تورم‌زدایی مقدم بر حذف صفرها است

دنیای اقتصاد - به دنبال انتشار خبر جدی شدن احتمال حذف سه صفر از پول ملی، صاحبنظران اقتصادی ابراز عقیده کردند که سیاست‌ کنترل و تک‌رقمی کردن تورم بر چنین کارهایی که صرفا برای زدودن آثار دوران تورم انجام می‌شود، اولویت دارد چرا که بدون تورم‌زدایی از اقتصاد، صفرها دوباره ظاهر خواهند شد. ۱۴سال با طرح اصلاح پول ملی

کاهش نرخ تورم مقدم بر حذف صفرهای اسکناس

دنیای اقتصاد- مصباحی مقدم، عضو ناظر شورای سابق پول و اعتبار از بررسی حذف سه صفر از پول ملی در بخش‌های تخصصی بانک مرکزی خبر داد که بنا به دستور رییس‌جمهوری در مجمع عمومی بانک مرکزی عملی شده است.

گرچه از سال ۷۲ تاکنون، اصلاح ارقام پولی در بانک مرکزی مطرح بوده اما این اصلاح مستلزم ایجاد شرایطی همچون تک‌رقمی شدن نرخ تورم و ثابت ماندن آن است که براساس پیش‌بینی‌ برنامه چهارم، نرخ تورم در پایان این برنامه، کاهش می‌یابد و مناسبت‌ترین زمان برای انجام اصلاحات پولی، سال ۱۳۸۸ است.

پس از گذشت ۱۴سال از این طرح در سال ۷۲ که طهماسب مظاهری در بانک مرکزی حضور داشته، این موضوع در دستور کار اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی قرار گرفت اما برخی مسوولان بعدی با این اقدام موافق نبودند و بررسی‌ها در این باره متوقف شد.

حال مظاهری به عنوان رییس کل بانک مرکزی، باید این موضوع را بررسی کند.

بانک مرکزی سرانه اسکناس را ۱۱۴ برگ اعلام و تصریح کرده است: این حجم از سرانه اسکناس ایران را جزو کشورهای رکوردار در این زمینه قرار داده است، زیرا سرانه اسکناس در کشورهای پیشرفته بین ۱۲ تا ۱۴ برگ است.

برخی از کارشناسان مسائل اقتصادی اصلاح رقوم پولی یا حذف چند صفر از واحد پولی کشور را یکی از نیازهای اقتصادی کشور برای تسهیل در مراودات تجاری دانسته‌اند، موضوعی که از سال‌ها پیش در دستور کار بانک مرکزی قرار داشته است.

این موضوع از آن زمان تاکنون چند بار در دستور کار اداره بررسی‌های بانک مرکزی قرار گرفته به طوری که در سال‌های اخیر به منظور عرضه خدمات مطلوب تر و تسهیل در مراودات تجاری این موضوع بار دیگر در دستور کار اداره بررسی‌های بانک مرکزی قرار گرفت و گزارش مبسوطی نیز در این باره تهیه شده است.

برخی مقامات بانک مرکزی می‌گویند ترس از عواقب ناشی از اجرای نادرست و تحمل هزینه‌های آن یکی از عمده‌ترین دلایل مخالفان اصلاح رقوم پولی کشور است، زیرا اگر این موضوع درست اجرا نشود آثار تورمی‌ در پی خواهد داشت.

در همین حال، اوایل امسال نیز برخی از نمایندگان مجلس ایده تغییر واحد پولی کشور را مطرح کرده‌ بودند که همچون کشور ترکیه واحد پولی ایران نیز تغییر یابد، زیرا یکی از دلایل کاهش نرخ تورم در ترکیه کاهش قیمت تمام شده لیر ترکیه بوده است.

کارشناسی وزارت اقتصاد

امیر منصور برقعی معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس‌جمهوری هم اوایل امسال در پاسخ به پرسش خبرگزاری مهر در خصوص طرح تغییر واحد پولی کشور گفته است: اظهار نظر در مورد این مقوله به صورت قاطع امکان‌پذیر نیست گرچه در برخی مقاطع تغییراتی مطرح بوده است.

برقعی معتقد است: ایران ویژگی‌های خاص خود را دارد و هرگاه تجربیات سایر کشورها در ایران اجرا شده، به جواب نرسیده‌ایم. رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی می‌گوید: کارشناسی تغییر واحد پولی کشور باید در وزارت اقتصاد انجام شود.

حمید پورمحمدی معاون امور بانکی وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز همان زمان گفته است: در حال حاضر طرح تغییر واحد پولی کشور جزو ضرورت‌ها و موضوعات روز کشور نیست و موضوعاتی مهم‌تر از تغییر واحد پولی کشور وجود دارد.

با این حال، کارشناسان مسائل اقتصادی نظرات مختلفی درباره تغییر واحد پولی کشور یا حذف صفرهای پولی ملی مطرح می‌کنند. از سویی، مسعود نیلی کارشناس مسائل اقتصادی اوایل سال‌جاری با تاکید بر این که تغییر واحد پولی کشور قبل از حل مشکل رشد حجم پول، تاثیر مثبتی در اقتصاد کشور نخواهد داشت، گفته است: کاستن از تعداد صفر‌های پول، فقط ضریب تبدیل کالا به واحد پول را ساده‌تر می‌کند.

وی با تاکید براتخاذ سیاست انقباض پولی درکشور، اظهارداشته است: رشد بالای حجم پول ضمن بی ارزش کردن پول، باعث ایجاد مشکل در تبدیل پول به کالا می‌شود. این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح می‌کند: واحد پول هرچه که باشد، اگر با شدت افزایش یابد، در تورم انعکاس پیدا می‌کند و در این مورد فرق ندارد، پول را با چه واحدی مورد شمارش قرار دهیم.

نیلی با تاکید براین که برای تغییر واحد پولی کشورعلاوه برتورم باید شرایط اقتصادی کشور را نیزمد نظر قرار داد، افزود: البته تغییر واحد پولی کشور از مساله مهم رشد حجم پول جدا است که باید به نحوی حل شود.

عضو هیات علمی‌دانشگاه اقتصاد علامه طباطبایی با تاکید بر اتخاذ تمهیداتی برای کاهش اثرات تورمی ‌و جلوگیری از آسیب‌پذیری سپرده‌گذاران خرد در اثر این تغییر گفته است: بسیاری از کشورها نیز اقدام به تغییر واحد پول خود کرده‌اند و با دادن عنوان جدید به پول ملی خود تاحدودی از مشکلات و درگیری‌های اقتصادی خود کاسته‌اند.

این در حالی است که محمد طبیبیان، رییس سابق موسسه عالی آموزش عالی بانکداری ایران تغییر واحد پولی کشور را بیهوده، بی‌نتیجه و برای جامعه پرهزینه دانست و تصریح کرد: کشورهایی که اقدام به تغییر واحد پولی کشور خود کردند، قبل از آن اقدامات دیگری نظیر کنترل نرخ تورم و کاهش صفرهای پول خود کردند.

وی با اشاره به این که کشوری نظیر ترکیه نیز زمانی چنین کاری را انجام داد که با صفرهای زیادی برروی اسکناس‌ها که تعداد آنها به ۶ و ۷ نیز رسیده بود، مواجه شد، به مسوولان اقتصادی کشورتوصیه کرد به جای انجام چنین کارهای نمایشی به فکر حل مسائل اساسی کشور باشند.

۷‌ مزیت عمده

عضو کارگروه اصلاح ساختار بانکی کشور از ۷‌مزیت حذف صفرهای پول ملی گفت.

بهاالدین حسینی هاشمی اظهار داشت: حذف صفرهای پول ملی ۷ مزیت عمده به دنبال دارد که مشتمل‌بر کاهش حجم اسکناس، سادگی در مبادلات، نگهداری ساده‌تر حساب‌ها، ارقام و ترازنامه‌ها، اشغال فضای کمتر آمار و اطلاعات مالی در حافظه و هارد رایانه‌ها، نقل و انتقال سهل‌تر پول، کاهش آثار روانی تورم و نیز صرفه جویی در وقت برای شمارش حجم زیاد اسکناس‌ها است.

وی افزود: فرآیند حذف ۳ صفر از پول ملی ایران کمی زمان‌بر و هزینه‌بر است ولی در نهایت به نفع اقتصاد کشور خواهد بود. وی هشدار داد که همزمان با حذف صفرها باید به همان نسبت قیمت‌ها نیز کاهش یابد تا به بروز برخی مشکلات در این خصوص منجر نشود.

عضو کارگروه اصلاح ساختار بانکی در خصوص بهره‌گیری مردم از واژه تومان به جای ریال در مبادلات خود تصریح کرد: این حرکت برای تسهیل در مبادلات و حل مشکلات موجود در این حوزه توسط مردم باب شده است،‌ در حالی که دولت نباید دنباله روی مردم باشد و باید به ساماندهی در این بخش اقدام کند.

همچنین محمد طبیبیان اقتصاددان گفت: من حذف چند صفر را از پول ملی کار مناسبی نمی‌دانم و مطمئن هستم که در صورت موفقیت آمیز بودن طرح نیز هیچگونه نتیجه اقتصادی برای کشور ما نخواهد داشت.

در عین حال یک کارشناس اقتصادی گفت: دولت به جای حذف صفرها بهتر است به چاپ اسکناس درشت اقدام کند که در این صورت آثار روانی تورمی منفی آن نیز کمتر می‌شود.

غلامرضا سلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس اظهار داشت: در شرایطی که نقدینگی کشور چند صد برابر شده، در این شرایط نیاز به انتشار اسکناس درشت و چک بیشتر احساس می‌شود.

همچنین مدیر‌عامل بانک سامان با بیان اینکه حذف صفر از پول ملی اثر روانی در کاهش تورم دارد، گفت: به‌رغم تمام مزیت‌هایی که حذف صفر از پول ملی به همراه دارد، ترویج استفاده از کارت‌های بانکی اقدامی مناسب‌تر است.

ا...‌وردی رجایی سلماسی حذف صفر از پول ملی را اقدامی مثبت توصیف کرد و اظهار داشت: حمل پول همواره یکی از مشکلات مبادلات اقتصادی بوده و این مشکل می‌تواند با حذف صفر تا حدودی برطرف شود.

یک پیشنهاد سیاسی

رییس هیات ناظران بانک مرکزی نیز گفت: در گزارش هیات نظار بانک مرکزی برای چهل و هفتمین مجمع عمومی این بانک بر افزایش ارزش اسمی‌ اسکناس تاکید شد، اما به زمان آن اشاره‌ای نشده است.

محمدجواد صفار، در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به این سوال که آیا در جلسه مجمع عمومی‌ بانک مرکزی رییس‌جمهوری دستوری مبنی‌بر کاهش سه صفر از واحد پولی کشور را ابلاغ کرده است، گفت: پیشنهاد این امر از سوی یکی از اعضا مطرح شد اما چنین مساله‌ای به عنوان مصوبه مجمع عمومی‌ بانک مرکزی محسوب نشده است.

وی ادامه داد: تاکنون حداقل دو کشور همسایه ترکیه با حذف شش صفر از واحد پولی خود و آذربایجان با تغییر نام واحد پولی چنین اقدامی‌ را عملا انجام داده‌اند.

صفار در پاسخ به این سوال که آیا با شرایط اقتصادی کشور می‌توان چنین اقدامی‌ را انجام داد، متذکر شد: در حال حاضر حجم بالای اسکناس در اقتصاد کشور مشکل‌زاست و در شرایط فعلی انتشار اسکناس ۱۰۰‌هزار تومانی کاملا قابل دفاع است. وی با بیان اینکه افزایش ارزش اسمی‌ اسکناس ایران یک تصمیم اقتصادی و حذف صفر از واحد پولی یک پیشنهاد سیاسی است، تصریح کرد: افزایش ارزش اسمی‌ اسکناس باعث تسهیل داد و ستد خواهد شد.

رییس هیات ناظران با اشاره مجدد به اینکه حذف صفر از واحد پولی یک پیشنهاد سیاسی است، افزود: تصمیم اقتصادی مطلوب آن است که حجم تعداد برگه‌های اسکناس در دست مردم کاهش یابد. در هیچ جای دنیا فردی دیده نمی‌شود که یک دسته پول در دست داشته باشد.

ظلم به پول ملی

عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: حذف ۳ صفر شاید ظلم به پول ملی کشور باشد؛ هنوز ارزش پول ملی ما آنقدر کم نشده که بخواهیم صفرها را از آن حذف کنیم.

هادی حق‌شناس اظهار داشت: استهلاک اسکناس در کشور ما به ضعف سیستم بانکی مربوط است که هنوز نتوانسته آنطور که باید و شاید بانکداری الکترونیکی و بهره‌گیری از کارت‌های اعتباری را ترویج دهد.

در همین حال مدیر‌عامل سابق بانک سپه گفت: حذف صفر از پول ملی سبب افزایش اعتماد مردم به پول شده که این امر در نهایت باعث نرخ تورم را کاهش خواهد داد.

محمودرضا خاوری حذف صفر از پول ملی را یک اقدام مثبت توصیف کرد و اظهار داشت: این کار منجر به یک انقلاب اقتصادی در کشور خواهد شد. وی افزود: در حال حاضر صرفنظر از وسیله سنجش ارزش و ابراء ذمه بودن پول، مطلوبیت آن است که منجر به رواج استفاده از آن می‌شود.