سرعت بالا یا شیشه‌های اسکانیا، کدام مقصرند؟

گروه خبر-خبر هرچند کوتاه، اما روایت آن بلند است. واژگونی یک اتوبوس شرکت واحد وابسته به شهرداری تهران در بزرگراه آزادگان این شهر در ساعات اولیه صبح دوشنبه علاوه‌بر آنکه خانواده ۸ نفر را به سوگ نشاند، همچنان به روایت‌های گوناگون واکاوی می‌شود. مصدومان حادثه از سرعت بالای اتوبوس حرف می‌زنند، اما مسوولان بر این باورند که نقایص ایمنی و ناامن بودن اتوبوس بر عمق حادثه افزوده است؛ اتفاقی که اگرچه مشابه آن، دست‌کم در سالی که گذشت، چند بار به وقوع پیوست، اما کماکان تکرار می‌شود بی‌آنکه چاره‌ای اندیشیده شود. همچنان‌که نام «اسکانیا» علاوه‌بر حوادث مربوط به وسایل حمل‌و‌نقل عمومی در سال گذشته، در اتفاق اتوبان آزادگان تهران نیز به چشم می‌خورد، سرهنگ جمال بذرافشان کارشناس عالی تصادفات، این مدل از اتوبوس را مناسب تردد در شهر نمی‌داند؛ هرچند که به گفته خود او این تیپ از اتوبوس اسکانیا برای شهرها طراحی و ساخته شده است. نقص ایمنی اتوبوس

جمال بذرافشان، کارشناس عالی تصادفات در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر با تاکید بر این موضوع که قسمت اعظم این اتوبوس را شیشه تشکیل داده است و لازم است که این قسمت از استحکام لازم برخوردار باشد تا به راحتی از جا خارج نشود، گفت: «متاسفانه شیشه‌های این اتوبوس استحکام لازم را ندارد.»

گزارش جعفر تشکری هاشمی، معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران هم که دیروز در جلسه شورای شهر حضور یافت، همین موضوع را تایید می‌کند. تشکری هاشمی با بیان اینکه در بررسی سوابق خود دیدیم که شیشه‌های جلوی این اتوبوس‌ها مکررا بدون تصادف ترک خورده یا از جا بیرون می‌آمدند، توضیح داد: «شیشه‌های دو طرف اتوبوس هم به کرات از جای خود در می‌روند و بدون داشتن نوار دور شیشه از بدنه اتوبوس جدا می‌شوند.» او از نقص دیگری هم سخن گفت؛ نقصی که اگرچه در این حادثه نقشی نداشت، اما چند بار دیگر به آتش گرفتن «اسکانیا» بین شهری منجر شد. به گزارش خبرگزاری فارس، تشکری هاشمی در این باره به «جانمایی نامناسب استقرار باتری‌ها» که برخی رانندگان گزارش کرده‌اند، اشاره کرد و با بیان این نکته که باتری‌ها و تابلوی برق در کنار همدیگر و زیر پای راننده هستند و این پتانسیل بالای الکتریکی در کنار شبکه برق، زمینه‌ساز حادثه می‌شود، توضیح داد: «در این حادثه نیز قسمت برخورد کرده با گاردریل، تنها قسمت آسیب دیده خودرو است که باتری‌ها از آن قسمت به بیرون پرتاب شده‌اند وخوشبختانه این اتفاق مانع آتش‌سوزی شد.»

سرعت اتوبوس مجاز بود

در این میان هرچند مصدومان حادثه واژگونی اتوبوس از سرعت گرفتن اتوبوس سخن می‌گویند، اما معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران می‌گوید که سرعت اتوبوس مجاز بود. اگرچه یکی از مصدومان به نام یوسفی در گفت‌وگو با روزنامه شرق این‌گونه ماجرا را شرح می‌دهد که راننده در اتوبان سرعت گرفت. بعد آمد سر پیچ انگار که یادش آمد باید بپیچد. یکهو پیچید. نزدیک بود با یک پژو تصادف کند. آنجا آب هم ریخته بود، لیز خورد و واژگون شد»، اما تشکری هاشمی معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران در گزارش خود به شورای شهر به سیستم GPS نصب شده روی اتوبوس اشاره کرد و با تاکید بر اینکه «ما با استفاده از سیستم GPS نصب شده روی اتوبوس‌ها، باز و بسته شدن در اتوبوس، سرعت، توقف و زمان حرکت را به‌طور متناوب در سامانه هوشمند اتوبوس‌ها ثبت می‌کنیم»، توضیح داد: «اطلاعات ما نشان می‌دهد که در زمان برخورد اتوبوس سرعت ۵۰ کیلومتر بر ساعت داشته است که هرچند بر اساس آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی و سرعت مجاز در بزرگراه، این سرعت در زمره سرعت‌های مجاز تعریف شده، ‌اما برای ورود به رمپ سرعت باید کمتر می‌بود تا راننده کنترل لازم را داشته باشد.» او به ارزیابی پلیس درباره این حادثه اشاره کرد و گفت: «پلیس اعلام کرد که راننده با سرعت نامطمئن وارد این خروجی شده که سرعت مطمئنه از سرعت مجاز کمتر است، اما راننده سرعت مطمئنه نداشته است.»

به گفته تشکری هاشمی، بررسی‌ها نشان می‌دهد که شدت تصادف به حدی نبود که چنین فاجعه‌ای را به بار بیاورد. او همچنین گفت: «این مساله‌ای بود که ذهن کارشناسان تصادفات را به خود مشغول کرد که ببینند چرا ابعاد مساله این‌قدر گسترده و زیانبار بوده است.»

جزئیات وقوع حادثه

با این همه معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران در تشریح جزئیات حادثه، به گفته‌های شاهدان و راننده اشاره می‌کند که در بازداشتگاه با او صحبت کرده است و می‌گوید که « یک خودرو سواری پژو که در کندروی آزادگان شمال به جنوب حرکت می‌کرده و قصد ورود به حکیم- شرق را داشته، به‌طور ناگهانی ترمز می‌کند و تغییر مسیر ناگهانی می‌دهد. راننده اتوبوس نیز اقدام به مانور می‌کند تا بتواند از این خودرو رد شود. در این لحظه تعادل راننده بر اتوبوس کم می‌شود و با گاردریل رمپ خروجی برخورد می‌کند.»

تشکری هاشمی با بیان اینکه «حتی چرخ و زه اتوبوس هم به مانعی برخورد نکرده که تصادف چنین شدید شده باشد و گاردریل باعث شکستن جعبه باتری شده است»، گفت: « هیچ شیشه سالمی در بدنه اتوبوس وجود ندارد وعلت این است که شیشه به‌طور صحیح با بدنه و سقف مونتاژ نشده است. به همین دلیل بیرون‌زدگی شیشه‌های جلو و نداشتن نوار مناسب دور شیشه و اتصالات نامناسب شیشه‌های جانبی باعث شده که پس از برخورد، شیشه‌ها شکسته و مسافران به بیرون پرتاب شوند و پس از واژگونی اتوبوس در زیر اتوبوس قرار گیرند.»

اتوبوس بخش خصوصی شرکت اتوبوسرانی تهران و حومه صبح روز دوشنبه در آزادراه آزادگان واژگون شد که دراثر این حادثه ۸ نفر کشته و ۲۵ نفر مجروح شدند.