چنانچه به هم خدمتى کردیم نباید سر یکدیگر منتى داشته باشیم

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، در جلسه درس خارج فقه سی‌ام آذرماه ۸۹ (پانزدهم محرم‌الحرام ۱۴۳۲) به شرح حدیثی از حضرت امام جعفر صادق(ع) پرداختند. به گزارش ایسنا، متن بیانات رهبر معظم انقلاب در این حدیث به شرح زیر است. « عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ الْمُومِنُونَ خَدَمٌ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ قیل وَ کَیْفَ یَکُونُونَ خَدَما‌ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ قَالَ یُفِیدُ بَعْضُهُمْ بَعْضا‌...»

کافى، ج ۲، ص ۱۶۷

فى الکافى، عن الصّادق (علیه‌السلام): «المومنون خدم بعضهم لبعض»؛ حضرت امام صادق علیه‌السلام فرمودند: مومنین، خدمتکاران یکدیگرند. خدم، جمع خادم است؛ یعنى خدمتکاران. در فارسى، ما براى کلمه خدم می‌گوییم خدمتکار؛ که محترمانه‌اش کلمه «خدمتکار» است و غیرمحترمانه‌اش کلمه «نوکر» است، نه خدمتگزار. تعبیر خدمتگزار، یک تعبیر دیگرى است و در فارسى یک معناى عرفی دیگرى دارد که متفاوت است با معناى خدمتکار. خدم، جمع خادم است. خادم به همان معناى خدمتکار است. می‌گوید: مومنین خدمتکارهاى همدیگرند. [خب مستمعین]، تعجب کردند: چطور؟ همه خدمتکار همدیگر هستند؟ یا به تعبیر عرفى‌تر، همه نوکر همند؟ «قیل و کیف یکونون خدما بعضهم لبعض»؛ چه جور می‌شود که بعضى، بعضى دیگر را خدمتکار باشند؟ یعنى مثلا بروند خانه‌هاى همدیگر، خدمتکارى کنند؟ فرمود: «یفید بعضهم بعضا»؛ [یعنی] به هم فایده برسانند. پس فایده رساندن مومنین به یکدیگر، خدمتکارى به آنها است؛ [و در آن] منتى وجود ندارد؛ نکته این است.

اگر چنانچه ما به هم خدمتى کردیم و به یکدیگر فایده‌اى رساندیم، چه در عرض هم باشیم - مثل ما مردم معمولى کوچه و بازار که به حسب شان اجتماعى، در عرض یکدیگر قرار داریم - چه آن کسى که به حسب موقعیت اجتماعى، شان بالاترى دارد؛ مثلا‌ رییس یک تشکیلاتى است، دیگر نباید سر یکدیگر منتى داشته باشیم. به نظر ما نکته این حدیث، تنها این نیست که افراد باید به هم نفع برسانند، بلکه این هم هست که این نفع رساندن موجب منت نباشد، تا این خدمتى را که می‌کنند، با منت گذاشتن باطل نکنند.