ماندن یا نماندن

بخش چشم‌انداز بیست و هشتمین جشنواره تئاتر فجر امسال شاهد انصراف‌هایی بود که تنها کارگردان‌ها را در بر نمی‌گیرد، بلکه نویسندگان و بازیگران را هم شامل خود کرد. سال‌های پیش به دنبال برنامه‌های برای این جشنواره و نحوه اجرای آن در رسانه‌ها بودیم، اما امسال به دنبال آن هستیم که چه کسی می‌رود و چه کسی می‌ماند؟ انگار خبرهای خوش از دنیای تئاتر پر کشیده و جای خود را به خبرهایی داده است که جامعه هنری دوست ندارد آنها را بشنود. کار به جایی رسیده است که حتی خود هنرمند نیز روح هنر را فراموش کرده و به آن به چشم یک شوق می‌نگرد. انرژی و تلاش هنرمندان روی صحنه اجرا نمی‌شود، بلکه تنها صرف جنگیدن با مشکلات و دست و پنجه نرم کردن با طرح‌های هر روزه مسوولان می‌گردد تا به آنجا که گاه تصمیم بر آن می‌گیرند که انگار تسلیم شدن بهترین راه ممکن است.

یثربی که در دوره‌های قبل به عنوان بازخوان، نویسنده یا کارگردان حضور داشته است امسال تنها به عنوان نویسنده و کارگردان در جشنواره حضور خواهد داشت در رابطه با بخش چشم‌انداز جشنواره فجر می‌گوید. شرایط امسال جشنواره به گونه‌ای است که هنرمند ترجیح می‌دهد در شرایط آرام‌تری کار کند تا شرایط فعلی. زیرا چگونه می‌توان گروهی که هنوز حتی بازیگرانش انتخاب نشده‌اند را در فرصت یک ماهه روی صحنه برد هنوز سالن‌های تمرین در اختیار گروه‌ها قرار نگرفته است و سهم هر گروه برای تمرین در این سالن‌ها تنها دو یا سه روز در هفته است. مریم کاظمی که قرار بود کار محمد چرم‌شیر را به روی صحنه ببرد با انصراف او مواجه شد و در این زمینه می‌گوید: قاعدتا نمایش بدون مجوز نویسنده به اجرا در نمی‌آید، اما ممکن است نمایش دیگری را آماده کنم گرچه روی این نمایش کار کرده بودم و آماده تمرین بودم.

کاظمی در رابطه با انصرافات که دامن او را نیز گرفته بود، می‌گوید: مقررات سخت جشنواره همیشه باعث ناراحتی و اعتراض بوده، اما امسال تمامی انتظارات کارگردان‌ها و هنرمندان با سانسور و اعمال نفوذهای ممیزی روبه‌رو شده است. به گونه‌ای که تصمیم‌گیری‌های سلیقه‌ای، توجیهات و تفسیرات غلط، نبودن فضای آزاد کاری هنرمندان را به آنجا می‌رساند که از تمام دنیای ایده‌آل خود فاصله بگیرد و انصراف دهد.

کاظمی در پایان گفت:‌ ممکن است گاهی شرایط شخصی و اجتماعی وجود داشته باشد، اما هر سال سیستم غلط برنامه‌ریزی پررنگ‌تر از سال گذشته می‌شود و امسال خود را به این‌ گونه نشان داده است.

با تمام این گفته‌ها جشنواره امسال نیز همانند سال‌های قبل آغاز خواهد شد، اما اینکه چقدر هنرمند توانسته به خواسته خود دست پیدا کند کسی نمی‌داند. اینکه آیا زمانی که تماشاچیان او را تشویق می‌کنند واقعا از ته دل خوشحال است یا نه، کسی نمی‌داند.