کمک‌های عمرانی غرب کجا به مصرف می‌رسد؟

کمک‌های عمرانی غرب، با پرسش‌های تازه‌ای روبه‌رو شده است. در حالی که رییس‌جمهور فرانسه به قطع کمک سیستم‌های فاسد و خودکامه آفریقا می‌اندیشد، رییس کمیسیون بودجه مجلس آلمان کمک به کشورهای در‌حال شکوفایی را بی‌معنا می‌داند. کمک‌های عمرانی کشورهای صنعتی، می‌بایست به رشد اقتصادی و فرهنگی و مبارزه با فقر و بیماری یاری برساند. اما آیا به راستی چنین است؟ بسیاری از ناظران به این پرسش پاسخ منفی داده‌اند. اکنون، بحث‌های تازه در میان سیاستمداران غرب، فاش می‌سازد که این کمک‌ها، اغلب در خدمت اهداف انسانی تعیین شده نیستند.

نیکلا سارکوزی، رییس‌جمهور فرانسه، در سفر اخیر خود به آفریقا، بارها سیستم‌های خودکامه و فاسد را، دلیل عمده عقب‌ماندگی این قاره دانست و تکرار کرد: «دیکتاتوری، فساد و قتل عام را نمی‌شود همیشه به گردن دوران استعماری انداخت.» وی همچنین نظر داد که کمک‌های عمرانی نباید در اختیار حکومت‌های بد قرار گیرد.

این بحث، تاکنون بارها در محافل سیاسی غرب و حتی در میان نهادهای غیردولتی همکار برنامه‌های عمرانی مطرح شده است. اما رییس اتحادیه آفریقا در واکنش به سخنان سارکوزی به رادیو بین‌المللی فرانسه گفت: «عقب ماندگی آفریقا بیش از هرچیز حاصل استعمار است. این، صفحه‌ای است که ما هرگز نمی‌توانیم ببندیم.»

به راستی کمک‌های عمرانی می‌بایست کجا مصرف شود؟ به عنوان نمونه، در حالی که بسیاری از کشورهای فقیر آفریقا و آسیا حتی برای تامین آب آشامیدنی مردم خود با دشواری روبه‌رو هستند، دولت آلمان سالانه حدود ۲۰۰میلیون یورو کمک اقتصادی در اختیار کشورهایی قرار می‌دهد که در سال‌های اخیر به شکوفایی رسیده‌اند.

چین، هند، مکزیک و برزیل در شمار این کشورها هستند. اکنون، رییس کمیسیون بودجه مجلس فدرال آلمان، به مخالفت با این امر بر‌می‌خیزد. «اتو فریکه» که عضو حزب دموکرات آزاد است، به تازگی در یک مصاحبه مطبوعاتی خواستار قطع کمک این گروه از

کشورها شد.

این در حالی است که وزارت همکاری‌های اقتصادی آلمان، روشن کرده است که کمک‌های عمرانی همچنان برای پیشبرد طرح‌های مربوط به حفاظت از محیط‌زیست در اختیار دولت چین قرار خواهد گرفت. جالب است که بدانیم حجم ذخایر ارزی چین اکنون به یک‌هزار میلیارد دلار رسیده و این کشور در سال‌جاری، آلمان را به عنوان سومین قدرت اقتصادی بزرگ جهان عقب خواهد زد.

چرا به‌رغم این تحول شگفت‌انگیز، باز هم دولت آلمان به طرح‌های عمرانی چین کمک می‌کند؟ در پاسخ به این پرسش، مقامات دولتی آلمان توضیح می‌دهند: این درست است که در سال‌جاری ۶۷‌میلیون و ۵۰۰‌هزار یورو از بودجه کشور به همکاری‌های وزارت کمک‌های عمرانی به چین اختصاص یافته است، اما ۷۵‌درصد این رقم به عنوان وام در اختیار چین قرار خواهد گرفت و نه به عنوان کمک عمرانی.

اظهارات خانم «کلاودیا وارنینگ»، رییس سرویس کمک‌های عمرانی کلیسای پروتستان آلمان در این مورد روشنگرتر از همه است. وی در تماس با روزنامه برلینر تسایتونگ گفته است: «خوب نیست که ما به خاطر کمتر از ۷۰‌میلیون یورو امکان گفت‌وگو با دولت چین را از دست بدهیم. بدون پول، نمایندگی مواضع ما در چین دشوار خواهد بود.»

در همین عرصه، مواضع «اینگبورگ شویبله»، رییس نهاد کمک به گرسنگان آلمان نیز قابل تعمق است. وی، به تازگی با اشاره به گروگانگیری‌های طالبان در افغانستان و تشدید خطرات امنیتی برای همکاران خود، اعلام کرد که نهاد کمک به گرسنگان استراتژی خود را در افغانستان تغییر می‌دهد.

بنا به اظهار وی، نهاد کمک به گرسنگان، به منظور حفظ امنیت همکاران خود، با طالبان و جنگ‌سالاران حاکم بر مناطق مختلف افغانستان وارد مذاکره خواهد شد. اینگبورگ شویبله، پنهان نمی‌کند که مشابه این استراتژی را، در آفریقا، از جمله در جنوب سودان نیز، برای حفظ امنیت همکاران خود اعمال کرده است.