در حالی که مخالفان حمله به سوریه به دنبال راهی صلح‌آمیز برای پایان دادن به بحران این کشور هستند، یک راه‌حل دیپلماتیک وجود دارد که کمتر به آن توجه شده و آن گفت‌وگو با ایران است. برخلاف تفکر رایج، حمایت ایران از بشار اسد نه بی قید و شرط است و نه دائمی. باوجود اینکه ایران از آغاز درگیری‌ها در سوریه از همه نظر حمایت خود را شامل حال بشار اسد کرده، اما جنگ در سوریه به هیچ وجه به تقویت موضع تهران کمک نکرده و شاید جمهوری اسلامی بیش از هر چیز خواستار رهایی یافتن از مهلکه سوریه باشد. نخست، جنگ در سوریه یک مشکل منطقه‌ای برای مقامات تهران ایجاد کرده است. از زمان انقلاب اسلامی، ایران مدافع مسلمانان جهان بوده که تحت ظلم ایالات متحده واقع شده‌اند. اما برخوردی که در دولت بشار اسد با مسلمانان سوری انجام شده، به چهره ایران در افکار عمومی اعراب آسیب‌زده است، آن هم در شرایطی که ایران می‌کوشید از بهار عربی به نفع خود و ترویج ایده‌های انقلاب اسلامی استفاده کند. از سوی دیگر حمایت ایران از اسد به لحاظ مالی نیز بسیار پرهزینه است و این در شرایطی است که اقتصاد ایران تحت تاثیر تحریم‌ها، تورم و سوءمدیریت در شرایط نامطلوبی به سر می‌برد. شاید این یکی از دلایلی باشد که ایران احتمالا به طور مستقیم به حمله آمریکا به سوریه واکنش نشان نمی‌دهد. برخی تحلیلگران نیز بر این باورند که ایران نمی‌خواهد ریسک انهدام سیستم ضدهوایی و هواپیماهای جنگی یا تخریب تاسیسات هسته‌ای را از سوی اسرائیل بپذیرد. همچنین، پس از اتهاماتی که در زمینه استفاده از تسلیحات شیمیایی متوجه اسد است، برخی اختلاف‌نظرها در مورد چگونگی ادامه حمایت‌ها از وی در تهران پدید آمده است. در واقع، دلایل زیادی وجود دارد که شاید هم اکنون نیز ایران حمایت همه جانبه از اسد را محدود کرده باشد و به این ترتیب می‌توان گفت که سوریه دیگر مهم‌ترین متحد منطقه‌ای جمهوری اسلامی به شمار نمی‌رود. از سوی دیگر روابط دو کشور نیز در سال‌های اخیر دستخوش تحولاتی شد. سقوط رژیم صدام حسین در عراق، راه را برای روابط دوستانه‌تر تهران - بغداد همواره کرد و به این ترتیب سوریه نقش محوری خود را برای ایران، رفته‌رفته از دست داد. بنابراین این احتمال وجود دارد که مقامات تهران به دیدگاه تعدیل شده‌ای در مورد بشار اسد در سوریه ، رضایت دهند. به بیان دیگر اسد در سوریه به اندازه حفظ یک ساختار قدرت دوست ایران، برای تهران اهمیت ندارد. از اظهارات چند هفته اخیر چنین برمی‌آید که واشنگتن و تهران بیش از هر زمان دیگری به یکدیگر نزدیک هستند. مقام معظم رهبری نیز حمله آمریکا به سوریه را یک فاجعه برای منطقه توصیف کردند که می‌تواند به ضرر آمریکا و متحدانش باشد. از بطن اظهارات ایشان اینگونه استنباط می‌شود که رهبری نیز خواستار تشدید تنش‌ها نیستند. در مقابل دولت آمریکا نیز می‌کوشد تا به رهبران جهان اطمینان دهد هنوز راه برای تلاش‌های دیپلماتیک باز است. در همین حال جفری فلتمن، دستیار آمریکایی سازمان ملل در امور سیاسی به تهران سفر کرد و با محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در زمینه سوریه مذاکره کرد. باتوجه به پیش رو بودن مجمع عمومی سازمان ملل، دعوت از ایران برای حضور در کنفرانس ژنو ۲، می‌تواند یک گام مثبت باشد. با دعوت از ایران، غرب یک پیروزی زودهنگام را از آن روحانی می‌کند، تا بتواند رویکرد میانه رو خود را تقویت کند. این در حالی است که تشدید بحران در منطقه می‌تواند به تقویت موضع تندروها در تهران بینجامد و فضای مانور دیپلماتیک را برای رییس‌جمهور جدید ایران محدود کند.

شاید دولت اوباما ناگزیر باشد، برای پایان دادن به بحران، دشمن قدیمی خود را به عنوان یک شریک در روند مذاکرات به رسمیت بشناسد. باتوجه به پیامدهای ادامه جنگ در سوریه، این اقدامی است که ارزش دارد آمریکا آن را انجام دهد.

منبع: دیپلماسی ایرانی به نقل از نشریه آنلانتیک