گروه خبر- کاخ سفید خلاصه‌ای از جزئیات اجرای توافق هسته‌ای موقت میان ایران و گروه موسوم به ۱+۵ را منتشر کرد. به گزارش خبرگزاری فارس، در متن منتشر شده، زمان بندی بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین نحوه آزادسازی‌های حدود هفت میلیارد دلار درآمد ایران در ۶ ماه آینده، آمده است.

در این متن که روزگذشته منتشر شده آمده است: «طرح اقدام مشترک برای اولین بار در حدود یک دهه اخیر است که جمهوری اسلامی انجام اقداماتی مشخص برای توقف پیشرفت برنامه هسته‌ای خود را پذیرفته است. بنابراین جنبه‌های کلیدی این برنامه به عقب بازگشته و دسترسی بی‌سابقه‌ای برای انجام بازرسی‌های بین‌المللی ایجاد شده است. تفاهمات فنی، نحوه اجرا و راستی‌آزمایی مفاد طرح اقدام مشترک و همچنین زمان‌بندی اجرای این مفاد را مشخص کرده است. به‌طور مشخص، تفاهمات فنی اقداماتی را که ایران برای محدود کردن توان غنی‌سازی خود در نطنز و فوردو انجام می‌دهد و همچنین محدودیت‌های تحقیق و توسعه محافظت‌شده؛ اقداماتی که ایران برای اجرای تعهداتش مبنی بر عدم سوخت‌گذاری رآکتور اراک یا نصب قطعات باقیمانده رآکتور انجام می‌دهد؛ و اقداماتی که ایران انجام می‌دهد تا آژانس‌ بین‌المللی انرژی اتمی ساده‌تر بتواند اجرای کامل تعهدات از سوی ایران را راستی‌آزمایی و تایید کند، مشخص می‌کند. این تفاهمات همچنین اقدامات متقابلی را که ۱+۵ و اتحادیه اروپا انجام می‌دهند، مشخص کرده است.»

در این متن که به جزئیات لغو تحریم پرداخته آمده است: «از حالا تا روز ۲۰ ژانویه (۳۰ دی) ایران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایالات متحده و شرکای بین‌المللی ما گام‌های باقیمانده را برای آغاز به‌هنگام طرح اقدام مشترک برخواهند داشت.»

تعهدات اجرایی ایران

در این متن می‌خوانیم: «روز ۲۰ ژانویه (اول بهمن) آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وضعیت کنونی برنامه هسته‌ای ایران به‌خصوص برنامه غنی‌سازی اورانیوم و رآکتور اراک را گزارش خواهد کرد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین چندین گام مشخص را که ایران متعهد شده تا روز اول اجرا بردارد، گزارش خواهد کرد. این گام‌ها شامل «تعلیق تولید اورانیوم با غنای‌ نزدیک به ۲۰درصد و ناتوان‌سازی پیکربندی‌ آبشارهای سانتریفیوژی که ایران از آن برای تولید این اورانیوم استفاده می‌کرد»، است.

همچنین «آغاز رقیق‌سازی نیمی از ذخیره اورانیوم با غنای نزدیک به ۲۰درصد که در غالب هگزافلوراید و ادامه تبدیل باقیمانده ذخایر به اکسید به نحوی که برای امکان غنی‌سازی بیشتر آن وجود نداشته باشد.»

علاوه‌بر این، در راستای طرح اقدام مشترک، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید خواهد کرد که ایران «در حدود نیمی از سانتریفیوژهای نصب‌شده در نطنز و ۷۵ درصد سانتریفیوژ‌های نصب شده در فردو از جمله تمام سانتریفیوژ‌های نسل جدید، غنی‌سازی انجام ندهد.»

همچنین «تولید سانتریفیوژ را به تعدادی که برای جایگزینی ماشین‌های آسیب‌دیده نیاز دارد محدود کند، به نحوی که ایران در دوره ۶ ماه آینده قادر به انباشت سانتریفیوژ نباشد، تاسیسات غنی‌سازی جدید نسازد و از فعالیت‌های تحقیقاتی توسعه غنی‌سازی فعلی فراتر نرود.»

از سویی دیگر «در رآکتور اراک سوخت‌گذاری نکرده و آن را عملیاتی نکند، تولید یا آزمایش بیشتر سوخت برای رآکتور اراک را تعلیق کند، هیچ قطعه جدیدی در رآکتور اراک نصب نکند، سوخت یا آب سنگین به سایت رآکتور اراک منتقل نکند و تاسیسات قادر به بازفرآوری احداث نکند.»

ایران همچنین به برنامه زمانی‌ای برای انجام اقدامات مشخص در طول دوره ۶ ماهه، متعهد شده است. این اقدامات شامل «تکمیل رقیق‌سازی نیمی از ذخایر هگزافلوراید اورانیوم با غنای ۲۰درصد در طول ۳ ماه» و «تکمیل تبدیل باقیمانده این ذخایر به اکسید طی ۶ ماه» و «محدودیتی بر میزان مجاز ذخایر اورانیوم با غنای تا سقف ۵درصد در پایان دوره ۶ ماهه» است.

مکانیزم‌های اجرایی

برای کسب اطمینان از اجرای تعهدات از سوی ایران، تنها آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که همراستا با ایفای نقش بازرسی در ایران، مسوولیت راستی‌آزمایی و تایید کلیه اقدامات وابسته به (مسائل) هسته‌ای را بر عهده خواهد داشت. علاوه‌بر این، اتحادیه اروپا، ۱+۵ و ایران کمیسیون مشترکی را برای همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جهت نظارت اجرای طرح اقدام مشترک، ایجاد خواهند کرد. کمیسیون مشترک همچنین در جهت تسهیل رفع نگرانی‌های سابق و کنونی مربوط به برنامه هسته‌ای ایران، با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری خواهد کرد.

بر اساس این متن منتشره «کمیسیون مشترک متشکل خواهد بود از کارشناسان اتحادیه اروپا، ۱+۵ و ایران که دست کم به صورت ماهانه گردهم می‌آیند تا اجرای طرح اقدام مشترک و هر مساله دیگری را که ممکن است پیش بیاید، بررسی کنند. هر تصمیمی که بر اساس بحث‌های صورت‌گرفته در این جلسات نیاز به اتخاذ باشد، به مدیران سیاسی اتحادیه اروپا، ۱+۵ و ایران ارجاع خواهد شد.»

شفافیت و نظارت

در ادامه این متن می‌خوانیم: «ایران بر اساس طرح اقدام مشترک متعهد شده است که شفافیت بیشتر و بی‌سابقه‌ای را در مورد برنامه هسته‌ای خود فراهم کند، از جمله از طریق بازرسی‌های سرزده بیشتر و در دفعات بیشتر و همچنین گسترش اطلاعات ارائه شده به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی. از این پس تاسیسات غنی‌سازی ایران در نطنز و فوردو بر اساس طرح اقدام مشترک تحت دسترسی روزانه بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار خواهند داشت. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حال به‌ روزرسانی روش‌هایی هستند که به بازرسان اجازه می‌دهد اطلاعات نظارتی را به صورت روزانه مورد بررسی قرار دهند تا از این طریق فرآیند تشخیص هرگونه عدم تطابق از سوی ایران، کوتاه‌تر شود. علاوه‌بر این، این تاسیسات تحت گستره‌ای از دیگر بازرسی‌های فیزیکی از جمله بازرسی‌های اعلام‌شده و از پیش اعلام نشده، خواهند بود.»

همچنین «رآکتور اراک و تاسیسات وابسته به آن دست کم به‌طور ماهانه تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار خواهند داشت که این به معنی افزایش نظارت از میزان کنونی هر ۳ ماه یک بار یا بیشتر است.»

در متن منتشره آمده است: «ایران همچنین موافقت کرد که برای اولین بار «اطلاعات طراحی بلندمدت رآکتور اراک»، «آمارهایی که تایید کند تولید سانتریفیوژها تنها به جایگزینی ماشین‌های آسیب‌دیده اختصاص یافته است» و «اطلاعاتی که امکان دسترسی مدیریت‌شده به کارگاه‌های مونتاژ سانتریفیوژ‌ها، کارگاه‌های تولید موتور سانتریفیوژ و تاسیسات ذخیره‌سازی و معدن‌های اورانیوم و سنگ‌شکن‌ها را فراهم کند» را ارائه کند.»

این اقدامات نظارت توسعه‌یافته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را قادر می‌کند تا به صورت ماهانه گزارشی از وضعیت اجرای تعهدات از سوی ایران به کمیسیون مشترک ارائه کند. جامعه بین‌الملل نیز قادر می‌شود تا سریع‌تر هرگونه گریز یا انحراف مواد به یک برنامه سری را مورد شناسایی قرار دهد.

۱+۵ و اتحادیه اروپا چه کارهایی باید انجام دهند

در ادامه این متن کاخ سفید می‌خوانیم: «به عنوان بخشی از این گام اولیه، گروه ۱+۵ و اتحادیه اروپا به‌طور محدود، موقت و هدفمند تسهیلاتی برای ایران در نظرمی‌گیرند. ارزش کل این تسهیلات بین ۶ تا ۷ میلیارد دلار است که بخش کوچکی از ۱۰۰ میلیارد دلار مبادلات تجاری ایران است که مسدود شده یا بر آن محدودیت اعمال شده است. بعضی از این آزادسازی از همان روز اول آغاز می‌شود و بقیه به صورت اقساطی طی ۶ ماه پرداخت می‌شود. این آزادسازی کاملا ساختارمند است؛ آنقدر که اغلب رژیم تحریم‌ها از جمله تحریم‌های کلیدی نفت، مهندسی و تحریم‌های مالی سرجای‌شان باقی خواهند ماند و تحریم‌ها به شدت طی ۶ ماه آینده ادامه خواهد یافت.»

همزمان که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کند که ایران تعهداتش را اجرا می‌کند، گروه ۱+۵ و اتحادیه اروپا درعوض متعهد است: «اجرای تحریم‌ها علیه صادرات پتروشیمی و واردات کالاها و خدمات مربوط به اتومبیل سازی و صنعت خودرو را تعلیق کنند»، «صادرات و واردات طلا و دیگر فلزات گرانبها با اعمال محدودیت در دسترسی به دارایی‌های بلوکه شده ایران به حالت تعلیق در می‌آید»، «مجوز تهیه قطعات یدکی از جمله خدمات بازرسی برای تامین سلامت پروازهای غیرنظامی ایران صادر می‌شود»، «تلاش‌ها برای کاهش بیشتر صادرات نفت ایران به ۶ کشوری که هنوز از ایران نفت می‌خرند، متوقف می‌شود»، «یک کانال مالی با هدف تامین هزینه‌های بشردوستانه ایجاد می‌شود و ایران اجازه می‌یابد تعهدات مالی خود در قبال سازمان ملل و دانشجویان خارجی خود را پرداخت کند» و «آستانه روندهای داخلی اتحادیه اروپا برای دسترسی به تراکنش‌های مالی تعدیل می‌شود.»

همچنین گروه ۱+۵ و اتحادیه اروپا متعهد هستند که گام‌های مشخصی برای تسهیل دسترسی ایران به ۲/۴ میلیارد دلار از دارایی‌های خود را در فواصل منظم در طول این ۶ ماه فراهم کنند.

برنامه پرداخت اقساط این دارایی‌ها از این قرار است: «قسط اول، اول فوریه، ۵۵۰ میلیون دلار، اول مارس، ۴۵۰ میلیون دلار، منوط به اینکه آژانس تایید کند، ایران نیمی از ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد خود را رقیق کرده است، هفتم مارس، قسط دوم، ۵۵۰ میلیون دلار، دهم آوریل، قسط سوم، ۵۵۰ میلیون دلار، ۱۵ آوریل، ۴۵۰ میلیون دلار منوط به اینکه آژانس تایید کند که ایران کل ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد خود را که قرار بود، رقیق کند به اتمام رسانده باشد، ۱۴ مه، قسط چهارم، ۵۵۰ میلیون دلار، ۱۷ ژوئن، قسط پنجم، ۵۵۰ میلیون دلار و ۲۰ جولای، ۵۵۰ میلیون دلار، قسط ششم در روز صد و هشتادم، منوط به اینکه آژانس تایید کند که ایران همه تعهدات خود را اجرا کرده است.»

راه حل جامع

در این متن آمده است: «با اجرای این طرح، ما پیشرفت محسوسی خواهیم کرد. سپس روی راه حل جامع که همه نگرانی‌های ما درباره برنامه هسته‌ای ایران را مرتفع سازد، کار می‌کنیم. کمی بعد از اجرای برنامه اقدام مشترک که از روز ۲۰ ژانویه اجرایی می‌شود، آمریکا با شرکای گروه ۱+۵ رویکرد خود برای راه حل نهایی را تعیین خواهد کرد. با توجه به راه حل جامع، هیچ چیز مورد توافق قرار نگرفته تا اینکه درباره همه چیز توافق شود. در اینکه راه سختی در پیش است شکی نیست، اما به خاطر امنیت ملی خود و صلح و ثبات جهانی زمان آن است که به دیپلماسی یک فرصت دوباره بدهیم.»

جزئیات لغو تحریم‌های ایران از روز دوشنبه

در همین رابطه وال استریت ژورنال در گزارشی درباره رفع برخی تحریم‌ها علیه ایران از دوشنبه هفته آینده نوشت: «شرکت‌هایی اجازه خواهند یافت خدماتی مانند حمل‌ونقل و بیمه را به عنوان مثال برای صادرات نفت خام ایران با کشتی به شش کشوری که هنوز مشمول تحریم‌های آمریکا علیه ایران در زمینه خرید نفت نیستند، فراهم کنند.»

به گزارش «ایسنا»، این شش کشور که هنوز شامل تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران نشده‌اند هند، چین، ژاپن، کره‌جنوبی، ترکیه و تایوان هستند.

این کشورها که پیش از این برای کاهش واردات نفت از ایران برنامه‌ریزی کرده بودند، اجازه خواهند یافت سطح واردات نفت خام خود از ایران در همان سطوح پیش از توافق نگه دارند.

مدیران برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فرانسه شامل غول‌های انرژی جی.دی.اف سوئز و آلستوم قرار است ماه آینده میلادی به تهران سفر کنند که این سفر نشان‌دهنده موج جدیدی از حضور شرکت‌های غربی در ایران، نتیجه کاهش تحریم‌ها علیه ایران است.

توافق ایران و ۶ کشور قدرتمند جهان از دوشنبه ۲۰ ژانویه اجرایی می‌شود، اگر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید کند که ایران طبق برنامه محدود سازی انرژی هسته‌ای‌اش گام برداشته است.

پیش‌بینی می‌شود که دیپلمات‌های غربی روند برنامه هسته‌ای ایران را در چند ماه گذشته مورد تایید قرار دهند.

طبق اعلام مقامات رسمی اتحادیه اروپا، در همین حال وزرای امور خارجه اتحادیه در بروکسل نیز به احتمال زیاد رفع تدریجی تحریم علیه ایران را مورد تایید قرار دهند.

دوطرف امیدوارند مذاکرات بتواند، طبق برنامه زمان بندی شده به توافق نهایی بینجامد.

توافق ایران و کشورهای ۱+۵ به شرکت‌های اتحادیه اروپا اجازه می‌دهد تا محصولات پتروشیمی ایران را بخرند، وارد کنند، بیمه کنند یا آنها را جابه‌جا کنند.

ممنوعیت تجارت طلا و فلزات گرانبها توسط ایران احتمالا به حالت تعلیق در خواهد آمد. همچنین خرید تجهیزات سنگین نیز می‌تواند از دیگر مواردی باشد که تحریم‌های مربوط به آن لغو شود.

محدودیت‌ها روی جابه‌جایی پول با ایران نیز تسهیل خواهد شد. جابه‌جایی پول برای اهداف انسان دوستانه بدون نیاز به مجوز به ۱۰۰ هزار یورو محدود شده است. درحالی‌که این رقم برای موارد شخصی به ۴۰ هزار یورو می‌رسد.

طبق توافق انجام شده محدودیت‌های جابه‌جایی پول ۱۰ برابر تسهیل شده و میزان آن افزایش یافته است. به علاوه ایران در حال دسترسی به ۲/۴ میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده خود در بانک‌های خارجی است که می‌تواند، این پول را از طریق سیستم مالی اتحادیه اروپا مورد استفاده قرار دهد.

واکنش وزارت خارجه به بیانیه مطبوعاتی کاخ سفید

سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: «بیانیه کاخ سفید برداشت یک سویه و یکجانبه‌ای از توافقات غیررسمی اخیر بین کارشناسان ایران و ۱+۵ است و به هیچ وجه ملاک ارزیابی یا قضاوت در مورد نحوه اجرای توافق ژنو نیست.»

به گزارش خبرگزاری فارس، به دنبال انتشار بیانیه مطبوعاتی کاخ سفید تحت عنوان خلاصه تفاهمات فنی در رابطه با برنامه «اقدام مشترک»، از آنجا که برخی خبرگزاری‌ها از این بیانیه به عنوان انتشار توافقات غیر‌رسمی اخیر یاد کرده‌اند، مرضیه افخم سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: «بیانیه کاخ سفید برداشت یک سویه و یکجانبه‌ای از توافقات غیررسمی اخیر بین کارشناسان ایران و ۱+۵ است و به هیچ وجه ملاک ارزیابی یا قضاوت در مورد نحوه اجرای توافق ژنو نیست.»