بانکداری اینترنتی

مترجم: شادی آذری- «اگر بانکتان می‌توانست کار خود را تازه شروع کند، این همان چیزی است که می‌بایست به آن تبدیل می‌شد.»

این شعار بانک اینترنتی وان (که اکنون بخشی از موسسه جی‌پی‌مورگان است) در سال ۱۹۹۹ بود. این شعبه اینترنتی که WingspanBank.com نام داشت، پیش از آنکه نظام بانکداری را دستخوش انقلاب نوین کند، طی دو سال مجبور شد بال‌های پرواز خود را جمع کند چون خیلی زود بانک سیتی‌‌گروپ شروع به سرمایه‌گذاری بر بخش خدمات اینترنتی خود کرد. اکنون هم دوباره سیتی گروپ در اقدامی تازه روز بیست و نهم ژانویه اعلام کرد تصمیم گرفته است بانک اینترنتی «اگ» که متعلق به یک شرکت بیمه انگلیسی به نام پرودنشال است را خریداری کند. این اقدام سیتی‌گروپ بار دیگر چون خاری به چشم بانک‌هایی بود که فقط از طریق اینترنتی فعالیت می‌کنند. این معامله که ارزش آن بالغ بر ۵۷۵میلیون پوند (معادل ۱۳/۱میلیارد دلار) است، ۳میلیون مشتری کارت اعتباری در انگلستان و راهی کم‌هزینه برای جمع‌آوری سپرده‌ها را در کشوری به ارمغان آورد که شعبات بانک‌های مختلف در سطح شهرهای آن به وفور مشاهده می‌شود. این‌گونه اقدامات سیتی‌گروپ جذابیت بانک‌هایی که هم شعبه اینترنتی و هم شعبات عادی دارند را هم کاهش داده است.

از زمانی که سیتی‌گروپ بانک جدید آنلاین خود را که سیتی‌دایرکت نام دارد در ماه مه افتتاح کرده است، بیش از ۱۱میلیارد دلار سپرده را به خود اختصاص داده است که معادل سپرده‌های ۱۵۰ شعبه بانکی تازه افتتاح شده است. البته جذب پول نقد به صورت آنلاین به هیچ‌وجه کار کم‌هزینه‌ای نیست. سیتی‌گروپ برای سپرده‌های اینترنتی خود بهره‌ای معادل ۷۵/۴درصد می‌پردازد که این مقدار چندین برابر بهره سپرده‌ها در شعبات بانکی است. یک بانک انگلیسی به نام اچ‌اس‌بی‌سی به مشتریان آنلاین خود ۶درصد بهره پرداخت می‌کند. رقابت در بازار رهن، کارت اعتباری و بانک‌های بیمه‌گذاری چون واشنگتن میوچال، کپیتال‌وان و آل‌استیت بنک، نشان‌دهنده آن است که نرخ بهره‌ها همچنان بالا خواهد ماند. اما هنوز هزینه نرخ بالای بهره کمتر از ساخت‌ و گرد‌هم آوردن پرسنل برای یک شعبه جدید بانکی است.

یک شرکت تحقیقاتی به نام سلنت‌ اعلام کرده است که سپرده‌های آنلاین آمریکا (که به طور متوسط ارزش هریک کمتر از ۱۰۰۰۰۰دلار بوده است) در سال ۲۰۰۶ بالغ‌بر ۱۶۲میلیارد دلار بوده‌اند و این مبلغ هنوز کمتر از ۴درصد کل سپرده‌ها در کشور آمریکا است. اما انتظار می‌رود که این مقدار تا سال ۲۰۱۰ به ۳۷۷میلیارد دلار برسد. یک بانک سرمایه‌گذاری به نام سنفورد برنشتاین اعلام کرده است که مراجعات اینترنتی بیش از یک‌دهم رشد سپرده‌ها را طی ده سال گذشته به خود اختصاص دادند و احتمال می‌رود تا چهار سال آینده این مراجعات نیمی از رشد سپرده‌ها را به خود اختصاص دهد. موفق‌ترین بانک تمام اینترنتی آی‌ان‌جی دایرکت نام دارد که در این زمینه یکی از پیشگامان است.

این بانک که وابسته به دویچه بانک است، ۶۰میلیارد دلار سپرده را به صورت آنلاین جذب کرده است. این بانک هیچ هزینه‌ای از کاربران اخذ نمی‌کند، هیچ شرطی برای حداقل میزان سپرده‌ها ندارد و نرخ بهره بالایی هم ارائه می‌دهد. در آمریکا حضور غیرمجازی این بانک‌ تنها به چند کافی‌نت محدود می‌شود که دسترسی مجانی به اینترنت ارائه می‌دهند و البته قهوه قابل تحملی را هم عرضه می‌کنند. اما برونو پالسون از سنفورد برنشتاین می‌گوید بانک‌های ترکیبی که علاوه بر شعب عادی خود خدمات اینترنتی هم ارائه می‌دهند زندگی را برای بانک‌های صرفا اینترنتی دشوار ساخته‌اند چون آنها بازگشت سرمایه بهتری دارند.

با این وجود، بانک‌های ترکیبی هم دردسر‌های خود را دارند. یکی از این مشکلات این است که به عنوان مثال حدود یک‌پنجم سپرده‌های سیتی دایرکت از مشتریان شعب خود این بانک نشات گرفته است و نه مشتریان جدید. از دیگر مشکلات می‌توان به تشخیص زمان فدا کردن شعب عادی برای بخش اینترنتی اشاره کرد. بانک واشنگتن میوچال به تازگی اعلام کرده است که ۴درصد از شعبات خود را تعطیل خواهد کرد. بخشی از علت این موضوع موفقیت بخش اینترنتی این بانک در جذب سپرده‌ها است. بنابراین سیتی‌گروپ که تعداد شعب بانکی عادی آن برای بزرگ‌ترین بانک جهان بسیار کم است، دلیل کمتری برای نگرانی دارد.