35‌میلیارد دلار یارانه بنزین و فرآورده‌های نفتی

میزان واقعی یارانه‌ها فوق‌العاده وسیع بوده و درصد قابل‌توجهی از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص می‌دهد تازه‌ترین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از وضعیت یارانه‌های آشکار و پنهان کشور که حاکی است یارانه‌ بنزین و سایر مجموعه فرآورده‌های نفتی به عنوان یارانه‌های حامل‌های انرژی به حدود ۳۵‌میلیارد دلار بالغ می‌گردد.

به گزارش دفتر اطلاع‌رسانی مرکز پژوهش‌ها، دفتر مطالعات اقتصادی این مرکز در گزارشی تحت عنوان «سیمای آماری یارانه‌ها در ایران» تصریح کرد که میزان واقعی یارانه‌ها در ایران به مراتب بیش از رقم ۸/۵۷‌هزار ‌میلیارد ریال مندرج در لایحه بودجه می‌باشد، زیرا علاوه‌ بر یارانه‌های رسمی، یارانه‌های‌ آشکار و پنهان دیگری نیز در قوانین بودجه و خارج از فضای قوانین بودجه وجود دارند که از جمله آنها کمک زیان شرکت‌های دولتی، کمک زیان موسسات انتفاعی وابسته به دولت، پرداخت‌های انتقالی غیرسرمایه‌ای به شرکت‌های دولتی و مابه‌التفاوت نرخ سود بانکی تعیین شده و تکلیف شده در بخش‌های حمایتی و پرداخت آن به سیستم بانکی را می‌توان نام برد.

این گزارش همچنین از انواع کمک‌هایی که تحت عنوان مابه‌التفاوت قیمت‌های تعیین شده و تکلیف شده به کارکنان دولت پرداخت می‌شود، مانند کمک هزینه غذای‌روزانه کارکنان، کمک‌هزینه تحصیلی کارکنان و فرزندان آنها، کمک هزینه ایاب و ذهاب کارکنان، انواع یارانه‌هایی که به افرادی غیر از کارکنان و کارگران دولت پرداخت می‌شود مانند انواع‌ یارانه‌های پرداختی به دانشجویان و نیز از پرداخت‌هایی که هر‌چند ارتباطی به تفاوت قیمت‌های تعیین شده و تکلیف شده ندارند، اما مع‌الوصف همانند یارانه‌ها در زمره پرداخت‌های انتقالی محسوب می‌شوند مانند پرداخت‌هایی که در نظام جدید GFS در طبقه‌بندی سه‌گانه پرداخت‌های انتقالی (یارانه‌ها، کمک‌های اجتماعی و سایر پرداخت‌های انتقالی) صورت می‌گیرند، به عنوان بخش‌های دیگری از یارانه‌های آشکار و پنهان اقتصاد ایران نام برد و افزود: مهم‌ترین بحث در زمینه سیمای واقعی یارانه‌هایی که انعکاس شفافی در بودجه‌های سالانه دولت ندارند، یارانه حامل‌های انرژی است که اهم آنها شامل: مابه‌التفاوت هزینه خرید بنزین وارداتی و در‌آمد فروش بنزین وارداتی و یارانه مجموعه بنزین و دیگر فرآورده‌های متعدد نفتی ناشی از تولید داخلی می‌شود که متاثر از قیمت ذاتی نفت‌خام ارسالی به پالایشگاه‌های داخلی است (هزینه - فرصت) و با توجه به قیمت‌های فوب خلیج‌فارس در مورد این نوع کالاها، یارانه‌ (هزینه - فرصت) بنزین و سایر مجموعه فرآورده‌های نفتی به عنوان یارانه‌های حامل‌های انرژی به حدود ۳۵‌میلیارد دلار بالغ می‌گردد.

در پایان این گزارش تصریح شده که میزان واقعی یارانه‌ها فوق‌العاده وسیع بوده و درصد قابل‌توجهی از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص می‌دهد که به دست آوردن حجم واقعی یارانه‌های شفاف و غیرشفاف (اعم از فضای درونی بودجه‌های سالانه یا خارج از فضای بودجه‌های سالانه دولت) و محاسبه آن نسبت به تولید ناخالص داخلی، قطعا نیازمند پژوهشی مستقل و زمان‌بر می‌باشد.