میهمان ناخوانده وین

دنیای اقتصاد: دور آخر مذاکرات هسته‌ای در شرایطی آخرین ساعات خود را پشت سر می‌گذارد که بازیگران منطقه‌ای ضد توافق هسته‌ای، لابی‌های سنگین و فشرده خود را با هدف اثر‌گذاری بر مذاکرات آغاز کرده‌اند. در آخرین تلاش‌ها از این دست، سعود‌الفیصل، وزیر خارجه عربستان سعودی که ۳۹ سال است این سمت را در اختیار دارد، دیروز به‌طور ناگهانی به وین رفت. به باور تحلیلگران، سفر فیصل به وین در آخرین روز منتهی به ضرب‌الاجل سوم آذر - ۲۴ نوامبر- می‌تواند حاوی دو پیام باشد؛ اول اینکه اعراب و در رأس آنان عربستان، دستیابی به توافق هسته‌ای میان غرب و ۱+۵ را قطعی می‌دانند و در آخرین لحظات قصد دارند از سوی کشورهای طرف مذاکره ایران این اطمینان را به دست بیاورند که این توافق منافع آنان در منطقه را به خطر نخواهد انداخت. این تحلیل را سخنان وزیر خارجه امارات هم تقویت می‌کند که دیروز در سخنانی ضمن ابراز نگرانی از توافق هسته‌ای با ایران این سوال را مطرح کرد که نقش ایران در فردای توافق هسته‌ای در منطقه چه خواهد بود و چه تفاوتی با گذشته خواهد کرد. تحلیل بدبینانه دیگری هم درباره سفر ناگهانی فیصل به محل مذاکرات وجود دارد مبنی بر اینکه او از جدی شدن توافق هسته‌ای با ایران به شدت مستاصل شده و آخرین تلاش‌های خود را برای بر‌ هم زدن این توافق تاریخی انجام می‌دهد. ماموریت سعودالفیصل چیست؟

میهمان ناخوانده‌وین

امشب ساعت ۱۰ به وقت تهران، دومین مهلت تعیین شده میان ایران و گروه ۱+۵ برای رسیدن به توافق جامع هسته‎ای به پایان می‌رسد و این در شرایطی است که همچنان خبرهای ارسالی از وین مشخص ‎نمی‎کند که در این واپسین ساعات باقی مانده آیا توافق حاصل خواهد شد یا خیر.

اما در این میان خبر سفر سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان به وین و دیدارش با جان کری، همتای آمریکایی‌اش موجب جهت‌گیری افکار عمومی نسبت به روند مذاکرات شد و این سوال را مطرح کرد که ماموریت این مقام بلندپایه سعودی از سفر به وین و دیدار با جان کری چیست. در شرایط فعلی دو سناریو را برای این سفر می‎توان در نظر گرفت؛ نخست اینکه به دلیل احتمال بالای حصول توافق میان طرفین، وزیر خارجه ریاض راهی محل مذاکرات شده است تا به متحدان غربی خود در مورد وضعیت کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس بعد از توافق هشدار دهد و سناریوی دوم نیز این است که عربستان آخرین تلاش‌هایش را برای برهم زدن توافق هسته‎ای احتمالی با اعزام وزیر خارجه‌اش به اتریش به کار گرفته است. ظاهرا دیداری که سعود الفیصل و جان کری پیش از مذاکرات وین، در پاریس داشتند، نتیجه بخش نبوده است و به همین خاطر اکنون وزیر خارجه سعودی عازم وین شده است تا در آخرین ساعات باقی‌مانده با همتای آمریکایی‎اش رایزنی‏هایی داشته باشد. به‌گزارش خبرگزاری‌ها جان کری بعد از پایان پنجمین نشست سه جانبه‌اش با ظریف و اشتون راهی فرودگاه شد و با فیصل در داخل هواپیمای حامل او دیدار و وی را در جریان روند مذاکرات قرار داد. همچنین پیش‌تر فیصل به مسکو رفته بود و در دیدارش با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز درباره برنامه هسته‎ای ایران گفت‌وگوهایی داشت. پس از این دیدار بود که لاوروف اعلام کرد: «در مذاکرات هسته‎ای با ایران تنها کیفیت توافق برایمان اهمیت دارد نه بازه زمانی آن.»

رایزنی کری با وزرای خارجه عرب

علاوه بر عربستان، شنبه شب جان کری با همتایان اماراتی، کویتی، بحرینی و قطری خود نیز تماس تلفنی داشت و با آنها آخرین روند مذاکرات هسته‎ای با ایران را در میان گذاشت.

با قوت گرفتن احتمال دستیابی به توافق میان ایران و ۶ قدرت جهانی، کشورهای عربی، ترکیه و رژیم صهیونیستی به شدت نگران نتایج این توافق، لغو تحریم‎ها و ارتقای موقعیت ایران در منطقه هستند و از این رو وزیر خارجه آمریکا همزمان با رایزنی‎های فشرده‎اش با ایران، با متحدان عرب و غیرعربش نیز در حال مذاکره و گفت‌وگو است تا در صورت حاصل شدن هر گونه توافقی بتواند نظر مثبت آنها را نیز جلب کند.

در همین رابطه روز یکشنبه شیخ‌عبدالله بن زائد آل‌نهیان وزیر امور خارجه امارات متحده عربی در گفت‌وگو با شبکه خبری فاکس نیوز با ابراز نگرانی درباره توافق هسته‌ای ایران، گفت: «سوال ما این است که پس از این توافق نقش ایران در منطقه چه خواهد بود؟»

همچنین به گزارش خبرگزاری‎های داخلی چندساعت مانده به پایان مهلت رسیدن به توافق جامع هسته‌ای رایزنی مقامات آمریکایی و به‌ویژه وزیر خارجه این کشور با متحدان منطقه‌ای آمریکا به سطح بی‌سابقه‌ای رسیده است و در مقابل مقامات رژیم صهیونیستی به نحو غیرمنتظره‌ای سکوت کرده‌اند. به نظر می‌رسد کری در حال اطمینان دادن و جلب حمایت کشورهای عربی و ترکیه است و در مقابل مقامات اسرائیلی منتظر روزهای پس از ۲۴ نوامبر هستند. در هیاهوی همین اخبار، مقامات ارشد رژیم صهیونیستی به نحو بی‌سابقه‌ای در قبال مذاکرات هسته‌ای سکوت کرده‌اند. خبرگزاری رویترز به نقل از منابعی ناشناس مدعی شده است که این آرامش قبل از توفان است و اسرائیلی‌ها با فرض اینکه مذاکرات در مهلت تعیین شده به توافق جامع نخواهد رسید و تمدید خواهد شد، همه انرژی خود را صرف تاثیرگذاری بر فضای بعد از ۲۴ نوامبر خواهند کرد و طی دوره جاری نیز ارتباطات پشت پرده خود را با کنگره تشدید کرده‌اند.

در حال حاضر با وجودی که مقامات سعودی و صهیونیستی در رسیدن به هدف مشترک خود یعنی برچیده شدن بخش‌های قابل توجهی از برنامه هسته‌ای ایران ناکام مانده‌اند، ولی به نظر می‎رسد که در حال یکسان کردن اهداف و برنامه‌های خود برای دوره بعد از توافق احتمالی هستند. البته علاوه بر عربستان و رژیم صهیونیستی، ترکیه نیز به شدت نگران توافق هسته‏ای و لغو تحریم‏ها است؛ زیرا ترکیه طی این سال‎ها توانست از شرایط تحریم در ایران برای خود فرصتی به وجود آورد و اینک نگران از دست رفتن این فرصت است.

در رابطه با نگرانی‎ها و مواضع کشورهای عربی و ترکیه به ویژه پس از حصول توافق هسته‎ای نظر دو کارشناس را جویا شدیم که در زیر می‌آید.

خبر (توافق سیاسی روی کلیات؟) از همین سرویس را نیز بخوانید

میهمان ناخوانده وین