طلای جدید

مترجم: شادی آذری

طلا بود که در یک قرن پیش اساس و بنیان اقتصاد آفریقای جنوبی را تشکیل می‌داد. اما آیا پلاتین می‌تواند در آینده خود به نیرویی قوی‌تر تبدیل شود؟ این امید شهرهای دارای معدن است که از جمله آنها می‌توان به راستنبرگ اشاره کرد. چون قیمت‌های پلاتین هم‌اکنون به رکورد تاریخی خود بسیار نزدیک شده است. منابع رو به کاهش و معادن عمیق‌تر باعث شده‌اند استخراج طلا دشوارتر از هر زمان دیگری باشد. در چنین شرایطی فروش فلزات گروه پلاتین که علاوه بر خود پلاتین شامل پالادیوم و رادیوم هم هست، سال گذشته به دو برابر فروش طلا رسید. تقریبا همه مراحل تولید و پالایش و ذوب این فلز در داخل آفریقای جنوبی انجام می‌شود و ۱۵درصد صادرات کالاهای این کشور مربوط به فلز پلاتین است. این روزها به همان اندازه که معدنکاران به دنبال طلا هستند، به دنبال پلاتین هم هستند.

این خوش‌شانسی تولیدکنندگان پلاتین است که تقاضا برای این فلز به رغم افزایش قیمت آن همچنان زیاد است.

عشاق برای حلقه نامزدی یا ازدواجشان به فلزات دیگری روی می‌آورند و هم‌اکنون جواهرات تنها ۲۲درصد تقاضای کنونی فلز پلاتین را به خود اختصاص داده‌اند. این رقم در سال ۱۹۹۹، ۴۵درصد بوده است، اما صنعت خودروسازی نیاز بسیار بیشتری به این فلز دارد. این روزها دنیای اعتبارات مالی هم به طرفداران این فلز پیوسته است و در لندن و فرانکفورت صندوق‌های ذخیره پلاتین راه‌اندازی کرده‌اند. کانتوناک بانک، واقع در زوریخ سوئیس در هفته گذشته یک صندوق ذخیره پلاتین، پالادیوم و نقره راه‌اندازی کرد. پیش‌بینی‌ها در مورد قیمت پیش از راه‌اندازی این صندوق‌ها کمک کرد که قیمت پلاتین به بیش از هر اونس ۱۳۰۰دلار برسد. در بیشتر سال‌های دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی این قیمت‌ها به ندرت از رقم هر اونس ۶۰۰دلار تجاوز کرد. فعالان عرصه خودرو که دست‌اندرکار کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای هستند، این روزها بیشترین نیاز را به پلاتین دارند. استاندارد‌های سخت‌گیرانه‌تر مربوط به محیط‌زیست موجب افزایش تقاضای خودرو شده و آن را در برابر نوسان قیمت‌های این فلزات کمتر حساس کرده است، حداقل در مورد خودروهای دیزلی این مساله صادق است. اگرچه فلزات ارزان‌قیمت‌تری این روزها در خودروهای جدید بنزین‌سوز مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما فلز پلاتین هنوز تنها گزینه عملی برای خودروهای دیزلی است.

با توجه به آنکه حدود نیمی از خودروهای جدید اروپایی سوخت دیزلی دارند، اروپا بزرگ‌ترین مصرف‌کننده پلاتین است. پیش‌بینی تقاضا برای این فلز با توجه به صندوق‌های ذخیره آن نگرانی‌هایی را در زمینه کمبود عرضه در بازاری که از پیش هم سخت بوده به وجود آورده است. درست مثل نگرانی‌هایی که برای بازار طلا به وجود آمد. از هنگام راه‌اندازی اولین صندوق ذخیره‌ای که با طلا مبادله می‌کرد در سال ۲۰۰۳ سهم تقاضای خریداران طلا به دو برابر افزایش یافت و از ۱۰درصد به ۱۹درصد رسید. اما مساله این است که پلاتین تا به آن اندازه موجود نیست که جایگزین ذخایر صندوق‌های مالی به جای طلا شود. اما دست‌اندرکاران این صندوق‌ها یک منبع جدید تقاضا معرفی کرده‌اند که به نظر می‌رسد قیمت‌ها را در حد بالایی حفظ کند. سهام پلاتین در مقایسه با سهام طلا کوچک است یعنی پلاتین چندان زیادی در دست مردم یا بانک‌های مرکزی نیست. دست‌اندرکاران صنعت خودرو این روزها در جست‌و‌جوی استخراج پلاتین کافی از خودروهای اسقاطی هستند. اما بازیافت آلیاژهای قدیمی هنوز تنها ۱۱درصد از کل عرضه را تشکیل می‌دهد. به همین دلیل شرکت‌های معدنی میزان تولید خود را افزایش دارند، معدن‌های خود را وسعت بخشیدند و استخراج را افزایش دادند. با توجه به آنکه ۸۰درصد از منابع پلاتین جهان در آفریقای جنوبی واقع شده است، مکان‌هایی چون راستنبرگ از نقاط جذاب این کشور به شمار می‌رود. مرکز مشاوره جی‌اف‌ام‌اس، گزارش داده است که تولید جهانی پلاتین، سال گذشته تا ۶درصد افزایش یافت اما مجموع تولید سایر نقاط جهان غیر از آفریقای جنوبی کم و بیش ثابت بود. مشکلات زیرساختاری و سایر تنگناها از جمله موانع سرمایه‌گذاری‌های معدنی در این کشور محسوب می‌شود. اما راجر باکستر، از اتاق معادن آفریقای جنوبی می‌گوید این روزها مشکلات موجود در حال کاهش است. مردم راستنبرگ دلایل خوبی برای خوشحالی دارند و به زودی همه مردم یک حلقه از جنس پلاتین در انگشت خواهند داشت.