تاریخچه گروه هشت
گروه ۸ در تلاش برای پاسخ به یک بحران پدید آمد: در اواسط دهه هفتاد، بحران نفتی و از هم‌پاشی سیستم تبادل ارز برتون وودز منجر به بحرانی در اقتصاد جهانی شد. برای کشورهای بزرگ صنعتی این موضوع مطرح بود که چگونه می‌توان بر مشکلات غلبه کرد. رییس‌جمهور وقت فرانسه، ژیسکارد دستین، و صدر اعظم آن هنگام آلمان، هلموت اشمیت، غلبه بر بحران را در راهکاری بین‌المللی دیدند و این ایده را پی گرفتند.
دیدار سالانه
اولین کنفرانس اقتصاد جهانی سال ۱۹۷۵ در قصر رامبولیه در پاریس برپا شد. پس از آن چنین دیدارهایی سالانه تکرار شدند و هر سال یکی از اعضای این گروه میزبانی اجلاس را که همیشه در ماه مه یا ژوئن، برگزار می‌شد بر عهده گرفت.
هدف از این نشست‌ها در آغاز شور و مشورت درباره مسائل روز راهبردهای اقتصادی جهان در میان جمعی کوچک بود. شرکت‌کنندگان در اولین اجلاس، سران کشورهای فرانسه، آلمان، انگلیس، ایتالیا، ژاپن و آمریکا بودند.
کانادا و روسیه به جمع گروه پیوستند
در سال ۱۹۷۶ با پیوستن کانادا به جمع کشورهای عضو، این گروه به گروه ۷ (G۷) تبدیل شد.
در پایان جنگ سرد در سال ۱۹۸۹ روسیه خواستار پیوستن به این گروه شد. پذیرش روسیه در این گروه رفته رفته انجام شد و ۹ سال بعد در سال ۱۹۹۸ این کشور به عضویت رسمی گروه در آمد. در سال ۲۰۰۶ روسیه برای اولین‌بار ریاست گروه ۸ را بر عهده گرفت و اجلاس سالانه گروه ۸ در سن پترزبورگ برگزار شد.
گروه هشت یک عضو دیگر هم دارد و در حقیقت می‌توان حتی از گروه ۹ هم سخن گفت. چرا که از سال ۱۹۸۱ رییس کمیسیون اروپا هم در این اجلاس شرکت میکند. از سوی دیگر گروه ۷ بدون روسیه کماکان به موازات گروه ۸ وجود دارد. زیرا مسکو هنوز به همه نهادهای زیر نظر گروه ۸ راه ندارد، از جمله رایزنی‌های اقتصادی که گاهی بدون شرکت روسیه انجام می‌گیرند.
این اجلاس نهادی بین‌المللی نیست
اولین کنفرانس اقتصاد جهانی بسیار غیررسمی بود. در ضمن گفتوگوهای شبانه در کنار شومینه، سران کشورهای عضو شرکت‌کننده در دیدار، به مزیت امکان تبادل‌نظر مستقیم درباره مسائل مهم پی بردند.
اجلاس گروه ۸ نهادی بین‌المللی نیست. گروه ۸ فاقد سازمان مدیریتی است و قطعنامه‌های این اجلاس الزام‌آور نیست. اجلاس سالانه همیشه از سوی کشور میزبان سازماندهی می‌شوند و کشور میزبان ریاست اجلاس را بر عهده می‌گیرد.
روح از دست رفته رامبولیه
در سال‌های آغازین نشست سران، گفت‌و‌گوها درباره مسائل مالی و موضوعات مربوط به سیاست ارزی کانون این دیدارها را تشکیل می‌دادند. در دهه ۸۰ مسائل سیاست امنیتی بیشتر در کانون توجه قرار گرفتند. از سوی دیگر مسائل مبرم روز مانند حمله اتحاد شوروی سابق به افغانستان یا فاجعه چرنوبیل احساس نیاز به همکاری را تشدید کردند.
روح رامبولیه، گفتوگوهای غیررسمی در جمعی کوچک، در سایه سازماندهی نشست‌های بزرگ به فراموشی سپرده شد. هماهنگ کردن موضوع‌های گوناگون رفته‌رفته پیچیده‌تر شد.
امروزه نه تنها سران کشورها با یکدیگر دیدار می‌کنند بلکه وزیران کشورهای عضو هم پیرامون مسائل گوناگون به بحث و گفت‌‌و گو می‌نشینند. اقتصاد دیگر موضوع اصلی مذاکرات نیست، بلکه در کنار آن به موضوع‌هایی دیگر مانند تغییرات جوی یا توریسم بین‌المللی هم پرداخته می‌شود.
آیا گروه ۸ همچنان متناسب با زمان است؟
یکی از انتقاداتی که در سال‌های اخیر نسبت به گروه ۸ مطرح بوده عدم‌عضویت کشورهای مهم و تازه قدرت یافته، مانند چین و هند و برزیل و اسپانیا در این گروه است. گروه ۸ که از سال ۱۹۷۷ نشست‌های سالانه برگزار میکند تنها آمریکا، کانادا، انگلستان، ایتالیا، آلمان، فرانسه و روسیه را در برمی‌گیرد.گروه ۸ امروزه دربر گیرنده قوی‌ترین کشورهای اقتصادی جهان نیست. هرچند که ۸ کشور عضو تقریبا دو سوم در‌آمدهای ناخالص ملی دنیا را به خود اختصاص می‌دهند، ولی به‌طور مثال بدون چین، که چهارمین در‌آمد ناخالص ملی را دارد، این اجلاس کامل نیست. همچنین اسپانیا (که بر اساس در‌آمد ناخالص ملی جلوتر از کانادا و روسیه قرار دارد) بر شرکت در این اجلاس اصرار میکند.
آینده اجلاس گروه ۸ چگونه خواهد بود؟
دو امکان وجود دارد: یا کشورهای تازه‌ای به عضویت این گروه پذیرفته می‌شوند و عملکردها سازماندهی می‌شوند که برای آن وجود دستگاهی مدیریتی الزامی است یا باید تلاش کرد که فضای غیررسمی کنفرانس یعنی گفتوگوهای غیررسمی در کنار شومینه، دوباره از نو،زنده شود.
ارسال نظر