فضای داغ مناظره بر سر اقتصاد
اقتصاددانان منتقد دولت خواستار پاسخ مکتوب دولت به نظرات خود شدند.
علیرضا علی‌احمدی، از نزدیکان احمدی‌نژاد: نکته مهم نامه ۵۷ اقتصاددان آن است که دولت به علم اقتصاد تن دهد
فرشاد مومنی: گفت‌و‌گو باید مبنا داشته باشد، ما نظراتمان را اعلام کرده‌ایم اما اینکه دولت به چه می‌اندیشد، مشخص نیست
علی زادسر: احمدی‌نژاد در جاهایی که حق را به اقتصاددانان می‌دهد، با صداقت و شجاعت بپذیرد
الیاس نادران بدون اظهارنظر درباره استقبال رییس‌جمهور از گفت‌و‌گو، بر آمادگی خود برای مناظره تاکید کرد

واکنش امضاء کنندگان نامه انتقادی به درخواست گفت‌وگوی رییس جمهوری
گفت‌وگوی مستقیم فایده‌ای ندارد
دنیای اقتصاد- در حالی که منابع آگاه از تشکیل تیم شش نفره از سوی ۵۷اقتصاددان برای گفت‌و‌گو با رییس‌جمهوری یا نمایندگان وی خبر دادند، اما ساعت ۱۷ عصر روز گذشته از سوی برخی از امضاکنندگان، نامه‌ای منتشر شد که محترمانه پیشنهاد رییس‌جمهوری را مشروط به انتشار پاسخ به صورت مکتوب کرده بودند. اقتصاددانان منتقد در این پاسخ، مناظره را مشروط به این مساله کرده‌اند که دولت مبنای گفت‌وگوی خود را از طریق ارائه گزارش عملکرد و داوری نسبت به نکاتی که اقتصاددانان در نامه خود بدان اشاره کرده‌اند، مشخص کند.
فرشاد مومنی، استاد دانشگاه علامه معتقد است: فرقی نمی‌کند که نام این گفت‌وگو را مناظره یا هر چیز دیگری بدانیم، مهم آن است که این گفت‌وگو مبنایی داشته باشد.
وی به دنیای اقتصاد گفت: برای این کار مبنای یک طرف مشخص است و ما دیدگاه‌ها و نظراتمان را به صورت شفاف و روشن ارائه و نقاط نگرانی خود را مشخص کرده‌ایم اما اینکه دولت به چه می‌اندیشد مشخص نیست. مومنی با بیان اینکه دیدگاه‌های دولت مشخص نیست، افزود: اگر دولت در مواردی که نامه بدانها اشاره می‌کند، موضعی قابل دفاع دارد آنها را ارائه کند و اگر قابل دفاع نیست پس چرا این مواضع را اتخاذ کرده است.
این استاد دانشگاه در پاسخ به اینکه آیا گزارش عملکردی که روز گذشته از سوی دولت منتشر شده کافی نبود گفت: ‌بهای دستاوردهای دولت نیز مشخص نیست در حالی که یکی از مولفه‌های گزارشی که مبنای اقتصادی دارد آن است که مشخص شود دستاوردها با چه بهایی به دست آمده است.
وی افزود: همچنین دستاوردهایی که اکنون وجود دارد نمی‌تواند مبنای ارزیابی عملکرد دولت باشد.
وی افزود: که دولت علاوه بر ارائه گزارش باید داوری آن نکاتی که ما در نامه به آنها اشاره کرده‌ایم را روشن کند.
وی افزود: تا زمانی که دیدگاه‌های دولت را به صورت شفاف ندانیم، هیچ اقدامی در خصوص گفت‌وگو انجام نخواهیم داد.
قطع نظر از انتظاراتی که امضاکنندگان نامه در پاسخ به پیشنهاد رییس‌جمهوری دارند، یکی از پرسش‌های اصلی آن است که چگونه مناظره این منتقدان سیاست‌های اقتصادی دولت با رییس‌جمهوری می‌تواند به عنوان یک فرصت طلایی به سود ملت تمام شود.
دکتر دیهیم از امضاکنندگان نامه در گفت‌و‌گو با دنیای اقتصاد، با اشاره به اینکه نامه نوشته شده در وضعیت اقتصادی فعلی، نقد بسیار خوبی به عملکرد دولت بود که باید مورد توجه قرار گیرد، گفت: انتظار آن است که دولت با تحلیل این نامه در سیاست‌های خودش تغییراتی دهد.
وی افزود: زمانی می‌توان با رییس‌جمهوری یا گروه موردنظر او به مناظره و گفت‌وگو نشست که رییس‌جمهوری معتقد باشد روش‌های بهبود دیگری هم وجود دارد.
دکتر ساسان، استاد دانشگاه اصفهان و از دیگر امضا کنندگان نامه نیز، در گفت‌و‌گو با دنیای اقتصاد، با اشاره به اینکه نویسندگان اصلی نامه افراد سیاسی نیستند، گفت: آنها به نتیجه مطلوب برای ملت و کشور فکر می‌کنند.
وی افزود: البته بحث مناظره به افرادی که در آن شرکت می‌کنند بستگی دارد.
اینکه آنان اعتقاد به علم روز اقتصاد داشته باشند، یا نه، در نتیجه انجام مناظره و افراد انتخابی بسیار موثر است.
نامه پرماجرا
با اعلام آمادگی رییس‌جمهوری برای گفت‌وگوی مستقیم با ۵۷ اقتصاددان منتقد عملکرد اقتصادی دولت، موضوع انتقادها از دولت نهم وارد مرحله جدیدی شد.
دو هفته قبل 57 نفر از استادان اقتصاد دانشگاه‌های کشور، در نامه‌ای به محمود احمدی‌نژاد 14 انتقاد به عملکرد اقتصادی دولت نهم وارد کردند. عکس‌العمل به این نامه، از همان روز انتشار نامه آغاز شد، اما دولت به طور رسمی پاسخی به آن نداد.
هفته قبل جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی به نمایندگی از طرف دولت، برای مناظره با اقتصاددانان منتقد اعلام آمادگی کرد و حتی زمانی هم برای این مناظره اعلام شد که البته به سرانجام نرسید. در نهایت روز یکشنبه این هفته دفتر ارتباط با رسانه‌های ریاست‌جمهوری از آمادگی احمدی‌نژاد برای گفت‌وگویی صریح، مستقیم و صمیمانه با منتقدان خبر داد. این اعلام آمادگی رییس‌جمهوری که به زعم بسیاری از نمایندگان هم‌فکر احمدی‌نژاد در مجلس، اقدامی بدیع و نو به‌حساب می‌آید، توپ را به زمین منتقدان دولت انداخت. اکنون نوبت اقتصاددانان امضاکننده نامه رسیده است تا وارد بازی شوند.
اما اصل اعلام آمادگی احمدی‌نژاد برای گفت‌وگو و مناظره با منتقدان، استقبال نمایندگان مجلس هفتم را برانگیخت.
از جمله نماینده جیرفت و عنبرآباد در مجلس شورای اسلامی استقبال احمدی نژاد برای مناظره با اقتصاددانان را کاری بدیع و نو دانست.
علی زادسر در گفت‌وگو با ایسنا افزود: نامه‌نویسی به سران کشورهای دیگر و سفر هیات دولت به استان‌ها و شهرستان‌ها و برخورد رییس‌جمهوری با نامه اقتصاددانان منتقد کار نویی بود که از سوی احمدی‌نژاد صورت گرفت.
زادسر خاطرنشان کرد: احمدی‌نژاد در جایی که مسائل نیاز به دفاع دارد قاطعانه و حکیمانه دفاع کند و در جاهایی که حق را به اقتصاددانان می‌دهد با صداقت و شجاعت آن را بپذیرد و حتی دستور دهد نظرات آن‌ها لحاظ شود.
به گفته این نماینده اصولگرای مجلس، اقتصاددانان نیز باید خود را جای رییس‌جمهور بگذارند و با این پیش‌فرض هر کدام در این جلسه شرکت کنند که اگر به جای احمدی‌نژاد بودند برای نجات اقتصاد کشور چه راه‌حل اجرایی نیاز است. در واقع با توجه به نیازهای کشور از نظر اقتصادی و مشکلات موجود چاره‌اندیشی کنند و ببینند اگر هر کدام جای رییس‌جمهور بودند چه باید می‌کردند.
همچنین محمد خوش‌چهره که خود نسبت به برخی سیاست‌های اقتصادی دولت نهم انتقاد دارد، مناظره را گام مثبتی در مواجهه دولت با منتقدان دانست. وی به ایسنا گفت: باید اثبات شود که ایده‌های رییس‌جمهوری و عملکرد اقتصادی وی درست بوده است، چرا که به اعتقاد منتقدان، ایده‌های احمدی‌نژاد در برخی موارد آثار منفی به جا گذاشته است.
این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: اگر ظرفیت مناظره میان رییس‌جمهوری همچنین و 57 اقتصاددان منتقد عملکرد اقتصادی دولت وجود داشته باشد، گام مثبتی برای مواجهه دولت با منتقدان محسوب خواهد شد.
محمد خوش‌چهره در گفت‌وگو با ایسنا، مناظره ۵۷ اقتصاددان با رییس‌جمهوری در شرایطی که نمایندگانی مناسب و منصف از آنها انتخاب شده و فضا نیز مطلوب باشد به نفع نظام تصمیم‌گیری سیاست‌گذاری و محافل دانشگاهی و سازندگی اقتصاد دانست.
نماینده مردم تهران در خانه ملت یکی از موارد مهم در این زمینه را اظهار نظر وزیر رفاه دانست که می‌گوید: شاخص فقر به خط بقا تغییر خواهد یافت. این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هدف را ارتقای سطح رفاه و نه عقب گرد کردن در این راستا دانست و یادآور شد: حرف مارکسیست‌ها با نظام سرمایه‌داری هم این بود که چون سرمایه‌داران استثمار می‌کنند، حق کارگر را نمی‌دهند و او را به سطح حداقل معیشت یا همان خط بقا می‌رسانند، کاملا منکوب است.
این عضو فراکسیون اصولگرایان مستقل افزود: اگر این گونه اعتقادات مطرح شود، از اهداف عدالت خواهی هیچ نخواهد ماند.
این عضو هیات علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: قطعا مناظره و مخصوصا مناظراتی که یک طرف آن کارشناسان و صاحبنظران علمی حتی با لحاظ دیدگاه‌های منفی و جناحی و یک طرف دیگر مدیریت اجرایی و تصمیم‌گیر و سیاست‌گزاری هستند، خروجی آن از منظر افکار عمومی و نتایج معطوف به دو طرف می‌تواند مثبت باشد. او افزود: البته فضای سالم و عادلانه بحث و گفت‌وگو از الزامات چنین موضوعی است.
همچنین عماد افروغ، این کار را باعث نهادینه شدن فرهنگ نقدپذیری برشمرد و تصریح کرد: البته تاکنون چنین اقدامی را از دولت ندیده بودیم. از زمان شکل‌گیری دولت نهم، برخوردها یا قضایی و هیجانی بوده است یا برخوردهایی از سوی مرتبطین و متصلین به دولت، از سر قدرت‌طلبی، صورت می‌گرفته است.
الیاس نادران نیز در یک برنامه تلویزیونی، با دفاع از عملکرد اقتصادی دولت، منتقدان را به سیاه‌نمایی متهم کرد. وی در عین‌حال گفت: درباره استقبال رییس‌جمهوری از گفت‌وگو با 57 اقتصاددانان منتقد اظهارنظر نمی‌کنم، اما شخصا حاضرم با آنها مناظره کنم.
نادران با بیان این که القای یک سیاه نمایی در اقتصاد کشور از زمان تهیه مبانی نظری برنامه چهارم شروع شده است، گفت: برخی کارشناسان اقتصادی در صدد ادامه خط القای این سیاه نمایی هستند.
وی افزود: از حدود 5 سال پیش یک نگرانی که وجود دارد، القای سیاه نمایی از طرف برخی کارشناسان اقتصادی است که از زمان تهیه مبانی نظری برنامه چهارم اقتصادی شروع شده است.
نادران نماینده مردم تهران در مجلس افزود: برخی شاخص‌هایی که اقتصاددانان و کارشناسان منتقد اعلام می کنند، سطح رفاه و سطح معیشت مردم است که دسته‌بندی کرده و مرتب تکرار می‌کنند که ایران به جز از چند کشور که جدول مانند بنگلادش و افغانستان از بقیه کشورهای جهان اوضاع بدتری دارد.
وی گفت: حتی در اعلام شاخص‌های اوضاع اقتصادی [رژیم] اسرائیل را به مراتب بهتر از ایران قلمداد کرده‌اند.
نادران در میزگرد بررسی عملکرد اقتصادی دولت اظهار کرد: با امضا کنندگان نامه اقتصاددانان همان اختلاف نظری را داریم که با تدوین‌کنندگان برنامه داریم، حاضریم اوضاع اقتصادی نقد شود، ولی نقد باید منصفانه باشد نه این که در نقد سیاه‌نمایی شود.
عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران افزود: نباید آنقدر سیاه نمایی شود که مردم تصور کنند که انقلاب اسلامی هیچ دستاوردی نداشته است.
وی گفت: آنچه واقعیت دارد، وضع معیشت مردم، مراودات جهانی و ساخت زیربناها اصلا قابل مقایسه با قبل نیست، در حالی که القای سیاه نمایی همچنان ادامه دارد و بیشتر نگرانی ما این است که خط سیاه نمایی ادامه داشته باشد.
وی تصریح کرد: ایران هنوز از نظر اقتصادی الگوی قابل دسترسی ندارد، اهداف اقتصادی در چشم‌انداز هم الزاماتی دارد که به طور طبیعی باید برای رسیدن به اهداف کمی هدف‌گذاری برنامه‌ای شود، این هدف‌گذاری در برنامه چهارم تدوین شده است. نادران گفت: مدل‌های اقتصاد سنجی که برای اقتصاد کشور تهیه شده‌اند، چقدر می‌تواند واقعی باشد و چه قدر نتایج برنامه می‌تواند تاثیرگذار باشد.
وی ادامه داد: آرمان‌گرایی حتما باید در برنامه‌ریزی اقتصادی محور قرار گیرد و افق برنامه باید به گونه‌ای باشد که دست‌‌اندرکاران تلاش کنند به آن نقطه برسند. نادران افزود: یک ایرادی که به دولت‌های گذشته و کنونی است این است که نگاه سیستمی (نظام‌مند) به پدیده‌های اجتماعی وجود ندارد، یعنی ستاد اقتصادی هماهنگ و همرنگ با برداشت واحد از الگوها وجود ندارد.
چگونگی مذاکره
سوی دیگر ماجرا، اقتصاددانان منتقد دولت هستند که اگرچه برای مناظره اعلام آمادگی کرده‌اند، اما درباره شیوه بحث و گفت‌وگو نظرات مختلفی دارند.
فرشاد مومنی یکی از سرشناس‌ترین منتقدان سیاست‌های اقتصادی دولت، در این خصوص گفت: بهتر است قبل از برگزاری جلسه مناظره، دولت یا نمایندگان آن پاسخ‌های مکتوب و روشن خود به نامه را ارائه دهند تا مبنای مشخص برای بحث و گفت‌وگو وجود داشته باشد.
مومنی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر افزود: اعلام آمادگی رییس‌جمهوری برای گفت‌وگو با منتقدان، نشان می‌دهد که به تدریج در دولت بلوغ فکری و سیاسی ظاهر می‌شود، زیرا با اندیشه و مسالمت با این موضوع برخورد کرد.عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اینکه من سخنگوی اقتصاددانان نیستم و نظر خود را مطرح می‌کنم.
یکی دیگر از امضاکنندگان نامه از گفت‌وگو با اقتصاددانان استقبال کرد. البته بهروز‌هادی زنوز هم از ارائه گزارش مکتوب از سوی همکاران رییس‌جمهوری در گام اول مناظره استقبال کرد و آن را باعث ایجاد تعاملی سازنده‌تر دانست.
اما سعید شیرکوند معاون اقتصادی وزیر امور اقتصاد و دارایی در دولت سید محمد خاتمی گفت‌وگوی انتقادی با شخص رییس‌جمهوری را امری پسندیده‌ ندانست. وی گفت: اعلام آمادگی رییس‌جمهوری برای گفت‌وگو با افراد منتقد عملکرد او یا افرادی که سیاست‌های اقتصادی دولت را مطلوب وضعیت اقتصادی کشور نمی‌دانند، مبارک و محترم است. اما به لحاظ شیوه اجرایی آن مشخص نیست که آیا خود رییس‌جمهوری این مناظره و گفت‌وگو را با یکی از اقتصاددانان انجام خواهد داد یا اینکه از سوی رییس‌جمهوری افرادی آمادگی دارند تا با منتقدان اقتصادی دولت مذاکره کنند.
وی افزود: بهتر است رییس‌جمهوری سیاست‌گذاران اقتصادی، وزرا، مشاورین عالی یا استادان همفکر خود را برای مناظره با منتقدان عملکرد خود معرفی کند.
وی گفت: اینکه فردی از این منتقدان بخواهد با رییس‌جمهوری گفت‌وگو کند یا اینکه ۵۷ منتقد بخواهند با رییس‌جمهوری گفت‌وگو کنند نیز عملا شدنی نیست. وی افزود: مناظره کردن نیز روشی دارد و در هیچ جای دنیا رییس‌جمهوری این‌گونه مناظره نمی‌کند، بلکه در ایام انتخابات ریاست‌جمهوری، کاندیداهای ریاست‌جمهوری با یکدیگر مناظره می کنند و این عرف دنیا است.
شیرکوند اضافه کرد: تک‌تک نویسندگان نامه آمادگی دارند در مورد آن نامه در هر محفل علمی و در هر مناظره‌ای شرکت کنند، چون اعتقادات آنان است که در نامه بیان شده و به محتوای آن نیز معتقد بودند که امضا کردند، بنابراین تمام استادان آمادگی دارند که در مناظره شرکت کنند.
پیشنهاد دیگر درباره شیوه گفت‌وگو، مناظره کتبی است که از سوی احمد میدری، یکی دیگر از امضاکنندگان نامه مطرح شد.
میدری گفت: جمعی از اقتصاددانان نویسنده‌این نامه که امکان تماس با آنها میسر بود، بر این اعتقادند که در حال حاضر بهتر است مناظره اقتصاددانان به صورت مکاتبه‌ای انجام شود. وی به خبرگزاری فارس گفت: این نامه توسط جمعی از اقتصاددانان تهیه شده و اینکه یک نفر به جای این جمع در این مناظره شرکت کند، منطقی نیست.
وی افزود: جمعی از اقتصاددانان نویسنده‌ این نامه معتقدند، در حال حاضر بهتر است تا مناظره به صورت کتبی و مکاتبه‌ای انجام شود تا طرفین مناظره با دقت بیشتری پاسخ‌های خود را تهیه کنند و در این صورت مناظره در فضای منطقی‌تری انجام خواهد گرفت. میدری گفت: به نظر این جمع از کارشناسان اقتصادی پس از اینکه اقتصاددانان دو طرف در چند جلسه مناظره کتبی نظرات خود را مطرح کردند، فضا برای مناظره‌های حضوری در رسانه‌های تصویری مهیا خواهد بود.
همچنین محمدولی کیانمهر از دیگر امضاکنندگان نامه 57 اقتصاددان به رییس‌جمهوری گفت: بهتر است اقتصاددانان به جای شخص رییس‌جمهوری با تیم اقتصادی دولت گفت‌وگو کنند.
گفت‌وگو با تیم اقتصادی دولت
کیانمهر درباره دعوت احمدی‌نژاد به گفت‌وگوی مستقیم اظهار کرد: بهتر است در این دیدار و گفت‌وگو به جای رییس‌جمهوری، تیم اقتصادی دولت حضور داشته باشند و تجربیات، نظرات و راه حل‌های کارشناسان اقتصاددانان در جلسه‌ای با تیم اقتصادی دولت مطرح شود.
وی افزود: رییس‌جمهوری مدیریت اجرایی کلان کشور را در اختیار دارد و نمی توان انتظار داشت، رییس‌جمهوری بر تمام آمار، اطلاعات و برنامه‌های اقتصادی کشور مسلط باشد و وزیر امور اقتصادی بر این موضوع تسلط بیشتری دارد، به همین خاطر برای دریافت و راهکار‌های کارشناسان اقتصادی کشور برگزاری جلسه مشترک میان کارشناسان اقتصادی و تیم اقتصادی دولت موثر تر خواهد بود. وی تاکید کرد: برگزاری این جلسه با تیم اقتصادی دولت علاوه بر حفظ‌شان رییس‌جمهوری به عنوان عالی‌ترین مقام اجرایی کشور موجب می‌شود تا هدف اصلی اقتصاددانان از تقریر این نامه تحریف نشده و به حاشیه کشیده نشود، ضمن آنکه اقتصاددانان نیز در این جلسه با آزادی بیشتری نظرات خود را بیان می‌کنند.
وی تاکید کرد: برای اینکه‌این دیدار و گفت‌وگو نتایج مثبت و موثری بر اقتصاد کشور داشته باشد، دیدار بین اقتصاددانان و دولت باید در فضایی منطقی، معقول، علمی و کارشناسانه انجام شود و به جای پرداختن به شعار‌ها و بایدها و نباید‌های ایده‌آل گرایانه باید اقتصاد کشور با واقع‌بینی بررسی شده و راهکار مناسب برای مشکلات ارائه شود.
مهدی تقوی نیز گفت: به عنوان یک اقتصاددان هرگز نمی‌گویم که رییس‌جمهوری باید ایده‌ها و طرح های مرا بپذیرد، بلکه می‌گویم وی باید به مشاوران خود دستور دهد این مسائل بررسی شود و در صورتی که منطقی بود، اقدامات لازم صورت گیرد. تقوی از جمله امضاکنندگان نامه ۵۷ منتقد اقتصادی به رییس‌جمهوری تصریح کرد: با این اقدام مردم خواهند فهمید که پاسخ انتقاد نسبت به دولت، برچسب زدن از سوی آنها نخواهد بود و چنین تفاهمی مثبت است.عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه‌این اقدام نشان دهنده تفاهم بین دو گروه است، افزود: البته با توجه به‌اینکه تمام ۵۷ نماینده در این گفت‌وگو نمی‌توانند شرکت کنند، ۳ یا ۴ نفر به عنوان نماینده باید حضور یابند.
تقوی با تاکید بر اینکه نباید به هیچ وجه‌این موضوع را به مساله‌ای سیاسی تبدیل کرد، افزود: این مساله سیاسی نیست و در تمام دنیا این گونه انتقادات مرسوم است، و به‌این نحو عمل می‌شود که رییس‌جمهوری به مشاورین خود دستور بررسی نکات مطرح شده را می‌دهد.
اما فارغ از اینکه مناظره به چه شکل و شیوه‌های انجام شود، امضاکنندگان نامه معتقدند این گفت‌و‌گو باید با صراحت و روشنی کامل صورت بگیرد تا برای جامعه مفیدتر باشد.
علی قنبری که از امضاکنندگان این نامه است، در این باره افزود: اگر مسائل با صمیمیت و صراحت بیان شود، می‌تواند منافع زیادی برای مردم و اقتصاد کشور به همراه داشته باشد.