روستاهای فرانسه و تلاش برای بقاء

با افول رونق کشاورزی و نیز نگرانی درباره یارانه‌های کشاورزی، بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند، زندگی روستایی در فرانسه در معرض بحران قرار دارد، در کنار بیکاری، بحران روابط نژادی و قومی و اقتصاد کند، وضعیت روستاها و در واقع مناطق ییلاقی در فرانسه موضوع دیگری است که بر نگرانی‌های سیاست‌سازان و اقتصاددانان اضافه شده است و این روزها یکی از مسائل مهم در مبارزات انتخاباتی است. برای بسیاری از تحلیل‌گران اقتصادی این سوال پیش آمده است که چرا مناطق روستایی در فرانسه این چنین رو به افول می‌رود. فرانسه بزرگ‌ترین صادرکننده محصولات کشاورزی پس از ایالات متحده در جهان است و همچنین تنها کشوری است که از سیاست واحد اقتصادی (cap) اتحادیه اروپا منتفع است. هر سال حدود ده میلیارد دلار یعنی بیش از یک پنجم یارانه کشاورزی اتحادیه اروپا فقط به فرانسه می‌رود.

اما مساله مهم‌تر این است که پول اروپا به جایی که کشاورزان خرده پا و کوچک که در واقع نگاهبانان اصلی مناطق روستایی هستند، نمی‌رود، بلکه بیشترین مبلغ این پول به مزارع بزرگ تجاری کشاورزی و مزارع غلات در شمال فرانسه سرازیر می‌شود.

پیر بولانگر، محقق اقتصادی که درباره نحوه توزیع یارانه‌های کشاورزی در فرانسه تحقیق کرده است، معتقد است پول اروپا در فرانسه، بد خرج می‌شود و درست علیه منافع شهروندان به کار گرفته می‌شود. وی معتقد است ما در حال حاضر در شرایط خیلی بدی هستیم، مهم‌ترین منتفعان گذشته، هنوز بزرگ‌ترین منتفعان هستند.

یارانه‌های کشاورزی غالبا منجر به تولید زیاده از حد می‌شود، چون سیستم توزیع پول‌، همان سیستم توزیعی است که در روزهای اولیه تاسیس اتحادیه اروپا تنظیم و مدون شده است، زمانی که مهم‌ترین نگرانی کمبود غذا بود، ژنرال دوگل رهبر دوران پس از جنگ فرانسه، می‌گفت کشوری که نتواند نیازهای غذایی خود را برآورده کند، کشور بزرگی نیست. هنوز هم خودکفایی غذایی، مانند توان بازدارندگی هسته‌ای فرانسه، عامل مهمی در استقلال ژئوپلتیک فرانسه محسوب می‌شود.

به همین دلیل است که سگولن رویال کاندیدای سوسیالیست‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری همواره از «احساس آرامش مغزی» در زمان کودکی خود در دهکده‌ای کوچک در شرق فرانسه سخن می‌گوید. تصویر زمین‌های خشک و دهکده‌های خالی از سکنه فرانسه وی را خیلی ترسانده است. فرانسه روستایی یک بخش مهم از هویت فرانسه وی را تشکیل می‌دهد و کارکردی همچون برج ایفل و موزه لوور دارد.

حدود ۴۰سال قبل، یک پنجم جمعیت فرانسه بر روی زمین کار می‌کردند، حال آنکه در حال حاضر این رقم به ۶۰۰۰۰۰نفر رسیده است و پیش‌بینی شده است که طی ۲۰سال آینده این رقم نصف تقلیل پیدا خواهد کرد. همچنین به‌تازگی بخش زیادی از جمعیت ساکن در روستاها را مهاجران خارجی تشکیل می‌دهند. بین سال‌های ۲۰۰۴-۱۹۹۹، حدود ۲میلیون از جمعیت شهرها به این مناطق مهاجرت کردند که البته تعداد کمی از آنها کشاورز هستند، برخی کسانی هستند که در روستاها زندگی می‌کنند و در شهرها کار می‌کنند، عده دیگر شهروندان متعلق به طبقه متوسط انگلیس، هلند و آلمان هستند که خسته از زندگی شهری به روستاهای فرانسه پناه آورده‌اند.

شهردار یکی از روستاهای کوچک منطقه آویرون، معتقد است، کسانی که به تازگی رو به روستاها آورده‌اند، شهرنشینانی هستند که ازعهده پرداخت مخارج زندگی در شهر برنمی‌آیند. وی می‌گوید در حال حاضر در اثر بحران مسکن با خانواده‌های تک والدینی و بیکارانی مواجه هستیم که از ما تقاضای مسکن می‌کنند. ما علاقمندیم به هم کمک کنیم اما موضوع این است که برخی از روستاییانی که در اینجا زندگی می‌کنند درآمدی کمتر از مستمری بیکاری بیکاران دارند. در زمین‌های کوهستانی همین منطقه، مردم خیلی مستقل هستند و می‌توانند بفهمند که چرا باید هر کسی مستقل از دولت زندگی کند. در همین منطقه از فرانسه کشاورزان و کارگران ساختمانی زندگی می‌کنند که دستمزدهای پایین دارند ولی خود را مستحق دریافت کمک‌های دولتی نمی‌دانند.مردمی که اینجا زندگی می‌کنند از اتومبیل استفاده نمی‌کنند و برای شهرنشین‌هایی که به روستاها می‌آیند خیلی سخت است که خود را با شرایط زندگی در روستاها انطباق دهند. با کشاورزی که در حال افول است و موج افراد کم درآمد و بیکار که از شهرها به روستاها می‌روند، خیلی دشوار است که ساکنان جدید بتوانند جمعیت ساکن، بخش متحد و یکپارچه‌ای را تشکیل دهند.

برای روستاییان و کشاورزان،‌ آن چیزی که در این نوع زندگی مهم است،‌تعلق به بخشی از یک جامعه است. یکی از کشاورزان جنوب فرانسه می‌گوید: وقتی من بچه بودم، تصور می کردم آن چیزی که در مزرعه پدربزرگم دوست داریم، گاوها و تراکتور است اما الان می‌دانم که جذابیت این زندگی، در کار دسته جمعی،‌ زندگی تقریبا گروهی و بهم وابسته و زندگی خانوادگی مستحکم است که کل روستاها را مانند یک خانواده گردهم می‌آورد. از دست دادن این سبک زندگی نشانه خوبی برای فرانسه نیست.