شهرام شریف

موضوعاتی چون «تجارت الکترونیکی»، «خرید اینترنتی» و «معاملات آنلاین» دیگر ترکیب‌های ناآشنایی برای جامعه تجاری ایران به شمار نمی‌آیند. کم و بیش بسیاری از فعالان اقتصادی طی سال‌های اخیر با مزیت‌های معاملات آنلاین آشنا شده و حالا شاهد یک حرکت گسترده در همه بخش‌ها در این زمینه هستیم. امروزه بخش قابل‌توجهی از تبادلات مالی و بانکی داخلی گرفته تا خرید و فروش محصولات و خدمات، روی بستر اینترنت انجام می‌گیرد، اما در این میان تصور می‌شد به دلیل فقدان زیربناهای حقوق دیجیتال، عمده خرید محصولات در گستره‌هایی صورت گرفته که نیاز به ثبت حقوقی ندارند.حالا در خبری اعلام شده که میزان خرید اینترنتی خودرو تنها از طریق یک سایت اینترنتی فعال در این زمینه با کل میزان تجارت الکترونیکی در سال ۱۳۸۶ برابری می‌کند. همین موضوع و آمار مربوط به آن نشان می‌دهد که عمده رشد تجارت الکترونیکی در حوزه‌های بسیار پررونق و پرنیاز رخ داده است؛ بنابراین تعجب‌آور نیست که ورود اندکی از سهم تجارت در صنعت خودرو به فضای آنلاین می‌تواند با کل سهم حوزه برابری کند. نمونه‌هایی از این دست کم نداریم. اجرای پروژه کارت سوخت خودرو بزرگ‌ترین پروژه آی‌‌تی در کشور به شمار می‌آید و تاثیرات مثبت و فواید آن نیز بر کسی پوشیده نیست. در واقع می‌توان گفت هر جا آی‌‌تی به صنایع اصلی کشور نزدیک شده فواید آن هم به خود آن صنایع بازگشته و هم شاخص‌های دیجیتالی را متحول کرده است. با چنین مثال‌های روشن و موفقی غفلت سال‌های اخیر در زمینه توسعه زیربناهای دیجیتالی بسیار سوال‌برانگیز است. وزارت ارتباطات به عنوان متولی توسعه در این بخش فعلا چندین سال است خود را با موضوع اینترنت (یا اینترانت) ملی، افزایش یا کاهش قیمت و سرعت اینترنت در کشور مشغول کرده است. وزارت بازرگانی بعد از سال‌ها تاخیر، اخیرا توانست یک مرکز ثبت امضای دیجیتال راه‌اندازی کند، کاری که حداقل باید چندین سال پیش به پایان می‌رسید. دیگر وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها نیز کم و بیش مسیر اصلی توسعه آی‌‌تی را دنبال نمی‌کنند. به نظر می‌رسد نشانه‌های موفق برای دنبال کردن مسیر اصلی توسعه آی‌‌تی و در کنار آن توسعه اقتصادی کم نیست. ظاهرا از شکست‌هایمان که درس نمی‌گیریم پس چرا از موفقیت‌هایمان نیاموزیم.