داووس؛ تحت‌تاثیر تحولات ایران و آمریکا
اجلاس داووس باوجود آنکه اجلاسی جهانی با اهداف اقتصادی است، اما نشست اخیر این مجمع به‌دلیل حضور مقامات ایران و آمریکا، رنگ و بوی دیگری به خود گرفت. درواقع صحبتهای رئیس‌جمهور و وزیر خارجه ایران در رابطه با مساله هسته‌ای، سپس سخنان وزیر امور خارجه آمریکا مبنی‌بر لزوم اثبات صلح‌آمیز بودن برنامه‌های هسته‌ای ایران به جهانیان و همچنین زیر سوال بردن تاسیسات غنی‌سازی و رآکتور اراک، بار دیگر موجب شکل گرفتن برخی حرف و حدیثها از جانب دو طرف شد. یک روز پس از آنکه، حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سخنرانی کرد و به جهان اطمینان داد که کشورش به دنبال سلاح هسته‌ای نیست، وزیر امور خارجه آمریکا از او خواست که صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران را نشان دهد.
جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، در سخنرانی‌اش در مجمع جهانی اقتصاد در داووس گفت: «او (حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران) به شما گفت که ایران قصد ساخت سلاح هسته‌ای را ندارد. ایران از هم‌اکنون فرصت دارد که این کلمات را بدون شک به جهانیان ثابت کند.»
به گزارش «ایسنا» به نقل از روزنامه نیویورک تایمز، کری الزاماتی را برای توافق هسته‌ای جامعی که ایران و گروه ۱+۵ خود را برای مذاکره درباره آن آماده می‌کنند، بیان کرد و گفت که تهران باید راستی‌آزمایی گسترده را بپذیرد، برنامه‌ها برای ساخت یک رآکتور آب سنگین را که می‌تواند پلوتونیوم تولید کند، کنار بگذارد و نگرانی‌های طولانی‌مدت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های گذشته ایران را حل کند. وزیر خارجه آمریکا مدعی شد: «بیایید صریح باشیم. اگر به دنبال یک برنامه صلح‌آمیز هستید، اثبات صلح‌آمیز بودن برنامه‌تان به جهان دشوار نیست. بدون شک، کشوری که برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز دارد، نیازی به ساخت تاسیسات غنی‌سازی، آن هم شبانه در اعماق یک کوه ندارد. نیازی به رآکتور آب سنگینی که برای تولید پلوتونیوم در سطح تسلیحاتی طراحی شده‌است مانند رآکتور اراک ندارد. دلیل ندارد که از راستی‌آزمایی و نظارت سرزده بترسد. علاوه‌بر آن، نباید مشکلی با حل مسائل باقیمانده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته باشد.»
ادعا‌های کری در شرایطی مطرح می‌شود که ایران بارها تاکید کرده‌است که اهداف برنامه‌های هسته‌ای صرفا صلح‌آمیز است و هیچ برنامه‌ای مبنی‌بر دستیابی به سلاح اتمی ندارد.
این صحبتهای کری بیانگر سیاست‌های دوگانه و تلاش آمریکا برای تحریف توافق‌نامه ژنو است. به گزارش این روزنامه آمریکایی، اظهارات کری بخشی از سخنرانی او بود که به مسائل گسترده‌ای پرداخت و هدف آن رد اظهارات منتقدانی بود که معتقدند نفوذ آمریکا در خاورمیانه تحت سیطره دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا کاهش یافته است. به گزارش سایت وزارت امور خارجه آمریکا، کری در بخشی از سخنرانی خود که به ایران اختصاص داشت، مدعی شد: «درباره توافقی که با ایران انجام دادیم، باید بگویم که از این هفته برنامه هسته‌ای ایران به روش‌های مهمی عقب رانده می‌شود. ایران روز دوشنبه گام‌هایی را که دنیا از مدت‌ها پیش خواستار آن شده بود از جمله کاهش ذخایر اورانیوم با غنای ۲۰ درصد، از کار انداختن زیربنای تولید و دادن اجازه برای شفافیت و نظارت بی‌سابقه به‌منظور تضمین پیروی ایران از این توافق‌نامه را اتخاذ کرد.» این در شرایطی است که محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز، پیش از این در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان، با انتقاد از تلاش‌های واشنگتن برای تحریف تعهدات تهران در توافق هسته‌ای ژنو بار دیگر تاکید کرد: «ما هیچ سانتریفیوژی را از بین نمی‌بریم، هیچ تجهیزاتی را نابود نمی‌کنیم. خیلی ساده، ما بیش از پنج درصد غنی‌سازی نمی‌کنیم.» در این رابطه وزیر امور خارجه آمریکا گفت: «آنها باید ۲۰ درصد خود را به صفر برسانند و توانایی تبدیل را نداشته باشند. آنها باید اورانیوم را به شکلی درآورند که برای تولید سلاح مناسب نباشد. ایران علاوه‌بر آن باید غنی‌سازی بالای ۵ درصد را متوقف کند و اجازه نخواهد داشت ذخایر فعلی اورانیوم با غنای ۳/۵ درصد را افزایش دهد. ایران نمی‌تواند تعداد سانتریفیوژهای فعالش را زیاد کند و نمی‌تواند سانتریفیوژهای نسل بعدی را برای غنی‌سازی اورانیوم نصب کند، یا به‌کار گیرد. در شرایطی که ما درباره یک توافق نهایی در زمینه این‌گونه مسائل در ماه‌های آینده مذاکره می‌کنیم، ایران اجازه ندارد هیچ گامی برای راه‌اندازی رآکتور پلوتونیوم اراک اتخاذ کند.»
همه این صحبت‌ها در شرایطی بیان می‌شود که دو طرف در رابطه با اجرای توافق‌نامه ژنو به تفاهم رسیدهاند و تاکنون نیز مشکل خاصی در این رابطه دیده نشده‌است. اکنون مشخص نیست این خط و نشان کشیدن وزیر خارجه آمریکا واقعا چه دلیلی دارد؟ جان‌کری در ادامه صحبتهایش با دست گذاشتن روی برخی مسائل مانند ایجاد منطقه و جهان امن‌تر، همچنین تاکید بر اهمیت امنیت رژیم صهیونیستی برای آمریکا و بی‌توجهی به تاکید ایران بر صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای‌اش گفت: «این عناصر در کنارهم، زمانی را که طول می‌کشد تا ایران به توانایی تولید سلاح برسد افزایش می‌دهد و علاوه‌بر آن توانایی ما برای اینکه بتوانیم آن را تشخیص دهیم و جلویش را بگیریم، افزایش می‌دهد. همه اینها بدون هیچ‌گونه شکی تضمین می‌کند که امنیت اسرائیل نسبت به زمانی که این توافق هنوز صورت نگرفته بود بیشتر می‌شود و علاوه‌بر آن، منطقه و جهان را به جای امن‌تری تبدیل می‌کند.» او همچنین بر سخنان حسن روحانی در اجلاس داووس مبنی‌بر مشتاق بودن ایران برای تعامل با جهان اشاره کرد و گفت که از این پیام استقبال می‌کنند، اما کلمات به تنهایی کافی نیستند و رئیس‌جمهور ایران از امروز فرصت دارد که این کلمات را بدون هیچ‌گونه شک و تردیدی به جهان ثابت کند. او در نهایت از اقدام تاریخی هفته‌ای که گذشت استقبال کرد و از ایران نیز خواست با این آزمون روبه‌رو شود. به گفته کری اگر ایران این کار را انجام دهد، خاورمیانه مکان امن‌تری خواهد بود که از ترس یک رقابت تسلیحاتی هسته‌ای رها خواهد شد.
تاسیس دفتر موقتی آژانس در تهران
از دیگر سو، یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز جمعه همزمان با اعلام این مطلب که هنوز راه درازی برای حل موضوع هسته‌ای ایران پیش رو دارند، از احتمال اجازه گرفتن آژانس از ایران برای برپا کردن یک دفتر موقت جهت اهداف لجستیک در تهران خبر داد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علاوه‌بر آن گفت که بازرسان در چند روز آینده از معدن اورانیوم گچین در ایران بازدید خواهند کرد. این مساله با واکنش رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روبه رو شد و او گفت: «از نظر ما با توجه به حجم فعالیت‌های هسته‌ای که در کشور داریم لزومی برای تاسیس دفتر از سوی آژانس در ایران مانند کشورهای کانادا و ژاپن وجود ندارد.» نجفی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر گفت: «ما هیچ درخواستی از سوی آژانس مبنی‌بر تاسیس دفتر در تهران دریافت نکرده‌ایم.» او در پاسخ به این سوال که آیا در صورت دریافت چنین درخواستی ایران تاسیس دفتر از سوی آژانس را می‌پذیرد، بیان کرد: «آژانس در بعضی از کشورها مانند ژاپن و کانادا به‌دلیل حجم بالای فعالیت‌های هسته‌ای آنها، دفتر ثابت دارد و در بعضی از کشورها نیز دفاتر غیرثابتی دارد که حالت دفتر را ندارد و تنها جایی است که در صورت افزایش تعداد بازرسان و رفت و آمد، آنها مکانی برای استقرار داشته باشند.»
ارسال نظر