خطر داعش در نزدیکی مرزهای ایران
بازتولید بعثی‌ها در قامت «داعش»
گروه خبر، زینب موسوی: زنگ‌های خطر در خاورمیانه به صدا درآمده است؛ با پیشروی زودهنگام نیروهای گروه شبه‌نظامی داعش در عراق پس از ناکام ماندن از به‌دست گرفتن سوریه، نه تنها عراق که امنیت کشورهای منطقه به‌ویژه همسایگان این کشور با تهدید جدی روبه‌رو شده است. اگرچه درگیری‌ها برای اشغال «موصل» مرکز استان نینوا، از جمعه گذشته آغاز و سه‌شنبه با اشغال کامل دو سوی شهر موصل کامل شد، اما هجمه‌ها برای تسلط بر استان‌های دیگر به شکلی باورنکردنی در حال انجام است. به طوری که خبرها از سقوط تکریت زادگاه صدام حکایت دارد. این در شرایطی است که بسیاری از مناطق با فرار نیروهای ارتش و پلیس عراق به آسانی نصیب داعش شد.
هرچند تاپیش از این اقدامات جدی از سوی دولت و ارتش عراق برای مقابله با این جنایات صورت نگرفته، اما تاخیر همسایگان، می‌تواند امنیت منطقه را با آسیب‌های جدی مواجه کند. این موضوع تا آنجا اهمیت می‌یابد که دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران حضور داعش در عراق را زنگ خطری برای منطقه می‌خواند؛ علی شمخانی دیروز در دیدار عدنان محمود سفیر سوریه در تهران با بیان اینکه تکثیر ویروسی پدیده تروریسم در منطقه نتیجه سیاست‌های غیرمنطقی حامیان آنها است، تداوم این روند اشتباه و بحران آفرینی را در نهایت بر حامیان این گروه‌ها موثر خواند. به گزارش خبرگزاری مهر، شمخانی بقای امنیت در منطقه را نیازمند توجه و اقدام جدی از سوی دولت‌ها و مجامع بین‌المللی دانست.
تهدید امنیت ملی ایران؛ هدف اصلی داعش
داعش اگرچه با عنوان تشکیل دولت اسلامی عراق و شام، کنترل مناطق مختلف عراق را به‌دست می‌گیرد، اما کارشناسان هدف نهایی این گروه را تهدید امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران معرفی می‌کنند؛ موضوعی که به نظر می‌رسد با توجه به فاصله حدود ۲۰۰ کیلومتری «موصل اشغال شده» با مرز ایران، نیازمند اقدامات امنیتی جدی برای مقابله با این تهدید غیرقابل‌انکار است. تاثیرات منفی حضور گروهی تروریستی در این فاصله را بر امنیت ملی و مرزی ایران نمی‌توان نادیده انگاشت.
امیر موسوی، رئیس مرکز مطالعات استراتژیک و مشاور اسبق وزیر دفاع در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با تاکید بر اینکه شکل‌گیری چنین آشوبی آرزوی دیرینه اسرائیل و عربستان سعودی برای ایجاد دشمن جدی ایران در مرزهای کشور است، شکل‌گیری و اقدامات داعش در عراق را خواست عربستان سعودی برای به‌دست گرفتن برگ برنده‌ای برای ایران در مذاکرات آتی خود با جمهوری اسلامی ایران ارزیابی کرد. او علاوه‌بر این، استقرار منافقین در مرزهای ایران را از دیگر اهداف عربستان سعودی در تقویت آشکار و پنهان این گروه‌های بنیادگرا دانست.
موسوی، هدف دیگر عربستان سعودی در این ماجرا را درگیری مستقیم ایران با این نیروها در مرزها معرفی و تاکید کرد که عربستان از عواقب منفی این درگیری کاملا آگاه است؛ بنابراین باید اقدامات نظامی علیه داعش از سوی ایران آخرین راهکار باشد. آنچه درگیری‌ها در عراق را به دغدغه‌ای جدی برای امنیت عراق تبدیل می‌کند، سلاح‌های پیشرفته و موشک‌هایی است که داعش در اختیار دارد. علاوه‌بر این، احتمال انتقال نیروهای داعش به داخل مرزها از دیگر دغدغه‌های امنیتی ایران است.
در همین حال احمد موثقی، استاد روابط بین‌الملل و کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» از منافع نهفته در منطقه برای برخی صاحبان منافع از طریق تشدید تضادهای داخلی خاورمیانه ازجمله استفاده ابزاری از دیدن برای رسیدن به مقاصد سیاسی سخن گفت و با اشاره به موضوع خطر هلال شیعی و گسترش نفوذ تشیع در منطقه که اولین بار از سوی پادشاه اردن مطرح شده بود گفت: «نظامیان فراری رژیم صدام که به اردن گریخته‌اند، کادر اصلی گروه داعش را شکل داده‌اند و دور از ذهن نیست که هدف اصلی این گروه تحت‌تاثیر قرار دادن امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران از این حوادث باشد.»
پیوند اعراب با بعثی‌ها
اگرچه عربستان سعودی و کشورهای عربی حاشیه خلیج‌فارس از عوامل اصلی بنیادگرایی در منطقه خاورمیانه به حساب می‌آیند، اما این بار و درباره حضور داعش در عراق، تحلیلگران از رد پای بقایای رژیم بعث در این ماجرا سخن می‌گویند. امیر موسوی تحلیلگر مسائل امنیتی بر این باور است که داعش با حمایت بندر بن سلطان و عزت الدوری معاون صدام و نیز امکانات ویژه آنان قدرت یافتند تا حملات و کنترل خود بر مناطق عراق را تسریع کنند.
از سوی دیگر احمد موثقی کارشناس مسائل خاورمیانه با تایید پیوند جریان‌های بعثی با رژیم‌های عربی خلیج‌فارس، هدف از اقدامات کشورهای عربی در تقویت آشوب‌هایی اینچنین را جلوگیری از شکل‌گیری دولت ملی با رویکرد دموکراتیک در منطقه به‌ویژه عراق دانست. به گفته این استاد دانشگاه، رژیم‌های عربی خلیج‌فارس تجربه دموکراتیک برخی گروه‌های اسلامگرا در عراق را برنتافته‌اند و با به راه انداختن پروژه گسترده‌ای به نام «داعش»، تلاش می‌کنند هرگونه نظام دموکراتیک را به دلیل آنکه رویکردهای مغایر با منافع آنان دارند ساقط کنند.
اقدامات پیشگیرانه؛ نیاز امنیتی همسایگان عراق
هرچند به‌زعم بسیاری زمان برای اقدامات پیشگیرانه، گذشته یا با نگاهی خوشبینانه، اندک است، اما کارشناسان بر این باورند که اقدامات نظامی نمی‌تواند گزینه پیشروی همسایگان عراق باشد. در این میان شاید استفاده از ابزار دیپلماتیک ازسوی جمهوری اسلامی ایران برای شکل‌دهی به توافقنامه امنیتی با همسایگان و همگرایی خاورمیانه در این باره، انتظاری است که از جمهوری اسلامی ایران وجود دارد.
احمد موثقی اگرچه میزان آسیب‌پذیری امنیت جمهوری اسلامی ایران را به میزان پیشروی و تثبیت داعش در عراق وابسته می‌داند، اما این تهدید را جدی خوانده و پروژه بعدی این گروه را درصورت به‌دست گرفتن بغداد، ایران معرفی می‌کند.
او در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در تشریح گزینه‌های پیشروی ایران برای مقابله و جلوگیری از اقدامات داعش از اجرای مانورهای نظامی امنیتی در مرزهای ایران و عراق سخن گفت و تاکید کرد که اگرچه برای پیمان‌های امنیتی میان همسایگان بسیار دیر شده، اما اقدامات دیپلماتیک در همگرایی همسایگان عراق، همچنان کارساز خواهد بود.
ارسال نظر