توافق حداقلی در بازی برد - برد
سید جلال دهقانی فیروزآبادی * «توافق حداقلی» اولین نکتهای است که پیرامون ماهیت توافق هستهای میان ایران و گروه ۵+۱ در ژنو به ذهن متبادر میشود؛ زیرا در این توافق هم برای غرب و هم برای ایران حداقل اهداف و خواستههایی که داشتند، لحاظ شده است. البته در این بازی حداقلی نیز توافق حاصل شده کاملا متقارن نیست؛ ولی در مجموع به عنوان اولین گام در راهحل و فصل مساله هستهای ایران یک گام مثبت است، اما مهمترین ویژگی این توافق این بود که یک بازی باخت- باخت متقابل را به بازی برد-برد متقابل تبدیل کرد؛ گرچه همانطور که ابتدا اشاره شد این برد تقریبا برای هر دو طرف برد حداقلی است نه حداکثری.
سید جلال دهقانی فیروزآبادی * «توافق حداقلی» اولین نکتهای است که پیرامون ماهیت توافق هستهای میان ایران و گروه ۵+۱ در ژنو به ذهن متبادر میشود؛ زیرا در این توافق هم برای غرب و هم برای ایران حداقل اهداف و خواستههایی که داشتند، لحاظ شده است. البته در این بازی حداقلی نیز توافق حاصل شده کاملا متقارن نیست؛ ولی در مجموع به عنوان اولین گام در راهحل و فصل مساله هستهای ایران یک گام مثبت است، اما مهمترین ویژگی این توافق این بود که یک بازی باخت- باخت متقابل را به بازی برد-برد متقابل تبدیل کرد؛ گرچه همانطور که ابتدا اشاره شد این برد تقریبا برای هر دو طرف برد حداقلی است نه حداکثری. فریز در برابر فریز یا به بیان دیگر تعلیق توسعه برنامه هستهای ایران در مقابل معلق کردن تحریمهای بیشتر، از دیگر موارد قابل توجه این توافق است. در حقیقت یکی از مهمترین امتیازهایی که غرب در این دوره به ایران داد، این است که تحریمهای بیشتر را معلق کند، اما باید توجه داشت در این دوره ۶ ماهه آزمایشی که گام اول توافق است، تحریمهای مورد نظر ایران به عنوان امتیازات حداکثری لغو و رفع نمیشود و تحریمهای مالی، بانکی و نفتی به قوت خود باقی است. در واقع در یک بازه ۶ ماهه و به صورت جانبی برخی تحریمهای دیگر رفع خواهد شد. از دیگر سو مهمترین ضمانت اجرایی این دوره راستی آزمایی ۶ ماهه، «حسن نیت» طرفین است؛ بنابراین طرف ایرانی و غرب باید یک دوره اعتمادسازی متقابل را آغاز کنند. از یک طرف ایران با اقداماتی که در این ۶ ماه انجام میدهد، اعتماد طرف مقابل را جلب خواهد کرد و ثابت میکند، برنامه هستهای صلحآمیز دارد. از دیگر سو، طرف مقابل باید در پی تعهداتی که پذیرفته رضایت ایران را جلب کند و جهت رفع تحریمها به صورت سریعتر تلاش کند. البته در رابطه با بحث حسن نیت، طرفهای مقابل ایران باید گامهای بیشتری بردارند؛ زیرا در ایران نوعی بدبینی و سوءظن نسبت به غرب وجود دارد مبنیبر اینکه ممکن است آنها تعهداتی بدهند، اما آن را عملی نکنند، زیرا در دورههای گذشته و در بحث همکاریهای ایران در بحران حمله عراق به کویت یا افغانستان، ایران صادقانه حسن نیت خودش را نشان داد اما آمریکا صادقانه برخورد نکرد؛ بنابراین برای پیشبرد روند فعلی، آمریکا باید در این ۶ ماه حسن نیت داشته باشد و تعهداتش را عملی کند. در این راستا آمریکا نباید تحت تاثیر جنگ طلبان به ویژه رژیم صهیونیستی و کشورهای دیگری که از این توافق خیلی خشنود نیستند، قرار گیرد. در نهایت آنچه در این توافق میتوان به عنوان مهمترین دستاورد برای ایران بیان کرد، این است که «حق غنیسازی اورانیوم» در خاک ایران به رسمیت شناخته شد.
* استاد روابط بینالملل دانشگاه علامه
ارسال نظر