مراقب توطئه‌های دشمنان منطقه باشید

گروه دیپلماسی: روابط تهران و ریاض همچنان متاثر از تحولات منطقه و به‌خصوص سوریه است. اگرچه در ایران، رئیس‌جمهور، وزیر خارجه و معاون عربی و آفریقایی این وزارتخانه هر کدام بر گسترش روابط با عربستان تاکید می‌کنند و در این خصوص گام‌هایی برداشته‌اند، اما سیاست خارجی عربستان همچنان از زبان سعود الفیصل، وزیر خارجه کهنه کار سعودی، تعریف می‌شود که سکان وزارت خارجه این کشور را نزدیک به چهار دهه از سال ۱۹۷۴ میلادی تاکنون عهده دار است. الفیصل در جدیدترین اظهار نظر خود پس از دیدار اخیر با محمدجواد ظریف در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک که از آن به‌عنوان سرفصلی تازه در روابط میان ایران و عربستان نام‌برده شد، ادعا کرده است که ایران برای حل بحران سوریه، باید نیروهایش را از این کشور بیرون بکشد. این اظهارات اما با واکنش هوشمندانه ایران پاسخ داده شده و در این خصوص حسین امیر عبداللهیان، معاون وزارت خارجه، سخنان سعودالفیصل را با فضای مذاکرات دیپلماتیک دو کشور در تعارض دانسته و در مقابل به این کشور توصیه کرد که مراقب توطئه‌های دشمنان منطقه باشد.

امیرعبداللهیان، روز سه‌شنبه در گفت‌وگو با «ایرنا» به سخنان وزیر خارجه عربستان پاسخ داده و گفت که جمهوری اسلامی ایران بارزترین کشور منطقه در مبارزه با تروریسم است. او اضافه کرد: «به عربستان توصیه می‌کنیم مراقب توطئه‌های دشمنان منطقه باشد و از فرصت نقش‌آفرینی مثبت در منطقه غافل نشود.»

معاون وزیر خارجه ایران تاکید کرد: «تهران به دولت و مردم عراق، سوریه و منطقه در مبارزه با تروریسم در چارچوب حقوق بین‌الملل کمک می‌کند.» امیر عبداللهیان درباره تحولات اخیر در یمن نیز گفت: «آنچه در یمن رخ می‌دهد موضوع داخلی این کشور است.»

معاون وزیر خارجه با اشاره به تحولات بحرین در سال ۲۰۱۱ و مداخله نیروهای عربستان موسوم به سپر جزیره، تاکید کرد: «اگر ریاض به حضور نظامی خود در بحرین پایان می‌داد، تحقق راه‌حل سیاسی در این کشور، توقف سرکوب مردم و گفت‌وگوی ملی به وقوع می‌پیوست.» سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان روز دوشنبه پس از دیدار با فرانک والتر اشتاین مایر همتای آلمانی خود در جده به خبرنگاران گفت که ملاحظات ما نسبت به سیاست ایران در منطقه است، نه خود کشور یا مردم ایران.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، سعود الفیصل با بیان این ادعا که در بسیاری از مناقشه‌ها، ایران نه به‌عنوان بخشی از راه‌حل، بلکه قسمتی از مشکل است، گفت که اگر ایران می‌خواهد به بخشی از راه‌حل تبدیل شود، باید نیروهای خود را از سوریه خارج کند، همین کار را در مناطق دیگر نیز باید انجام دهد، چه یمن و چه عراق. تحلیلگران پیروزی‌های اخیر شیعیان حوثی در صنعا پایتخت یمن را بخشی از نگرانی جدید عربستان می‌دانند که در اظهارات وزیر خارجه این کشور انعکاس پیدا کرده است.

وزیر امور خارجه عربستان در بخش دیگری از سخنان خود همچنین با اشاره به گروه «خلافت اسلامی» (داعش) که بخش بزرگی از خاک عراق و سوریه را در کنترل خود دارد، گفته است که «افراط‌کاری‌هایی از این دست ارتباطی با اسلام ندارد.»

دولت‌های عربی حاشیه خلیج‌فارس از جمله خود عربستان در جنگ داخلی سوریه از شورشیان مخالف بشار اسد حمایت می‌کنند، جنگی که از بهار ۲۰۱۱ تاکنون حدود ۱۸۰ هزار کشته بر جای گذاشته است. عربستان به همراه برخی از دولت‌های منطقه در عملیات نظامی هوایی ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا علیه مواضع داعش مشارکت دارد. حضور عربستان در این ائتلاف با تعجب برخی از تحلیلگران غربی روبه رو شده است؛ چون معتقدند حمایت‌های عربستان و قطر بخشی از عامل رشد داعش در منطقه است.

حال این سخنان مقامات دو کشور ایران و عربستان در حالی بیان می‌شود که پس از روی کار آمدن دولت حسن‌روحانی برخی از مسوولان و تحلیلگران ایرانی برای بهبود روابط دو کشور ابراز امیدواری کرده‌اند. در مقابل اما برخی تحلیلگران داخلی و منطقه‌ای معتقدند که به دلیل ماهیت رقابتی روابط دو کشور، حل و فصل موضوعات و رسیدن به یک نقطه اعتمادبخش نیازمند طی شدن زمان و کار دشوار سیاسی و دیپلماتیک است.

روابط تهران و ریاض در سه سال پایانی دولت دهم و پس از آغاز موج تحولات اعتراضی جهان عرب موسوم به بهار عربی در سال ۲۰۱۱ وارد فضایی از تنش شد. حرکت اعتراضی شیعیان در بحرین و مداخله عربستان در این کشور و از سوی دیگر دفاع ایران از نظام سیاسی سوریه و تلاش عربستان برای سرنگونی آن مهم‌ترین چالش‌های پیش آمده در روابط دو کشور در چند سال اخیر بوده است. با آغاز به کار دولت یازدهم و تاکید حسن روحانی بر بهبود روابط با همسایگان به‌ویژه عربستان، نشانه‌های امیدوارکننده در این باره بروز پیدا کرد، به‌طوری که برخی دولت‌های عربی از نشانه‌های گرم شدن روابط دو کشور استقبال کردند و حتی برخی همچون کویت و عمان از احتمال میانجیگری در روابط تهران- ریاض خبر دادند.

طرح مجدد پرونده دیپلمات مست

اظهارات سعود الفیصل علاوه بر واکنش معاون عربی و آفریقایی وزارت خارجه ایران با پاسخ دولت ایران به سازمان ملل و طرح مجدد پرونده دیپلمات مست عربستانی روبه‌رو شده است. دولت ایران به دبیر کل سازمان ملل گفته است که عربستان سعودی باید دیپلمات مستی را که باعث کشته شدن یک شهروند تهرانی در فروردین ۱۳۹۲شد تحت تعقیب قضایی قرار دهد. به گزارش «خبرگزاری تسنیم»، دولت ایران به بان‌کی‌مون، دبیر کل سازمان ملل گفته انتظار دارد مقامات کشور عربستان دیپلمات مستی را که در حین رانندگی در تهران باعث کشته شدن یک شهروند تهرانی شد تحت تعقیب قضایی قرار دهد. این اطلاعات در گزارشی درج شده‌اند که سازمان ملل متحد روز دوشنبه درباره اقدامات کشورهای عضو سازمان ملل برای محافظت از دیپلمات‌ها منتشر کرده است. در این گزارش، هیات ایران در سازمان ملل گفته این دیپلمات عربستانی به نام «یاسربن محمد القرنی» پیش‌تر نیز سابقه رانندگی در حین مصرف مشروبات الکلی را داشته و ریاض، به‌‌‌رغم اطلاع‌رسانی تهران، اقدامات مقتضی را برای پیشگیری از آن انجام نداده است.

همگامی بحرین با عربستان

همزمان و همسو با اظهارات سعودالفیصل، وزیر خارجه بحرین نیز با تکرار ادعاهای سالیان اخیر خود، ایران را به دخالت در امور سوریه متهم کرد.

شیخ خالد بن احمد آل‌خلیفه در صفحه خود درشبکه اجتماعی توئیتر نوشت: «در صورتی که ایران بخواهد بخشی از راه‌حل در منطقه باشد باید سیاست ترساندن ملت‌‌های منطقه از طریق عواملش را متوقف کند و از کشورها و جزیره‌هایی که آنها را اشغال می‌کند عقب‌نشینی کند.» او در ادامه گفت: «آن چیزی که برادرم شاهزاده

سعود الفیصل درباره ایران گفت عین واقعیت است.» این ادعاها در شرایطی است که شیعیان بحرین که اکثریت جامعه خود را تشکیل می‌دهند، خواستار رسیدگی به وضعیت معیشتی و خواسته‌های سیاسی خود هستند که از سال ۲۰۱۱ تاکنون با مشت آهنین حکومت بحرین و نیروهای عربستان مواجه شده‌اند.