ما می‌دانیم که یک صلح خاورمیانه‌ای معقول چه شکل و شمایلی دارد. در دسامبر ۲۰۰۰، بیل کلینتون فرمول آن را اعلام کرد. بازگشت به مرزهای ۱۹۶۷، با توافق دوجانبه بر سر زمین‌ها که در آن تقریبا ۸۰ درصد از سرزمین فلسطین می‌تواند به بخشی از اسرائیل تبدیل شود. بیت‌المقدس به پایتخت دو کشور تبدیل می‌شود. کمیسیونی بین‌المللی نیز کنترل سایت‌های مذهبی در شهر بیت المقدس (اورشلیم) را بر عهده می‌گیرد. پناهجویان فلسطینی نیز این حق را خواهند داشت که به فلسطین و نه به اسرائیل بازگردند. یک فرمول دیگر هم وجود دارد که ۱۴ سال پیش به دست آمد، اما مبنای آن همچنان طرح کلینتون است. برای آنهایی که به واقع به صلح مذاکره‌ای خاورمیانه دل بسته‌اند، این یک راه‌حل است و برخی در اسرائیل و فلسطین و اتحادیه عرب از آن حمایت می‌کنند؛ اما به‌طور تجربی، باید گفت که اسرائیلی‌ها همواره از بحث بر سر جزئیات امتناع کرده‌اند و فلسطینی‌ها نیز در آخرین دقایق میز مذاکره را ترک کرده‌اند. استراتژیست‌های شناخته شده آمریکایی مانند برنت اسکوکرافت و زبیگنیو برژینسکی بر این باورند که راه برون رفت از بن‌بست جاری این است که آمریکا نسخه به روز شده‌ای را از فرمول قدیمی ارائه کند و به فشار بین‌المللی اجازه دهد که اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها را به سوی صلح سوق دهد. جان‌کری، وزیر خارجه آمریکا در این زمینه به نظر مصمم به نظر می‌رسد؛ اما نسخه او از این چارچوب هیچ‌گاه اعلام نشده و این فرصت را به طرفین نداده که در مورد آن بحث کنند؛ اما چرا کری جزئیات طرح خود را منتشر نکرده است. شاید رئیس‌جمهور آمریکا می‌خواهد رای رای‌دهندگان یهودی در انتخابات میان دوره‌ای ۲۰۱۴ را همچنان حفظ کند؛ اما یک دلیل دیگر نیز دارد و آن جدالی است که کاخ سفید با نئوکان‌های آمریکایی بر سر مذاکرات هسته‌ای با ایران دارد.

در واقع مذاکرات ایران با وجود رو به وخامت نهادن اوضاع خاورمیانه به خوبی پیش می‌رود. به همین دلیل است که در چند هفته اخیر رسانه‌ها زیاد به این موضوع نمی‌پردازند. البته هنوز موضوعات زیادی وجود دارد که باید بر آنها غلبه کرد، اما مذاکره‌کنندگان غربی تحت تاثیر جدیت ایران قرار گرفته‌اند. آنها می‌بینند که ایران به وضوح نمی‌خواهد از تحولاتی مانند عمیق‌تر شدن تنش‌ها بین روسیه و آمریکا بر سر اوکراین برای به تعلیق انداختن مذاکرات یا ایجاد شکاف در گروه ۱+۵ استفاده کند. اینکه ایران و گروه ۱+۵ تا پایان سال‌جاری به یک توافق هسته‌ای دست یابند که برنامه‌های هسته‌ای تهران را محدود می‌کند و رژیم بازرسی‌ها را گسترده‌تر، دیگر غیرقابل تصور نیست. البته به نظر نمی‌رسد که دولت آمریکا بخواهد این ماجرا تا قبل از انتخابات میان دوره‌ای به اتمام برسد.

اکنون طرح صلح خاورمیانه که به مانع برخورد کرده است به عنوان یک ضعف در سیاست خارجی دولت اوباما شناخته می‌شود. با این حال ایران همچنان آزمون نهایی باراک اوباما چه در عرصه مانورهای سیاسی و چه دیپلماتیک به شمار می‌رود.

منبع: دپیلماسی ایرانی