دیپلماسی ایرانی: درشرایطی که به مهلت ۲۴ نوامبر نزدیک می‌شویم، ایران و قدرت‎های جهانی به مذاکرات بازگشتند و دور جدید مذاکرات این هفته در نیویورک آغاز شد. اما شکاف به‌وجودآمده میان دو طرف بر سر آینده و شدت برنامه غنی‌سازی، بیش از هر زمان دیگری است. خوشبختانه هیچ کدام از اتاق فکرها در این منازعه بر راه حل نظامی تمرکز نکرده‌اند. درواقع انجمن کنترل تسلیحات که روی عدم اشاعه تسلیحات هسته‎ای کار می‌کند، پیشنهادی در زمینه توافق جامع داده است. در این طرح که «فرمول برد-برد برای تعریف ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم ایران» نام دارد و در جلسه ۱۵ سپتامبر در واشنگتن ارائه شده، سه مرحله پیش‌بینی شده است: مرحله یک:

بر این اساس ایران از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ یا ۲۰۱۸ باید ظرفیت غنی‌سازی‌اش را از ۹۴۰۰ سو کنونی به چیزی حدود ۴۵۰۰ تا ۵۴۰۰ سو کاهش دهد. با این اقدام مدت زمان فرار هسته‌ای ایران یعنی زمان لازم برای رسیدن به اورانیوم غنی‌سازی شده لازم برای ساخت بمب هسته‌ای، از ۲ تا ۳ ماه کنونی به ۹ تا ۱۲ ماه افزایش می‌یابد. ایران باید موافقت کند که غنی‌سازی بالای پنج درصد انجام ندهد و ذخیره هگزافلوراید اورانیومش را به پودر اکسید اورانیوم تبدیل کند. برای اینکه این ذخایر مجددا غنی‌سازی شود، باید تبدیل به گاز شود (اقدامی که به احتمال زیاد بازرسان آژانس متوجه آن می‎شوند). در مقابل گروه ۱+۵ (ایالات متحده، بریتانیا، روسیه، چین و آلمان) باید به ایران اجازه دهند تا به تحقیق و توسعه درباره نسل جدید سانتریفیوژها ادامه دهد.

مرحله دو:

پیشنهاد می‌شود این مرحله پس از اتمام مرحله یک و تا سال ۲۰۲۱ انجام شود. در این مرحله ایران باید اجازه یابد تا به‌تدریج ظرفیت غنی‌سازی‎اش را بالا ببرد و به سطح فعلی ۹۴۰۰ سو برساند. درعین‌حال بتواند سانتریفیوژهای IR-۱ را با مدل پیشرفته‌تر IR-۲ جایگزین کند. همچنین بتواند به تحقیق درباره نسل جدیدتر سانتریفیوژها ادامه دهد، به شرطی که میزان ظرفیت هر سانتریفیوژ به ۱۰ سو محدود شود. ذخیره اورانیوم غنی‌شده ایران باید محدود بماند تا مدت زمان فرار هسته‌ای در یک بازه زمانی ۵ تا ۶ ماهه قرار داشته باشد.

مرحله سه:

پیش‌بینی می‎شود آخرین مرحله در سال‎های ۲۰۲۶ تا ۲۰۳۱ باشد. در این فاصله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند «گواهی گسترده» برای برنامه هسته‎ای ایران صادر و اعلام کند که کل برنامه هسته‎ای ایران صلح‌آمیز است. این مرحله ظرفیت غنی‌سازی ایران را ۹۴۰۰ سو نگه می‌دارد، اما به ایران اجازه می‎دهد زمانی که ظرفیتش به اتمام رسید، اقدام به تولید سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر کند.

طرح پیشنهادی انجمن کنترل تسلیحات پیشنهادهایی معقول و منطقی‌ به دو طرف می‌دهد که به نیازهای عملی ایران هم در آن توجه شده است. مساله‌ای که در متن توافق اقدام مشترک که سال پیش امضا شد، به نحوه عملی شدنش اشاره‌ای نشده بود؛ اما علاوه بر این، پل پیلار که سابقه ۲۸ سال کار در سازمان سیا دارد و کتابی هم درباره برنامه هسته‌ای ایران نوشته، معتقد است ایرانی‌ها و گروه ۱+۵ قادر به توافق بر سر تعریفی متقابل نیستند. در حال حاضر ایران برای تامین سوخت نیروگاه بوشهر با روسیه قرارداد دارد. درعین‌حال مساله‌ای که ۱+۵ هم به آن اشاره می‌کند، این است که ایران با توقف فوری غنی‌سازی تقریبا هیچ چیز از دست نمی‌دهد؛ ولی ایران با درسی که از تاریخ گرفته است، تمایلی به ترک برنامه هسته‌ای‌اش ندارد. آنها این‌گونه استدلال می‌کنند که نیاز عملی کوتاه‌مدت برای سوخت در رآکتورهای کنونی‌شان و رآکتورهای آینده‌شان دارند.

پیلار همچنین به این نکته اشاره می‌کند که ایرانی‌ها معتقدند در مذاکرات، بیش از گروه ۱+۵ انعطاف‌پذیری و تمایل به حصول توافق جامع داشته‌اند. ایرانی‌ها همیشه از اینکه درباره آنها استانداردی دوگانه وجود دارد ناراحت هستند، آنها همیشه اصرار دارند که برنامه هسته‌ای‌شان صلح‌آمیز است، ولی در قبال برنامه هسته‎ای آنها بیشتر از کشورهایی همانند پاکستان و هند که برنامه هسته‌ای نظامی دارند، محدودیت اعمال شده است. براین اساس ممکن است ایران توافقی را که نیازمند استانداردهای دوگانه بیشتری باشد، رد کند.

منبع: لوبلاگ