویب توافق جامع، امکان وضع تحریمهای جدید علیه ایران توسط کنگره آن کشور را نیز باید مدنظر قرار داد. درست است که اگر کنگره قانونی را تصویب کند که بر اساس آن تحریمهای جدیدی علیه ایران وضع شود، رئیسجمهور میتواند آن را وتو کند و ایران نیز میتواند به عنوان بخشی از ثمره مذاکرات از رئیسجمهور آمریکا توقع داشته باشد که هر قانونی که منتهی به تحریم ایران میشود را وتو کند، اما باید به این نکته نیز توجه داشت که کنگره نیز متقابلا اختیار دارد که با دو سوم آرا بر اجرای قانون مزبور اصرار کند. بهدست آوردن دو سوم آرا برای نمایندگان جمهوریخواه در کنگره فعلی دشوار است، اما در کنگره جدید، جمهوریخواهان فقط نیاز به همراه کردن ۱۲ سناتور دموکرات با خود دارند. کاری که چندان دشوار به نظر نمیرسد.
هفت ماه، زمانی طولانی است که هیچ یک از طرفین نباید اصرار داشته باشند که از تمام آن استفاده کنند. اگر طرفین مذاکرات، به جای هفت ماه ظرف مدت یک ماه به نتیجه برسند، هیچکس آنها را سرزنش نخواهد کرد که چرا از کل هفت ماه ممکن استفاده نکردهاند و زودتر به نتیجه رسیدهاند حال آنکه مشخص نیست تداوم جریان مذاکرات تا پایان مدت یاد شده، بهنفع طرفین باشد. «و فی التاخیر آفات».
ارسال نظر