تئوریسین دولت در برابر منتقد مجلس قرار گرفت
تداوم مناظره یارانه‌ای
جمشید پژویان و غلامرضا مصباحی‌مقدم در مناظره دیروز دانشگاه شریف- عکس: دنیای اقتصاد، نگار متین‌نیا مناظره دو تئوریسین یارانه‌ها
پژویان به نمایندگی از دولت و مصباحی‌مقدم به نمایندگی از مجلس در دانشگاه شریف به مناظره پرداختند
زهرا واعظ- در جدیدترین مناظره‌های برگزار شده درباره یارانه‌ها، این بار غلامرضا مصباحی‌مقدم نماینده مجلس و رییس کمیسیون ویژه مجلس و جمشید پژویان رییس شورای رقابت در خصوص طرح یارانه‌ها برابر یکدیگر قرار گرفتند تا نقدی دیگر بر استدلال‌های یارانه‌ای دولت و مجلس وارد شود. این مناظره بعد از ظهر دیروز و از سوی بسیج دانشجویی در دانشگاه شریف برگزار شد. اهمیت این مناظره در آن بود که تئوریسین‌های دولت و مجلس برابر یکدیگر نشسته بودند. در یک سو پژویان تئوریسین اقتصادی دولت نشسته بود و در سوی دیگر مصباحی‌مقدم تئوریسین مجلس. رعنایی کارشناس اقتصادی و عبدالرضا داوری مدیرعامل صندوق بازنشستگی صنایع مس و معاون سابق خبر خبرگزاری ایرنا هم حضور داشتند، اما مباحثه اصلی بین تئوریسین‌های دولت و مجلس بود.
مصباحی‌مقدم در شروع مناظره درباره مبنای اختلاف‌نظر مجلس و دولت بر سر مقدار تورم حاصل از اجرای این قانون تصریح کرد: ابتدا باید به این سوال پاسخ داد که می‌خواهیم فاصله قیمت‌ها را ۳ ساله طی کنیم یا ۵ ساله؟ دولت پاسخ این سوال را ۳ ساله می‌دهد و البته از زاویه دیگری به مسائل نگاه کرده است. وی افزود: دولت معتقد است از آنجا که یارانه‌ها عادلانه توزیع نمی‌شود، بایستی به خانواده‌های کم‌درآمد ماهانه ۵۰ تا ۷۰ هزار تومان به هر فرد تعلق بگیرد تا عدالت برقرار شود، اما براساس محاسبه من، اگر ماهانه ۵۰ هزار تومان به ۵۰ میلیون ایرانی و نه ۷۰ میلیون نفر تعلق بگیرد، سالانه ۶۰۰ هزار تومان می‌شود که برای ۵۰ میلیون در سال ۳۰ هزار میلیارد تومان خواهد شد.
مصباحی‌مقدم تاکید کرد: برای توزیع این میزان پول، دولت باید ۶۰ هزار میلیارد تومان درآمد خالص از مردم دریافت کند و برای این منظور بایستی ۸۰ هزارمیلیارد تومان به دست بیاورد تا پس از کسر عوارض و مالیات ۶۰هزارمیلیارد تومان خالص کسب کند. بنابراین آنچه دولت وعده کرده، با ۴۰هزار میلیارد تومان هم حل نمی‌شود.
وی درباره سهم بخش تولیدی در این طرح گفت: اشکال ما این است که چه بلایی بر سر تولید خواهد آمد. تولید ما اکنون بر انرژی ارزان با قیمت فعلی متکی است و چگونه می‌شود برخی از صنایع باسابقه دستگاه‌های ۷۰ ساله بتوانند ظرف یک سال، چنان ظرفیتی پیدا کنند که تولیداتشان توان رقابت و قابلیت مصرف داشته باشد. ضمن آنکه اشتغال آن کاهش نیابد و منجر به بیکاری میلیونی نشود.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در ادامه تاکید کرد: مجلس تصویب کرد که سالانه ۲۰ درصد به قیمت‌ها اضافه شود و حرکت در طول ۵ سال با آرامی صورت گیرد. به این ترتیب ترس از اینکه طرح در میان مردم قابلیت اجرایی نداشته باشد و اینکه تولید ضعیف شود، نخواهیم داشت.
مصباحی مقدم گفت: در هنگام تصویب قانون، دولت اصلا تاکیدی روی رقم ۲۰هزارمیلیارد تومان نداشت، اما زمانی که لایحه بودجه آمد، دیدیم ۴۰هزارمیلیارد تومان را برای درآمد حاصل از یارانه‌ها در نظر گرفته‌اند و سال اول را ۸۸ قرار داده‌اند. بعد که اعتراض کردیم گفتند دولت پیشنهاد کرده است و اگر می‌خواهید کم کنید، کم کنید! مجلس صاحب اختیار است. اما حالا می‌بینیم که رییس‌جمهور قضیه رفراندوم را مطرح کرده‌اند.
پژویان در پاسخ به اینکه اختلاف دولت و مجلس درخصوص نرخ تورم حاصل از اجرای قانون در چیست، گفت: در اقتصاد شوخی داریم که می‌گویند اقتصاددان‌ها روی فالگیرها را سفید کرده‌اند. ما در اقتصاد فالگیری نمی‌کنیم. پیش‌بینی‌ها مبتنی‌بر نظریه‌ها و تئوری است و اطلاعات ما مربوط به گذشته است. وقتی شرایط نظیر آن را نداریم شبیه‌سازی آن دچار اشکالات عمده می‌شود.
وی ادامه داد: رقم تورم ۲۰ درصد یا ۷۰ درصد را آقایان از جیبشان درآورده‌اند؟ به نظر من روششناسی مجلس اصلا در علم اقتصاد قابل‌قبول نیست و در دنیا سابقه ندارد.
پژویان تاکید کرد: سوالی که مجلس باید از دولت بپرسد این است که روششناسی این طرح چیست؟ نظریه‌های اقتصادی اهمیت دارند و می‌توانند طرح را حمایت کنند، اما مشکل جدی مجلس و دولت در این است که هیچ کدام به این موضوع توجه ندارند و موضوع این نیست که «چقدر به خانوارها بدهیم.» هدف این است که قیمت تمام‌شده کالا را کاهش بدهیم و اگر چنانچه قیمت انرژی را افزایش دهیم، قیمت کالای نهایی افزایش نیابد.
پژویان با تاکید بر طرح‌های دیگری که در کنار هدفمند کردن یارانه‌ها در دولت مطرح شده است گفت: آیا شده مجلس به جای دعوای ۲۰ هزار یا ۴۰ هزار میلیارد تومان یا بحث صندوق یا خزانه بگوید آقای دولت شما به جای اینکه مقدار یارانه را تعیین کنی روششناسی این طرح را برای من بیاور؟ آیا صنایع تقسیم‌بندی شده‌اند که در چه زمانی قابلیت تغییر تکنولوژی داشته باشند؟ و یا اینکه در کنار قانون یارانه‌ها، چه طرح‌های مکملی در نظر گرفته‌اید؟
خطیر جدا خطیر
در ادامه این مناظره، مصباحی‌مقدم درباره مباحث کارشناسی قانون یارانه‌ها و نیز زمانی که در کمیسیون ویژه صرف این قضیه شده است، گفت: مجلس از ۳ مدل IO، FD و مدل CGP که مدرن‌ترین روش محاسبه تورم در دنیا است، برای بررسی میزان تورم حاصل از اجرای هدفمندی یارانه‌ها استفاده کرد. حرف اول هم تورم نبود.
مصباحی‌مقدم افزود: من شخصا آمار مرکز پژوهش‌ها درخصوص تورم را قبول ندارم و پیش‌بینی بانک جهانی هم در این زمینه ۳۲ درصد است، اما در نشستی که در صندوق بین‌المللی پول (IMF) برگزار شد، از مسوول میز ایران درباره تجربه تغییر قیمت‌ها در کشورهای دیگر سوال کردم که وی گفت تغییر قیمت‌ها در حد ۲ تا ۳ حامل انرژی و برخی جاها ۵ حامل با میانگین تغییرات ۵۰، ۱۰۰ و نهایتا ۲۰۰ درصد بوده است. من به آن کارشناس گفتم ما در ایران می‌خواهیم ۹ حامل انرژی را با تغییرات ۱۰۰ تا ۵ هزار درصد انجام دهیم که آن مسوول گفت: خطیر و جدا خطیر.
ابعاد طرح برای رییس‌جمهور روشن نیست
مصباحی مقدم اجرای قانون یارانه‌ها را ورود به دالان تاریکی دانست که ابعاد و انتهای آن معلوم نیست. وی در عین حال به رییس‌جمهور پیشنهاد کرد گام اول را کوتاه‌تر و سپس گام‌های دوم و سوم را بلندتر بردارد. وی درباره افزایش ۲۰هزارمیلیارد تومان به ۴۰هزارمیلیارد تومان تصریح کرد: منطق این درخواست برای ما روشن نیست و قدم به قدم که پیش می‌رویم، می‌بینیم پروژه‌ای که در حال تکوین است، هنوز ابعاد آن برای خود رییس‌جمهور و اقتصاددانانی که طرح را تهیه کرده‌اند روشن نیست. از کجا بدانیم که دولت پس از اجرا عقب‌نشینی نخواهد کرد؟ چه اصراری است که اصلاح رفتار را طوری انجام دهیم که آن طرف آن مشخص نیست.
انتظار داریم رییس‌جمهور تشکر کند
مصباحی مقدم با اشاره به تصویب قانون یارانه‌ها در مجلس گفت: چون قانون تصویب شده، دولت باید آن را اجرا کند و اگر در مراحل بعدی اصلاحیه بیاورد مجلس از آن استقبال می‌کند. ما انتظار داریم که رییس‌جمهور از مجلس به خاطر این همه همراهی و کار کارشناسی تشکر کند، نه اینکه بگوید من قانون را به این گونه اجرا نمی‌کنم. وی افزود: از بس که از دولت حمایت کردم برخی‌ها خیال کردند بنده مرید سینه چاک رییس‌جمهور شده‌ام.
طرح تحول مشکلات ساختاری اقتصاد را حل می‌کند
پژویان در این بخش از مناظره در پاسخ به سوال مجری جلسه در خصوص شباهت کشورمان با کشورهای دیگر که سیاست‌های شوک درمانی داشته‌اند، گفت: برای یافتن شبیه این شرایط در کل دنیا، می‌بینیم که دنیا خودش داوطلبانه این کار را انجام داد و کشورهای غربی با رهبری آمریکا این کار را کردند. در آن زمان کسانی که در راس اوپک بودند، تصمیم گرفتند قیمت‌ها را بالا ببرند برای اینکه پیشگویی می‌کردند که با این روند انرژی مشکل خواهیم داشت. وی افزود: این غیرقابل درک است که بگوییم رفتار ایرانیان از نظر اقتصادی چگونه است. رفتار اقتصادی ما به عنوان انسان و داشتن یک عقل ساده با هیچ کجای دنیا فرقی ندارد. طرح‌هایی که در دولت‌های قبلی وجود داشت و شکست خورد، طبیعی بود که شکست بخورد، چرا که مشکلات اصلی را ندیده بود. اما در اینجا این طرح مشکلات ساختاری اقتصاد ایران را تشخیص داده و می‌خواهد حل کند.
کارشناس اقتصادی یعنی کارشناس غربال شده
پژویان در پاسخ به مصباحی مقدم درباره استفاده از کارشناسان اقتصادی در بررسی روش‌های محاسبه تورمی تصریح کرد: وقتی می‌گوییم از کارشناسان اقتصادی استفاده کردیم، به معنای کارشناس اقتصادی غربال شده است. این نیست که من چون فقط حرف اقتصادی می‌زنم، پس به عنوان اقتصاددان مطرح می‌شوم و گاهی هم موثر می‌شود. وی افزود: ما اصلا آماری به نام CG نداریم که بتوانیم از آن استفاده کنیم. اما مبانی نظری قوی داریم که به ما می‌گوید کجا برویم و کجا خواهیم رفت.
دائما به مردم شوک وارد می‌کنیم
پژویان با طرح این نکته که اصلا دولت نمی‌خواهد قیمت‌ها را یکباره بالا ببرد گفت: از زمانی که این طرح مطرح شده دائما در حال شوک وارد کردن به مردم هستیم و آنها را از چیزی می‌ترسانیم که اصلا به وجود نخواهد آمد و دولت سیاست تبعیضی خواهد داشت. وی افزود: مساله این است که ما از کار کارشناسی و خبره استفاده نمی‌کنیم. ما به جایی رسیده‌ایم که دیگر انتخاب نداریم و اگر اصلاحات ساختاری انجام نشود، مطمئنم طی دو دهه آینده مردم ما هم برای ماشین‌های سازمان ملل دنبال یک کیسه آرد خواهند دوید.
مصباحی‌مقدم در پاسخ به پژویان که گفته بود کارشناس‌های اقتصادی غربال نشده هستند، گفت: من را متهم به اقتصاد نخواندن می‌کنید! دو وزیر اقتصاد دولت نهم و دهم از شاگردان من بوده‌اند. اگر ما حرف می‌زنیم، کارشناسی شده حرف می‌زنیم و با دولت قصد دشمنی نداریم.
وی سپس با اشاره به علاقه خود به احمدی‌نژاد و تشویق خانواده برای رای دادن به وی برای دور دهم ریاست‌جمهوری گفت: من حداکثر همکاری را با دولت در لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها کردم. زمانی که در روز آخر لایحه را در مجلس متوقف کردم و یک ماه کش دادم تا شخصا صحبت‌های رییس‌جمهور را مستقیم بشنوم، پس از زاویه مقابله و کارشکنی وارد نشده‌ام و جسارت دولت را برای ورود به این مساله ستوده‌ام.
پیش‌بینی تورم ۱۱ تا ۱۵ درصدی
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در پایان این نشست در خصوص پیش‌بینی خود از تورم حاصل از اجرای هدفمندی یارانه‌ها گفت: در طول اجرای این پروژه با درآمد ۲۰ هزار میلیارد تومان تورم ۱۱ تا ۱۵ درصدی را بدون تورم انتظاری پیش‌بینی می‌کنم. وی همچنین میزان تورم در پایان اجرای قانون یارانه‌ها به شرط افزایش ۲۰ درصدی قیمت‌ها در ۵ گام را ۵ تا ۶ درصد اعلام کرد.
عکس: نگار متین‌نیا
ارسال نظر