ایران، در نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل متحد تبدیل به یک عضو دوست داشتنی شد. رفتار تعامل گرایانه ایران باعث شده تا بسیاری از دیپلمات‌های سازمان ملل متحد از خود بپرسند: آیا آنچه می‌بینیم واقعیت دارد؟ پیش از ورود روحانی به ایالات متحده، وزیر امور خارجه ایران، محمد جواد ظریف در انتظار اولین حضور دیپلماتیک آقای رییس‌جمهور حسن روحانی، در کریدور سازمان ملل متحد، تلاش کرد به کشورهای دیگر یادآوری کند که ایران راه خود را تغییر داده و برنامه هسته‌ای خود را فراتر از تمایل برای تولید برق مورد نیاز کشور نخواهد برد. به گفته یکی از دیپلمات‌هایی که در ضیافت ناهار خصوصی در سالن غذاخوری نمایندگان سازمان ملل متحد حضور داشت، ظریف در حضور بیش از صد نفر دیپلمات گفت: «من در تمام زندگی‌ام چند جانبه عمل کرده‌ام، ایران می‌خواهد با جهان تعامل کند.» ظریف، نماینده سابق ایران در سازمان ملل متحد اصرار داشت که ایران آماده تعامل است و در این رابطه گفت: «ما رو به جلو حرکت می‌کنیم و مساله [هسته‌ای] را حل می‌کنیم، نه فقط به خاطر مذاکره و نه به خاطر صرف گفت‌وگو.»

رفتار نماینده ایران که به دنبال به دست آوردن احترام است، کاملا در تضاد با ظاهر قبلی ایران در سازمان ملل متحد است. به نظر می‌رسد تغییر لحن دولت جدید و فاصله گرفتن از دوره احمدی‌نژاد تاثیرگذار بوده است.

کاملا مشخص است که پیشنهادهای ایران کاخ سفید را ترغیب کرده است. بن رودز مشاور بلند پایه امنیت ملی باراک اوباما، رییس‌جمهور آمریکا، در این خصوص می‌گوید: «ما از رویکرد تعامل جویانه ایران استقبال می‌کنیم.» وی همچنین افزود که کاخ سفید هرگونه احتمال دیدار رهبر دو کشور را رد نخواهد کرد: همانطور که در گذشته بارها گفته ایم، ما به تعامل با دولت ایران در سطوح مختلف اعتقاد داریم مشروط بر اینکه ایران به تعهدات خود برای برطرف کردن نگرانی‌های بین‌المللی بر سر مساله هسته‌ای خود ادامه دهد.

کاترین اشتون، نماینده بلند پایه اتحادیه اروپا که ریاست جلسات مذاکره بر سر برنامه هسته‌ای ایران را بر عهده دارد ، روز دوشنبه اولین جلسه رو در رو با ظریف را تجربه کرد. وی در این خصوص به خبرنگاران در مقر سازمان ملل متحد گفت که دیپلمات‌های ایران در آخر این هفته با همتاهای خود گفت‌وگوی کوتاهی خواهند داشت. وی در ادامه افزود: «این اولین جلسه به منظور بررسی چگونگی همکاری با یکدیگر خواهد بود. علاوه بر این مذاکره من و ظریف بسیار خوب و سازنده بود.» اشتون و تیمش گفت‌وگویی مفصل تر در ماه آینده در ژنو با ظریف و مشاورانش خواهند داشت.

اما مانور دیپلماتیک ایران همه را تحت تاثیر قرار نداد. گری سامور، کارشناس تکثیر تسلیحات هسته‌ای در مرکز بلفر دانشگاه هاروارد در این خصوص می‌گوید: تا زمانی که ایالات متحده از تعامل دیپلماتیک با ایران حمایت کند، باید به مردم هشدار دهد که امیدشان را زیاد بالا نبرند.

سامور اعتقاد دارد که ایران برای رهایی از تحریم‌های فلج کننده آمریکا، اروپا و سازمان ملل متحد، مایل به از سرگیری مذاکرات هسته‌ای است. اما او تردید دارد که ایران آماده پرداخت هزینه‌ها برای تضمین کاهش تحریم‌ها باشد. او در این رابطه می‌گوید: تحریم‌ها همین‌طور سخت خواهد ماند و آنها باید محدودیت‌های فیزیکی در ظرفیت غنی‌سازی و ذخایرشان را بپذیرند. من هیچ‌گونه نشانه‌ای دال بر تمایل ایران به قربانی کردن بخشی از این برنامه - که

۱۰ سال طول کشیده- ندیدم. از سال ۲۰۰۲ مساله هسته‌ای ایران فراز و نشیب‌های زیادی را طی کرده است. زمانی که تصاویر ماهواره‌ای دو سایت هسته‌ای نطنز و اراک را نشان داد، سوءظن‌ها در مورد برنامه هسته‌ای ایران بیشتر شد. در سال ۲۰۰۵، پس از انتخابات و روی کار آمدن احمدی‌نژاد، ایران برنامه غنی‌سازی اورانیوم در مقیاس بالا را راه‌اندازی کرد.

دولت ایران دسترسی به سلاح هسته‌ای را تکذیب کرده و می‌گوید برای گسترش ظرفیت تولید انرژی داخلی است که غنی‌سازی اورانیوم را دنبال می‌کند. تلاش‌ها برای رسیدن به توافق در رابطه با اینکه برنامه هسته‌ای ایران به منظور کاهش تحریم‌های بین‌المللی تحت نظارت بیشتر قرار گیرد و تهران از نظر تجاری و انرژی تامین شود، پی‌ریزی شده است. با این حال، چشم‌انداز گرم شدن روابط ایران و ایالات متحده فریادها را از سوی رهبران اصلی دموکرات و جمهوری‌خواه در راستای حفظ تحریم‌های اقتصادی علیه ایران بالا برده است. رهبران دو حزب معتقدند که تحریم‌ها باید تا زمانی ادامه داشته باشد که ایران ثابت کند آماده است تا گام‌های معنی‌داری به منظور اطمینان دادن به جهان در خصوص برنامه هسته‌ای‌اش بردارد.

سناتور چارلز شومر (سناتور دموکرات نیویورک) و جان مک کین (سناتور جمهوری خواه آریزونا) در نامه‌ای به اوباما نوشتند: «با احترام مصرانه می‌خواهیم که در هرگونه تلاش برای نزدیکی دیپلماتیک به ایران، بر این موضوع تاکید شود که ایالات متحده نمی‌خواهد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد. همچنین باید تاکید شود که کاهش تحریم‌ها علیه ایران در صورتی عملی خواهد شد که ایران اقداماتی معنی‌دار و قابل تایید برای متوقف کردن فعالیت‌های هسته‌ای خود انجام دهد.» سناتور رابرت منندز (سناتور دموکرات از نیوجرسی) و سناتور لیندزی گراهام (سناتور جمهوری خواه از کارولینای جنوبی) هشدار دادند که ایران در گذشته از «مذاکرات به عنوان بهانه‌ای برای پیشرفت در برنامه هسته‌ای خود استفاده کرده است. آزمون جدی بودن ایران، باید اقدامات قابل تایید این کشور در برنامه هسته‌ای باشد.

منبع: فارن پالیسی/ دیپلماسی ایرانی