توماس پیکرینگ، جسیکا متیوس «این به دلیل اهمیت استراتژیک و نفوذ ایران در جهان اسلام است که ما روابط بهتر بین کشورهای‌مان را انتخاب کرده‌ایم.» این جملاتی است که رونالد ریگان، رییس‌جمهور اسبق آمریکا بیش از سه دهه پیش به زبان آورد و امروز نیز صحیح به نظر می‌رسد. باوجود دشواری‌ها و اختلافات دراز مدت بین دو کشور، این به نفع امنیت ملی آمریکا خواهد بود تا از فرصت ایجاد شده در رابطه با ایران استفاده کند. انتخاب یک رییس‌جمهور جدید و میانه رو در ایران و کنار رفتن محمود احمدی‌نژاد، زمینه را برای پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای مهیا کرده است. البته برنامه‌های هسته‌ای ایران تنها دلیل تلاش برای بهبود روابط نیست. همزمان با عمیق‌تر شدن بحران در سوریه، روز به روز روشن‌تر می‌شود که دیپلماسی تنها راه‌حل چالش‌های امنیتی به شمار می‌رود که آمریکا در خاورمیانه با آن مواجه است.

در حالی که احتیاط ضروری است، نشانه‌های متعددی وجود دارد که موقعیت بهتر روحانی برای مذاکرات هسته‌ای را تصویر می‌کند. او می‌گوید به دنبال ایجاد شفافیت در برنامه‌های هسته‌ای و تعامل سازنده با جامعه بین‌المللی است. روحانی تاکید دارد که تهران بدون اتلاف وقت آماده از سرگیری مذاکرات جدی است. رییس‌جمهور جدید ایران، محمد جواد ظریف را که مدت‌ها سفیر ایران در سازمان ملل بوده و تبحر خاصی در زبان انگلیسی دارد در رأس وزارت خارجه قرار داده و از سوی دیگر در مورد بحران سوریه لحنی متفاوت را برگزیده است. تحریم‌هایی که جامعه بین‌المللی علیه ایران اعمال می‌کند، هزینه‌های اقتصادی برای جمهوری اسلامی به دنبال داشته است اما در تغییر سیاست‌های هسته‌ای تهران موثر نبوده است. در حالی که فشار اقتصادی می‌تواند اهرمی را در اختیار دیپلمات‌های آمریکایی قرار دهد، این تنها زمانی صحیح خواهد بود که آنها از این فرصت به عنوان اهرمی در مذاکرات استفاده کنند. فشار اقتصادی که از استراتژی دیپلماتیک فاصله بگیرد، نمی‌تواند موفق شود. یک استراتژی موثر برای حل بن بست هسته‌ای در کوتاه‌مدت، اعمال تحریم‌های هدفمند و انعطاف‌پذیر به عنوان تکمیل‌کننده یک تعامل دیپلماتیک است. با این حال، گام نخست باید از سرگیری مذاکرات باشد. همچنین یک رویکرد با نگاهی بلند‌مدت باید برای آمریکا ایجاد شود. پس از دهه‌ها بی‌اعتمادی و عدم ارتباط، اعتمادسازی دوجانبه یک چالش جدی خواهد بود اما هزینه‌های خودداری از مذاکره به مراتب بیشتر است. باید گفت که گزینه نظامی، کمترین شانس موفقیت را در جلوگیری از تبدیل ایران به یک کشور هسته‌ای دارد. حمله نظامی برنامه‌های هسته‌ای ایران را در بهترین حالت برای چند سال به عقب می‌اندازد، اما آن را نابود نمی‌کند. در همین حال اقدام نظامی ایرانیان را منسجم‌تر خواهد کرد. همچنین ایالات متحده باید به منظور دستیابی به یک توافق با ایران اقداماتی را انجام دهد. آمریکا باید برنامه هسته‌ای شفاف و ایمن شده ایران را بپذیرد. همچنین آمریکا باید برای تعدیل تحریم‌ها آماده شود. این گام‌ها تنها آغاز راه است و توافق جامع به مذاکرات گسترده‌تر و تعریف نتایج پایانی برای دو طرف نیاز دارد. تحولات جاری، چالش‌های امنیتی پیش روی خاورمیانه را به تصویر می‌کشد که با اقدام نظامی آمریکا نمی‌توان برای همیشه با آنها بدرود گفت. در مورد ایران و دیگر چالش‌های منطقه‌ای، تنها راهکار درازمدت، راه‌حل‌های دیپلماتیک خواهد بود.

منبع/ دیپلماسی ایرانی