موضوع رآکتور اراک بین ایران و 1+5 حل شده است

گروه دیپلماسی- عضو پیشین تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در گفت‌وگو با پایگاه خبری المانیتور تاکید کرد که پرونده رآکتور اراک حل شده است. به گزارش «ایسنا»، سیدحسین موسویان، عضو پیشین تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران روز سه‌شنبه در گفت‌وگو با المانیتور گفت: «مساله رآکتور اراک تقریبا حل شده است.»

همچنین مارک فیتس پاتریک، یک عضو پیشین دفتر منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای وزارت امور خارجه انگلیس و عضو موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک در لندن در گفت‌وگو با المانتیور گفت: «فکر می‌کنم تاسیسات اراک یک حوزه بزرگ است که ایران و گروه ۱+۵ اختلافات بسیار کمی بر سر آن دارند.»

او ادامه داد: «من فکر می‌کنم هر دو طرف در دیدگاه‌هایشان به یقین رسیده‌اند و بخشی از این چرخه یقین این است که آنها برای پرونده اراک به یک راه حل دست یافته‌اند.»

حسین موسویان همچنین گفت: «چارچوب توافق احتمالی تقریبا همانند طرحی است که یک تیم متشکل از کارشناسان هسته‌ای دانشگاه پیرینستون در مقاله‌ای با عنوان «راه‌حل دو سر برد برای رآکتور اراک» ارائه داده‌اند. من معتقدم تهران و آمریکا موافقند که این چارچوب می‌تواند راه‌حلی برای پرونده رآکتور اراک باشد.»

به نوشته المانیتور براساس این طرح، حجم پلوتونیوم تولید شده در رآکتور اراک می‌تواند با تغییر سوخت این رآکتور از اورانیوم طبیعی به اورانیوم غنی شده در سطوح پایین به شدت کاهش یابد. با سوخت اورانیوم غنی شده نیروی این رآکتور ۴۰ مگاواتی به ۲۰ و حتی ۱۰ مگاوات کاهش خواهد یافت که در نتیجه پلوتونیوم تولید شده آن به کمتر از یک کیلوگرم در سال خواهد رسید.

بر اساس چارچوب طراحی شده این کارشناسان طراحی دوباره رآکتور اراک تولید پلوتونیوم آن را تا یک کیلوگرم در سال کاهش می‌دهد که قابل مقایسه است با ساده‌سازی آن از طریق جایگزین کردن رآکتور اراک با یک رآکتور تحقیقی آب سبک. با این‌حال این باز طراحی‌ها کارآیی این رآکتور را برای ساخت ایزوتوپ و انجام تحقیقات کاهش نخواهد داد. علاوه‌بر اینکه این اقدام نیازهای ایران را برآورده کرده و نگرانی‌های جامعه بین‌الملل را که همواره مورد بحث گروه ۱+۵ بوده است، رفع خواهد کرد.

حسین موسویان تخمین زده است که حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد مسائل برای دستیابی به توافق جامع نهایی مورد قبول واقع شده است که تنها کمی بیشتر از آن چیزی است که محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در دور قبل مذاکرات در وین ۵۰ تا ۶۰ درصد برآورد کرده بود.

مذاکره‌کنندگان آمریکایی بارها تکرار کردند تا زمانی که بر سر تمام مسائل به توافق نرسیم بر سر هیچ مساله‌ای توافق صورت نخواهد گرفت. کارشناسان دانشگاه پیرینستون همچنین تاکید کردند که دیگر مسائل مورد بحثی که هنوز حل نشده، باقی مانده است. نیروگاه فردو، سطح برنامه غنی‌سازی ایران و مدت زمان محدود کردن این غنی‌سازی‌ها است. این کارشناسان بر این باورند که تغییر فردو به یک تاسیسات توسعه و تحقیقات می‌تواند راه‌حل موضوع باشد.

موضوع رآکتور اراک همواره یکی از موارد اختلافی بین ایران و گروه ۱+۵ در مذاکرات کارشناسی بوده که به نظر می‌رسد با حل این موضوع، زمینه برای تدوین پیش نویس توافق‌نامه جامع در مذاکرات آتی وین در ۲۳ اردیبهشت ۹۳ فراهم شود. در همین خصوص سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران و عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای، درباره رآکتور اراک گفت: «اراک از موضوعات مهم در دستور کار ماست و همان‌طور که در توافق آمده پذیرفتیم نگرانی‌ها درباره این رآکتور را رفع کنیم. معتقدیم از طریق استفاده از تکنولوژی‌های روز و فنی می‌توانیم این نگرانی‌ها را به حداقل برسانیم. رآکتور اراک به‌کار خود ادامه می‌دهد.» او گفت: «طرف مقابل دیدگاه‌هایش را درباره اراک گفته و فکر می‌کنیم دیدگاه آنها آرام آرام به دیدگاه ایران در حال نزدیک شدن است.» پیش‌تر هم علی‌اکبر صالحی معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با شبکه خبری العالم، در خصوص نیروگاه آب سنگین اراک گفته بود قرار بر این شده که با باز طراحی قلب رآکتور اراک، سوخت آن را از طبیعی به سوخت غنی شده تبدیل کنیم که میزان غنای این سوخت بین چهار تا پنج درصد است.

به گزارش خبرگزاری فارس، صالحی تاکید کرد: «در خصوص اینکه آیا عملکرد و کارکرد این رآکتور عوض خواهد شد یا نه، ما قصد داریم به گونه‌ای عمل کنیم که با توجه به اندوخته‌های علمی و تجاربی که الان داریم، با یک بازطراحی، این رآکتور را به یکی از مدرنترین رآکتورهای تحقیقاتی جهان تبدیل کنیم.»

به گفته صالحی، جزئیات مطرح شده به اطلاع گروه ۱+۵ رسیده و آنها نیز موافقند، چون نگرانی آنها درخصوص پلوتونیوم بود و ما این مشکل را به این شیوه حل کردیم و از این پیشنهاد ایران استقبال کردند.

صالحی همچنین درباره میزان صحت ادعاها مبنی‌بر درخواست ایران برای تبدیل رآکتور آب سنگین اراک به آب سبک تاکید کرد: «ما اعلام کردیم که آماده‌ایم این رآکتور را باز طراحی کنیم، اما این تاسیسات همچنان به‌عنوان رآکتور آب سنگین باقی می‌ماند و به آب سبک تبدیل نخواهد شد؛ اما قلب آن باز طراحی خواهد شد و در آن تغییراتی ایجاد می‌شود تا تولید پلوتونیوم در آن کاهش یابد.»

او درباره میزان پلوتونیوم کاهش یافته در این رآکتور نیز گفت: «پلوتونیوم مذکور، حدود ۲۰ درصد کاهش خواهد یافت. تغییر ایجاد شده در آن نیز به این ترتیب خواهد بود که سوخت کنونی رآکتور آب سنگین اراک، سوخت اورانیوم طبیعی است. ما پیشنهاد کردیم که به جای سوخت طبیعی، از سوخت غنی شده استفاده کنیم، در این صورت تولید پلوتونیوم در آن کاهش خواهد یافت. برای این منظور بیش از ۳۰ سناریو در سازمان انرژی اتمی مورد بررسی قرار دادیم. آمریکایی‌ها، چینی‌ها و روس‌ها نیز محاسباتی را انجام دادند و ما در حال تبادل نظر هستیم تا بهترین سناریو را انتخاب کنیم.»