رایزنی‌های فشرده برای آزادی مرزبانان

زینب موسوی ۱۰ روز از ربوده شدن پنج سرباز ایرانی در منطقه مرزی جکیگور استان سیستان و بلوچستان توسط گروهی موسوم به «جیش‌العدل» می‌گذرد و علاوه‌بر آنکه وزارت خارجه ایران، روز یکشنبه هفته‌گذشته نور محمد جدمانی، سفیر پاکستان را احضار و مراتب ناخرسندی و اعتراض رسمی جمهوری اسلامی ایران را به او ابلاغ کرد، اما هنوز اخبار قطعی از وضعیت این مرزبانان در دست نیست. اگرچه مسوولیت این اتفاق را «جیش‌العدل ایران»، گروهی که بعد از جندالله، بهانه‌های فرقه‌‌ای و مذهبی را به دستاویزی برای افزایش خشونت‌ها در مرز‌های شرقی ایران بدل کرده برعهده گرفته است، اما آنچه در این زمینه اهمیت دارد، فعالیت‌های دو جانبه ایران و پاکستان برای حل این مشکل است. در شرایطی که سردار عبداللهی معاون امنیتی وزیر کشور از «اعزام هیاتی به پاکستان برای پیگیری وضعیت این سربازان ربوده شده در این هفته » خبر داده و «مقامات پاکستانی» را به‌دلیل آنکه «اعضای این گروهک از داخل خاک پاکستان وارد ایران شده بودند» موظف به انجام درست وظایف خود در این باره دانست، اما پیرمحمد ملازهی کارشناس مسائل پاکستان در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، درباره میزان تعامل دستگاه دیپلماسی ایران با دولت و نهاد‌های امنیتی پاکستان، مشکل اساسی را به ناهماهنگی میان دولت پاکستان با ارتش این کشور مربوط دانست. او که «وزارت خارجه ایران» را در زمینه کاهش خشونت‌های ناشی از فرقه گرایی‌های مرزهای جنوب شرقی ایران، «فعال» ارزیابی می‌کند، این گمان را نیز مطرح کرد که «ارتش پاکستان به یکی از حامیان این گروه‌های تروریستی بدل شده است.» این استاد دانشگاه اگرچه از تلاش‌های تعامل گونه ایران با پاکستان برای «مخدوش نشدن امنیت دو کشور» یاد می‌کند، اما علاوه‌بر ناهماهنگی موجود میان دولت و ارتش پاکستان، از «دست داشتن دستگاه امنیتی منطقه در تقویت این گروه‌ها» نیز سخن گفت و آن را با هدف «کمرنگ کردن نقش منطقه‌‌ای ایران» توصیف کرده است. به اعتقاد ملازهی، «تا زمانی که رقابت میان ایران و عربستان در مسائل منطقه‌‌ای وجود دارد، همچنان شاهد این اقدامات خواهیم بود.» در همین حال، احمد موثقی استاد دانشگاه تهران، «چندپارگی قدرت» در پاکستان را از مهم‌ترین عوامل ناتوانی دو کشور ایران و پاکستان در مبارزه با اقدامات تروریستی در مرزهای مشترک می‌داند. او به «دنیای اقتصاد» گفت که «حاکم نبودن دولت منسجم مرکزی که از یکسو با ورشکستگی در اقتصاد روبه‌رو بوده و از سوی دیگر از نظر اجتماعی در حال فروپاشی است، به خشونت‌های رو به افزایش در این منطقه دامن می‌زند.»

این استاد دانشگاه؛ اما تفاوت چندانی برای دولت و ارتش پاکستان قائل نیست. به اعتقاد او «دولت نواز شریف بزرگ شده دستگاه سیاسی ضیاءالحق است که از نظر مالی به شدت به عربستان سعودی وابستگی دارد و از نظر سیاسی نیز نیازمند این کشور است.»

مجوز ورود نیروهای‌مسلح ایرانی به پاکستان

در این شرایط، اما سید باقر حسینی عضو کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس از «مجوز ورود نیروهای‌مسلح ایرانی به خاک‌پاکستان برای مبارزه با تروریست‌ها» خبر داد و به «خانه ملت» گفت: «با تصویب لایحه موافقت‌نامه امنیتی میان ایران و پاکستان، نیروهای مسلح می‌توانند برای نابودی تروریست‌ها وارد خاک پاکستان شوند.» او البته از فعالیت وزارت کشور دراین باره سخن گفت و توضیح داد که این وزارتخانه «فعالیت‌های مناسبی» را برای پیگیری وضعیت سربازان ربوده شده ایرانی انجام داده است.

امام جمعه اهل سنت زاهدان: مرزبانان را آزاد کنید

اگرچه ضدیت با شیعه و به تبع آن شیعه‌کشی به ابزاری برای دستیابی به مقاصد گروه‌های تروریستی سلفی از جمله گروه موسوم به جیش‌العدل، بدل شده؛ اما مولوی عبدالحمید اسماعیل زهی امام جمعه مسجد مکی اهل سنت زاهدان با تاکید بر «حرام بودن گروگان‌گیری از دیدگاه اهل تسنن»، خواستار آزادی هر چه زودتر مرزبانان سرباز ایرانی شد. به گزارش «ایرنا»، مولوی عبدالحمید در خطبه‌های نماز جمعه «هرگونه شرارت و گروگان‌گیری» را «به ضرر مردم سیستان و بلوچستان» دانست و گفت: «خیرخواهانه به گروگان‌گیران می‌گویم دست از این کارها بردارند و مرزبانان سرباز را آزاد کنند.»

اقدامات مردمی برای مرزبانان

مردم ایران را اما، بیش از آنکه مفاهیم کلان امنیتی تحت‌تاثیر قرار دهد، چهره مضطرب و نگران پنج سرباز که در تصاویر منتشر شده از سوی جیش‌العدل به نمایش گذاشته شده، تحت‌تاثیر قرار داد. مردم همچنان از وضعیت نامعلوم این مرزبانان نگران هستند؛ این نگرانی تا آنجا است که کمپینی با عنوان «حامیان سربازان ربوده شده ایرانی» «free Iranian soldiers» به زبان‌های مختلف در صفحات شبکه اجتماعی فیس‌بوک دست به دست شده و به اشتراک گذاشته می‌شود. در این کمپین از چهار مقام برجسته در دنیا خواسته شده تا «سلامت و آزادی این سربازان و بازگشت آنها را تضمین کنند.» این تقاضا خطاب به بان‌کی‌مون دبیرکل سازمان ملل متحد، حسن روحانی رئیس‌جمهور، ممنون حسین رئیس‌جمهور پاکستان و پیتر مارور رئیس کمیته بین‌المللی صلیب سرخ شکل گرفته است.

سایت تدبیر به نقل از سایت العربیه نزدیک به حکومت عربستان سعودی، از ادعای «عبدالرئوف ریگی» سخنگوی گروه تروریستی جیش‌العدل نوشت که او در تماس تلفنی با آنها، گفته که سازمان وی حاضر است پنج مرزبان ایران را که در منطقه سرباز به اسارت گرفته با ۲۰۰ زندانی بلوچ و زندانیان زن سوری (که مدعی شده در سوریه تحت بازداشت هستند) آزاد کند؛ اما «محمد مرزیه» دادستان زاهدان در مورد ادعای سایت العربیه، ضمن رد آن، تاکید کرد: «جمهوری اسلامی به هیچ عنوان معاوضه یا مبادله‌ای با این گروهک تروریستی نمی‌کند.»