آیا رویای هندوستان به پایان رسیده است؟

آراویند آدیگا

منبع: تایم

مترجم: محمدامین صابری‌پور

در هندوستان تورم به بالاترین حد خود طی سیزده سال گذشته رسیده، اما بعید است که با قدم زدن در «اینفینیتی مال» از مشهورترین فروشگاه‌های مومبای بتوانید به این نکته پی ببرید. اینجا زنان و مردان جوان - که بسیاری شان بازیگران جوان و هنرمندان سینما هستند - با همان شور و شیفتگی همیشگی تلفن و لپ‌تاپ در دست می‌آیند و می‌روند. من وقتی در رستوران یک بلپوری - ترکیبی از برنج پخته، دوغ، گوجه فرنگی - که از محبوب‌ترین خوردنی‌های مومبای به شمار می‌آید سفارش دادم متوجه شدم که قیمت آن از ۳۷ روپیه به ۴۲ روپیه افزایش یافته است، یعنی همطراز با تورم ۱۲ درصدی کنونی. از مدیر پرسیدم آیا این بالا رفتن قیمت‌ها باعث کم شدن فروش آنها نمی‌شود؟ اما این سوال به نظر او خنده دار آمد و حتی آن را برای دیگر کارکنانش هم تعریف کرد. آنها هم سوال من به نظرشان خیلی خنده‌دار آمد.

یکی از آنها توضیح داد: «وقتی شما حاضرید ۳۷ روپیه برای یک کاسه بلپوری بدهید، به نظرتان ممکن است حتی اصلا متوجه این افزایش قیمت بشوید؟» همین خوراکی را می‌توان خارج از این فروشگاه به یک چهارم قیمت تهیه کرد. برای کارگران رستوران که در چنین پاساژی توان تهیه حتی ارزان‌ترین چیزها (بگویید یک بطری آب) را هم ندارند، هرچیزی به شکلی نجومی گران به نظر می‌آید و خب وقتی رقمی نجومی ۱۲ درصد بالا برود طبیعی است که اصلا به چشم نمی‌آید.

وقتی به آپارتمانم بازگشتم سومان، مستخدمه‌ای که مسوول نظافت است، پشت در اتاق منتظر ایستاده بود. قیمت عدس که از عناصر اصلی اغلب غذاهای هندی است طی چند ماه گذشته به شدت بالا رفته است. به همین خاطر او که هنوز موفق به طرح درخواست بالابردن دستمزدش نشده، مجبور است شغل دومی هم دست‌وپا کند تا مطمئن شود فرزندانش شب گرسنه نخواهند خوابید. به این دلیل او مجبور است هر روز زودتر از ساعت معمول از خانه من برود و تقاضا دارد که به خاطر این مساله عذر او را نخواهم.

طی یک دهه گذشته اقتصاددانان عقاید گوناگونی درباره رشد اقتصادی شتابان هند داشته‌اند. برای برخی این رشد سریع نشانه‌ای است از آنکه هندوستان به زودی به ابرقدرتی منطقه‌ای یا حتی جهانی بدل خواهد شد (آمریکای آینده). برای اثبات صحت ادعایشان آنها به شمار روزافزون شرکت‌های معتبر هندی اشاره می‌کنند، مثل بنت، کولمن و همین طور یک بنگاه رسانه‌ای هندی که اخیرا ویرجین رادیوی بریتانیا را خریداری کرده است. برای گروه دیگری از اقتصاددان‌ها این رشد شتابان چیزی جز یک توهم نیست: اکثریت جمعیت هند از مزایای این رشد محروم هستند، فقر از بین نرفته است و وضعیت هند به سودانی می‌ماند که کمی بزکش کرده باشند. کدام دیدگاه درست است؟ این خیزش اخیر تورم می‌گوید هر دوی آنها.

رشد اقتصاد هند امسال کند شده است، اما با این حال سرعت آن چیزی در حدود ۷ یا ۸ درصد است که طبعا از وضع اقتصاد آمریکا و اروپا به مراتب بهتر است. شرکت‌های چندملیتی هندی که طی ده سال گذشته به وجود آمده‌اند همچنان پرقدرت به فعالیت خود ادامه می‌دهند، شرکت‌های غول پیکری چون Infosys و Tata Consulting Services بی‌هیچ مشکلی در حال گسترش هستند. موفقیت آنها طبقه متوسط جدیدی ایجاد کرده که برای آنها تورم ۱۲ درصدی تقریبا هیچ به حساب می‌آید. آینده بلندمدت طبقه متوسط هندوستان مستحکم به نظر می‌رسد.

عواملی که باعث پیشرفت آنها شده - تسلط به زبان انگلیسی، آشنایی با تکنولوژی و استعداد نوآوری - همچنان در اقتصاد جهانی با اهمیت باقی خواهد ماند، اما آن ۳۰۰ میلیون هندی که در فقر مطلق زندگی می‌کنند از این تورم به شدت آسیب می‌بینند. اگر آنها پیشتر فکر می‌کردند که راندن ماشین، تمیز کردن خانه و نظافتچی‌گری برای طبقه متوسط زندگی بهتری برایشان رقم خواهد زد، حالا دریافته‌اند که اشتباه می‌کردند. با افزایش قیمت‌ها پس‌اندازهای آنها در حال ذوب شدن است. و این افزایش که بخشی ناشی از تغییرات اقتصاد جهانی است به نظر به این زودی از میان نخواهد رفت.

حتی خوش‌بین‌ترین‌ها هم‌اکنون می‌بینند که بین دارا و ندار شکاف عمیقی به‌وجود آمده که برخلاف امیدواری‌های اولیه به سادگی از میان نمی‌رود. تورم برای این فاصله چون سیمانی عمل کرده که نزدیک ساختن دو لبه شکاف را از پیش هم دشوارتر ساخته است.

دو آینده برای هند قابل تصور است: شکوفایی یا پژمردگی. همچنان که شرکت‌های هندی کسب‌وکارهای خارجی را می‌خرند کودکان هندی از گرسنگی می‌میرند. به زبان اقتصادی، هند نه آمریکا شده است و نه سودان، بلکه چیزی در این میانه - یک جمهوری آمریکای لاتینی با فاصله طبقاتی آزار دهنده. بالا رفتن آمار جرم و جنایت و ناآرامی‌های اجتماعی در آینده بی‌شک گریزناپذیر خواهد بود. برای سال‌ها و دهه‌های آینده، نمی‌توان از سرنوشتی واحد برای همه مردم هندوستان سخن گفت.