رابرت هانتر بررسی کرد
ترسها و امیدهای توافق با ایران
در یک قرن گذشته، ۲۰ ژوئیه بیش از یکبار یک تاریخ مهم بوده است. جنبه بد مهم بودن آن در سال ۱۹۴۴ بود. زمانی که یک سوء قصد نافرجام برای قتل آدولف هیتلر انجام شد. بعد خوب اهمیت آن نیز در سال ۱۹۶۹ بود، زمانی که نخستین انسان قدم به کره ماه گذاشت. اما اکنون آیا ۲۰ژوئیه امسال، حامل خبرهای خوب خواهد بود یا بد؟ پاسخ این پرسش به این بستگی دارد که آیا ایران و گروه ۱+۵(آمریکا، بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) میتوانند به یک توافق هستهای دست یابند یا خیر.
جان کری، وزیر خارجه آمریکا گفته است که ایران باید تا ۲۰ ژوئیه انتخاب کند و تا زمانی که همه طرفهای مذاکرهکننده راضی نباشند امکان تمدید مذاکرات وجود ندارد.
در یک قرن گذشته، ۲۰ ژوئیه بیش از یکبار یک تاریخ مهم بوده است. جنبه بد مهم بودن آن در سال ۱۹۴۴ بود. زمانی که یک سوء قصد نافرجام برای قتل آدولف هیتلر انجام شد. بعد خوب اهمیت آن نیز در سال ۱۹۶۹ بود، زمانی که نخستین انسان قدم به کره ماه گذاشت. اما اکنون آیا ۲۰ژوئیه امسال، حامل خبرهای خوب خواهد بود یا بد؟ پاسخ این پرسش به این بستگی دارد که آیا ایران و گروه ۱+۵(آمریکا، بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) میتوانند به یک توافق هستهای دست یابند یا خیر.
جان کری، وزیر خارجه آمریکا گفته است که ایران باید تا ۲۰ ژوئیه انتخاب کند و تا زمانی که همه طرفهای مذاکرهکننده راضی نباشند امکان تمدید مذاکرات وجود ندارد. اگر تا آن زمان توافق هستهای حاصل نشود، مشخص نیست که آمریکا چه خواهد کرد. آیا تحریمهای بیشتری را علیه ایران اعمال میکند، یا به پیشواز گزینه نظامی میرود؟ اگر تحریمها تاکنون کارآمد نبودهاند، تحریمهای بیشتر نیز اثری نخواهند داشت و گزینه دوم نیز بهطور کلی یک گزینه پوچ است. اگر توافقی به دست نیاید، به دلیل تلاش نکردن آمریکا نیست. این هفته کری به وین سفر کرده است تا با مذاکرهکنندگان ارشد هستهای رایزنی کند و نتیجه مذاکرات را نیز در قالب توصیههایی برای باراک اوباما مطرح کند.
شاید برای درک بهتر موضوع باید روز پس از توافق هستهای را تصور کرد. در ایران، تعهد به لغو تحریمها از سوی طیف وسیعی از ایرانیان که میخواهند به غرب دسترسی داشته باشند، مورد استقبال قرار میگیرد. آمریکا در میان جوانان ایرانی شناخته شده است و شرکتهای غربی هم اکنون نیز برای سرمایهگذاری و تجارت با ایران آماده شدهاند. اگر توافق حاصل شود، بهطور حتم سیاستهای منطقهای نیز به یکباره تغییر خواهد کرد. اما همه از این تغییر خوشحال نخواهند بود. با برقراری روابط خوب بین ایران و غرب، اعراب سنی از قدرت گرفتن ایران نگران خواهند شد. اینکه ایران نقشی پررنگ و قدرتمند در منطقه داشته باشد، برای کشورهای عرب سنی خوشایند نیست.
رژیم اسرائیل نیز به سهم خود دغدغههایی در مورد توافق هستهای با ایران دارد. ضمن اینکه این توافق میتواند آنچه را غرب تهدید هستهای ایران میخواند، کمرنگ کند، تلآویو نگران است که تعدیل دشمنیهای ایران و آمریکا به افزایش فشار بر اسرائیل در موضوعاتی مانند فلسطین منجر شود. همچنین برای اسرائیل نیز افزایش نفوذ ایران در منطقه نگرانکننده است.
در مقابل، برای آمریکا در منطقه، موفقیت مذاکرات هستهای با ایران زمینه را برای همکاریها در آینده فراهم میکند. از سوی دیگر با توافق هستهای آمریکا قادر میشود فاکتورهای ساختار امنیتی دراز مدت منطقه را بازطراحی کند. این روندی دشوار خواهد بود که به سالها زمان نیاز دارد، اما حتی آغاز این روند نیز بدون توافق هستهای با ایران ممکن نیست. به دلیل تمامی این پیش بینیها است که برخی کشورهای منطقه بیش از توافق هستهای به دنبال بهرهبرداری از نتایج رفتار کنونی و سابق ایران هستند. پس جای تعجب نیست که بسیاری از کشورها برای مانع تراشی در روند توافق هستهای با ایران تلاش میکنند. ۲۰ژوئیه در حالی از راه میرسد که تنشهای خاورمیانه به اوج خود رسیده است، بحران عراق روز به روز جدیتر میشود و درگیریهای اسرائیل و حماس نیز دوباره وارد مرحله بحرانی شده است. در شرایطی که این تحولات به مذاکرات هستهای در وین ارتباطی ندارد، دلایل زیادی وجود دارد که دست کم مذاکرات هستهای به یکی از بحرانهای خاورمیانه پایان دهد. تیمهای مذاکرهکننده هستهای ایران و آمریکا باید در روزهای آینده بسیار متمرکز باشند. اوباما تاکنون توانسته در مقابل فشار نئوکانها و کنگره که مخالفت توافق هستهای هستند، مقاومت کند. او میگوید به دنبال توافق خوب است. اما این توافق هر چه باشد باز هم اوباما را با موجی از انتقادهای داخلی و خارجی مواجه خواهد کرد. باید امیدوار بود که رئیسجمهور آمریکا در این روند ثابت قدم باشد و به هدف خود در سیاست خارجی دست یابد؛ زیرا شکست مذاکرات پیامدهای زیادی خواهد داشت.
ارسال نظر