شهرام شریف

بنابر وعده مکرر وزیر ارتباطات، اپراتور سوم باید تا کمتر از سه ماه دیگر سیم‌کارت‌های خود را در بازار عرضه کند، سیم‌کارت‌هایی که نه تنها کارکردهای عادی خواهند داشت، بلکه قرار است پیشرفته‌ترین کاربردهای تلفن همراه را نیز پشتیبانی کنند. با این حال اما در حالی که کمتر از سه ماه تا زمان اعلام شده برای ارائه سیم‌کارت این اپراتور باقی مانده، هنوز اختلافات در شرکت برنده امتیاز اپراتور سوم حل نشده است. بعد از کنار کشیدن مکرر شرکای خارجی، تغییرات هیات‌مدیره این شرکت نیز مزید بر علت شده تا وضعیت این اپراتور درابهام باقی بماند.

اپراتور سوم حتی در صورتی که بتواند تا بهمن ماه امسال سیم‌کارت‌های خود را به بازار عرضه کند به دلیل تاخیرهای مداوم، بخشی از بازار خود را از دست داده است. همراه اول (که این روزها به دلیل عرضه بخشی از سهامش حتی باعث بهبود برخی شاخص‌های بورس نیز شده) با در اختیار داشتن حدود ۳۸ میلیون مشترک عملا بخش عمده بازار را در اختیار دارد. این میزان به اضافه ۱۵ میلیون مشترک اپراتور دوم و حدود ۲ میلیون مشترک دیگر اپراتورها در حدود ۵۵ میلیون مشترک را شامل می‌شود. به این ترتیب با ضریب نفوذ ۶۸ درصدی تلفن همراه در کشور و اشباع تقریبی بازار از سیم‌کارت‌های عادی، دیگر از اپراتور سوم نمی توان انتظار معجزه داشت. اما مشکل آنجا است که قانون‌گذار بخش عمده‌ای از سرویس‌های پیشرفته را نیز معطل راه‌اندازی اپراتور سوم کرده است.

به عنوان مثال مهم‌ترین ویژگی تکنولوژی وایمکس (که نوعی اینترنت بی‌سیم است) امکان اتصال در حرکت (mobility) است که قانون‌گذار آن را به نفع اپراتور سوم محدود کرده است. به این ترتیب حتی اپراتورهای فعلی وایمکس امکان ارائه اینترنت در حال حرکت را ندارند، این در حالی است که نیاز به دسترسی اینترنت روی موبایل به سرعت در حال افزایش است. همچنین اپراتور سوم انحصار امکان اتصال پرسرعت به اینترنت و سرویس‌هایی مانند مکالمه تصویری را نیز در اختیار دارد، از این رو هر اندازه عرضه سیم‌کارت‌های اپراتور سوم به تاخیر بیفتد، به همان اندازه کشور از حضور و گسترش به موقع این تکنولوژی‌ها محروم خواهد بود. در واقع توسعه اپراتور سوم حالا به توسعه برخی سرویس‌های پیشرفته تلفن همراه و در کل ارتباطات کشور گره خورده است.

از سوی دیگر مشخص نیست اپراتور سوم بدون شریک خارجی یا ثبات مدیریتی می‌تواند سیم‌کارت‌هایش را به موقع واگذار کند یا خیر، اما مهم این است اگر این اپراتور بخواهد ادامه مسیر را به همان‌گونه که تاکنون طی کرده بپیماید، با وجود رقبای قوی وقوام یافته، راهی بس دشوار خواهد داشت.