هشدار ایران به آژانس اتمی

دنیای اقتصاد- مجید اعزازی: علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی در مصاحبه‌ای با هفته نامه آلمانی اشپیگل به یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس انرژی اتمی به خاطر رویکردش در نگارش تازه‌ترین گزارش فصلی ‌این آژانس درباره فعالیت‌های هسته‌ای ‌ایران هشدار داد و گفت: ‌ما این لحن را نخواهیم پذیرفت. ‌ایران اجازه نمی‌دهد به منظور پنهان کردن برخی از مسائل مورد سوء‌استفاده قرار گیرد. اگر چه مقامات تهران از زمان انتشار گزارش آمانو و توزیع آن در میان اعضای شورای حکام (۱۵ شهریور) تاکنون انتقادات شدیدی را نسبت به رویکرد ‌این گزارش عنوان کرده‌اند، اما تازه‌ترین اظهارات صالحی در ‌این باره قابل تامل ارزیابی می‌شود.

به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری فرانسه‌، صالحی در مصاحبه‌ای با هفته نامه اشپیگل که قرار است روز دوشنبه منتشر شود، اظهار کرد: آقای آمانو باید مراقب باشد که مشروعیتش را به دلیل جانبداری به نفع برخی سیاست‌ها از دست ندهد.

وی با ذکر اینکه «‌ما این لحن را نخواهیم پذیرفت»، اظهاراتش را «دوستانه اما هشدار» توصیف کرد، مبنی بر اینکه ایران اجازه نخواهد داد، از آن استفاده ابزاری شود.

صالحی با طرح این گمان که آیا مدیرکل آژانس به دنبال بهانه‌ای برای جنگ علیه ایران است، افزود: آیا‌ آقای آمانو می‌خواهد نامش با یک جنگ همراه شود؟ آیا آقای آمانو خواستار یک فاجعه است؟

او خاطرنشان کرد که محمد البرادعی ،مدیرکل پیشین آژانس به دلیل رویکرد «بی‌طرفانه» جایزه صلح نوبل را دریافت کرد.

تازه‌ترین گزارش فصلی مدیرکل آژانس اتمی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ‌ایران که دوشنبه ۱۵ شهریور سال جاری میان ۳۵ عضو شورای حکام توزیع شد، در همان نخستین ساعات انتشار، با واکنش انتقادی مقامات تهران مواجه شد. مقامات تهران به شیوه نگارش ‌این گزارش در قیاس با گزارش‌های فصلی محمد البرادعی‌، مدیر سابق آژانس اتمی انتقاد وارد کرده و گفته بودند: اگرچه ‌این گزارش بار دیگر بر عدم انحراف فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران صحه گذاشته است، اما در عین حال با اتخاذ رویکردی سیاسی به اموری فرعی پرداخته که موجب لطمه به جایگاه و شان فنی آژانس اتمی می‌شود.

رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت خارجه فردای انتشار گزارش آمانو در نشست هفتگی خود با خبرنگاران گفته بود: بخشی از این گزارش بعد غیرفنی دارد و جنبه‌های سیاسی پیدا کرده است. معتقدیم آژانس باید بیشتر به مسائل فنی و چارچوب شرح وظایف خود بپردازد و متوجه تخلفات جدی‌ که از معاهده ان. پی. تی صورت می‌گیرد، باشد. این تخلفات در اجلاس بازنگری ان. پی. تی در نیویورک مورد توجه قرار گرفت که یکی از مهم‌ترین این تخلفات فعالیت‌های رژیم صهیونیستی است که آژانس تاکنون هیچ تسلطی نسبت به اطلاعات مربوط به فعالیت هسته‌ای این رژیم نامشروع نداشته است.

مهمانپرست افزوده بود: نقطه ضعف این‌گونه گزارش‌ها تاثیرپذیری آنها از فشارها و مسائل سیاسی برخی از کشورها است. آژانس شان فنی خود را در چارچوبی که برای ان. پی. تی تعریف شده باید رعایت کند. اینکه خارج از حیطه‌ قانونی به مسائل سیاسی و فشارهایی که خارج از چارچوب آژانس وجود دارد بپردازد، خارج از وظیفه عمومی‌اش است و معتقدیم مسائل غیرفنی اعتبار چندانی نخواهد داشت.

صالحی نیز در نخستین واکنش به‌این گزارش گفته بود: در گزارش جدید آژانس مثل گزارش‌های پیشین بر اینکه هیچ انحرافی از مواد هسته‌ای اعلام شده برای مقاصد غیرصلح‌آمیز وجود ندارد، تاکید شده است. بنابراین معتقدیم سایر مسائلی که در گزارش به آن پرداخته شده است اموری فرعی هستند.

وی در عین حال تاکید کرد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید حواسش را قدری بیشتر جمع کند و از موضع بی‌طرفی و انصاف خارج نشود؛ چرا که اعتبار آژانس به تخصصی، فنی بودن و بی‌طرف بودنش است. ما معتقدیم اگر به خاطر فشارهای سیاسی، افکار عمومی از مسیر درست منحرف شوند شاهد بی‌اعتمادی به آژانس خواهیم بود. صالحی درباره بزرگنمایی گزارش آژانس درباره‌ مطالعات ادعایی گفته بود: محمد البرادعی‌، مدیرکل پیشین آژانس درباره‌ مطالعات ادعایی در گزارش‌های متعدد اعلام کرد اسناد مربوط به مطالعات ادعایی اصالت ندارد و نمی‌تواند آنها را تایید کند. در حالی که در گزارش آمانو می‌بینیم مطالعات ادعایی بزرگنمایی شده است. لااقل به ما بگویند اصالت اسناد مطالعات ادعایی را قبول دارند و اگر قبول دارند مدارک اصلی را به ما ارائه دهند؛ در آن صورت ما آماده‌ بررسی آن خواهیم بود. رییس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: معتقدیم به خاطر فشارهای سیاسی، مسائل فرعی و حاشیه‌ای بزرگنمایی می‌شود و محورهای اصلی گزارش که تایید در مسیر صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران است تحت‌‌شعاع قرار می‌گیرد. وی افزوده بود: شیوه گزارش‌نویسی آژانس در یک سال اخیر تغییر کرده است و جای این سوال است که پس از رفتن مدیرکل پیشین از آژانس، چه تغییری روی داده است یا ایران چه اقدامی را انجام داده است؟ مگر نه اینکه ایران به تعهدات و تعاملاتش بیش از گذشته پرداخته است و تمام بازرسی‌ها انجام شده است و حتی در مقاطعی که برای اعتمادسازی لازم بود همراهی‌های بیشتری فراتر از تعهدات‌مان با آژانس داشته‌ایم؛ مثل اعلام ساخت سایت فردو.

صالحی تاکید کرده بود: ما احساس می‌کنیم فشارهای سیاسی آثار خودش را در برخی از رده‌های آژانس می‌گذارد. در عین حال معتقدیم بدنه آژانس محکم و مورد احترام ما است. نقد ما نسبت به آژانس دوستانه و در جهت اصلاح کار این نهاد تخصصی، فنی و حقوقی و حفظ و بالا بردن اعتبار آن است.

وی در پاسخ به اینکه آژانس توجیهات ایران را در اخراج دو بازرسش قبول نکرده است، گفت: این حق ما است که بازرسان را انتخاب کنیم و حق تمام کشورهای عضو آژانس است. اساسا تمامی کشورهای عضو، فهرست بازرسان را در اختیار می‌گیرند و پس از انتخاب به آژانس اعلام می‌کنند. دو بازرسی که ایران از پذیرش آنان خودداری کرد، خلاف واقع گزارش کردند و آژانس هم به این نتیجه رسید؛ اما نمی‌خواهد بر این مساله اذعان کند. ما گفتیم دو بازرس دیگر معرفی کنند و آنها دو بازرس جدید معرفی کردند و ما هم این دو بازرس جدید را پذیرفته‌ایم.

رییس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به اینکه آژانس اعلام کرده است، ایران اجازه نداده تا بازرسان از کارخانه‌ آب‌سنگین بازدید کنند، اظهار کرده بود: بازرسی از کارخانه‌ آب سنگین در چارچوب پادمان جامع و قرارداد دوجانبه میان ایران و آژانس نیست. آژانس به ما بگوید به استناد کدام بند از قرارداد دوجانبه بین دو طرف باید از تاسیسات آب سنگین تولید شده بازدید کند؟ ما چنین مقرراتی را نیافته‌ایم.

وی اعلام کرده بود: صراحتا می‌گویم آژانس به ما ثابت کند که باید از تاسیسات آب سنگین ایران و آب سنگین تولید شده بازدید کند. اگر ثابت کرد، بنده در اسرع وقت اجازه بازدید به بازرسان را خواهم داد؛ در حالی که ما چنین قانونی را در مقررات نیافتیم.

قطعنامه‌ها مبنای حقوقی ندارند

علی‌اصغر سلطانیه‌، نماینده‌ دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز درباره تازه‌ترین گزارش آژانس گفته بود: گزارش مدیرکل آژانس نسبت به گزارش‌های مدیرکل قبل، متوازن نیست و اشکالاتی مبنی بر پرداختن به جزئیات فنی و برجسته کردن و نقل قول از متن قطعنامه‌های شورای امنیت در آن دیده می‌شود. این اقدام و رفتار مدیرکل در انتشار گزارش به جایگاه فنی و تخصصی آژانس لطمه وارد می‌کند؛ زیرا آژانس یک نهاد زیرمجموعه‌ای شورای امنیت و سازمان ملل نیست. آژانس نهادی بین‌المللی، تخصصی و مستقل است.