«جلیلی» و «برنز» در حاشیه نشست ژنو دیدار کردند
رضایت ایران و غرب از مذاکرات
دنیای اقتصاد- پیشرفت محسوس در گفتوگوهای هسته‌ای در کنار دیدار مستقیم و اختصاصی نمایندگان ایران و آمریکا در ژنو، دو خبر مهمی بود که روز پنج‌شنبه از سوی رسانه‌های مهم بین‌المللی مخابره شد تا به این ترتیب پس از چند سال زمینه برای تغییرات اساسی در روابط ایران با غرب به ویژه آمریکا فراهم شود. هر چند پس از گفتوگوهای ژنو، طرفین مذاکره به اقدامات عملی برای عبور از وضع موجود تاکید کردند. این تحولات در شرایطی در ژنو رخ داد که در سوی دیگر، منوچهر متکی که چند هفته‌ای است که در مقر سازمان ملل در نیویورک به سر می‌برد، در اتفاق نادری به واشنگتن پایتخت آمریکا سفر کرد تا از دفتر حفاظت منافع ایران بازدید کند. هر چند اعلام شد که متکی در این سفر با چند تن از نمایندگان کنگره آمریکا دیدار داشته است، اما متکی خبر این دیدارها را تکذیب، ولی در عین حال تاکید کرد که برای ملاقات با نمایندگان کنگره آمریکا مشکلی ندارد. ایران و گروه ۱+۵ به توافق جدید هسته‌ای رسیدند
مذاکره مستقیم ایران و آمریکا در ژنو
دنیای اقتصاد- توافقات جدید هسته‌ای در کنار دیدار مستقیم نمایندگان ایران و آمریکا به مهمترین اخباری تبدیل شد که روز پنج‌شنبه رسانه‌های مهم بین‌المللی از نشست ژنو مخابره کردند؛ چرا که هم مقام‌های ایرانی و هم مقام‌های آمریکایی و هم سایر کشورهای حاضر در این نشست در نخستین واکنش‌های خود، این مذاکرات را «سازنده» خوانده‌اند.
در همین حال، دیدار سعید جلیلی، سرپرست تیم مذاکره‌کننده ایران با ویلیام برنز، معاون وزیر خارجه آمریکا در حاشیه این مذاکرات خود به تنهایی نقطه عطفی در روابط تهران - واشنگتن به شمار می‌رود و از فصلی نوین در این خزان رابطه حکایت می‌کند، چه آن که پس از قریب به ۳۰ سال دو مقام ایرانی و آمریکایی به طور مستقیم و به تنهایی ضمن تناول ناهار با یکدیگر به گفتوگو نشستند.
بر اساس این گزارش، روزنامه گاردین از دیدار ویلیام برنز از هیات آمریکایی در نشستی رو در رو با جلیلی سخن گفت که اولین نشست از این دست میان مقامات آمریکا و ایران پس از سه دهه به شمار می‌رود. به گزارش ایسنا، پس از انتشار خبر دیدارهای غیررسمی میان رییس هیات ایرانی مذاکره‌کننده در ژنو با برخی از هیات‌های نمایندگان ۱+۵، وزارت امور خارجه آمریکا تایید کرد که در حاشیه نشست ژنو ویلیام برنز با سعید جلیلی دیدار کرده است. این اولین مذاکره رسمی و مستقیم یک مقام عالی‌رتبه ایرانی با یکی از مقام‌های آمریکایی در سی سال اخیر است؛ هر چند تاکنون مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم دیگری هم میان ایران و آمریکا بر سر مسائلی چون افغانستان و عراق انجام گرفته است؛ اما با این وجود دیدار در ژنو بازتاب گسترده بین‌المللی داشت.
خبرگزاری آلمان به نقل از رابرت وود، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گزارش داد که گفتوگو میان جلیلی و ویلیام برنز، معاون وزیر خارجه در حاشیه گفتوگوهای گسترده روز پنج‌شنبه در ژنو انجام شده است. وی به جزئیات بیشتری درباره محتوای گفتوگوها اشاره نکرده است.
وود به خبرنگاران گفت: این اولین باری است که ما توافق کرده‌ایم به عنوان عضو کامل مذاکرات ۱+۵ با ایران بر سر میز بنشینیم.
ما تمایل داریم در این روند تعامل داشته باشیم؛ اما قصد نداریم این کار را برای همیشه انجام دهیم.
توافقات جدید هسته‌ای
شاید در این میان مهمترین دستاورد دومین مذاکرات ژنو، آن چنان که خبرگزاری‌ها به نقل از مذاکره‌کنندگان گزارش داده‌اند، عدم وقفه در مذاکرات ایران و ۱+۵ است و در همین چارچوب، قرار است تا پایان ماه اکتبر ( ۹ آبان) دور جدید مذاکرات در سطح معاونان به منظور برنامه‌ریزی برای مذاکرات آتی صورت گیرد؛ اما آنچه که از مذاکرات روز پنج‌شنبه بیرون آمده است نیز قابل توجه است. به گزارش ایسنا، خبرگزاری آلمان ادعا کرده است که پیشرفتی نسبی در تلاش‌های پنج عضو دایم شورای امنیت و آلمان برای مذاکره با ایران درباره امکان غنی‌سازی اورانیوم خارج از این کشور حاصل شده است.در همین حال، خبرگزاری فرانسه نیز به نقل از یک مقام آمریکایی در ژنو خبر داده است که ایران با انتقال بیشتر ذخایر اورانیوم غنی شده‌اش به روسیه موافقت کرده است. بر اساس این طرح آزمایشی، ایران ذخایر اورانیوم با غنای پایین خود را که تا حدود ٥/٣درصد غنی شده است به روسیه می‌فرستد تا در آن جا به غنای ٧٥/١٩درصد فرآوری شود. خبرگزاری‌ها همچنین به نقل از خاویر سولانا، سرپرست تیم مذاکره‌کننده ۱+۵ گزارش داده‌اند که ایران قصد دارد در خصوص بازرسی‌ها از تاسیسات جدید غنی‌سازی اورانیوم خود در نزدیکی شهر قم، ظرف چند هفته آینده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند. به گزارش ایسنا، این مقام آمریکایی که خواست نامش به دلیل حساسیت موضوع فاش نشود، گفت که تکنسین‌های فرانسوی سپس از این مواد برای تولید میله‌های سوختی استفاده خواهند کرد که به ایران بازگردانده می‌شود تا به رآکتور مورد نظر تزریق شود که تهران می‌گوید ظرف ١٢ تا ١٨ ماه آینده سوختش به پایان خواهد رسید.
این مقام آمریکایی ادامه داد: مزیت این طرح در صورتی که اجرا شود این است که به اندازه چشمگیری ذخیره اورانیوم با غنای پایین ایران را که خود نیز باعث نگرانی در خاورمیانه و دیگر جاها است، کاهش می‌دهد.
وی افزود: ایران «در چند ماه قبل» با درخواست برای جایگزین کردن تامین سوخت رآکتور تهران که آخرین بار در سال‌های ١٩٩٠ میلادی از سوی دولت آرژانتین فراهم شده بود، به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آمد. سپس آژانس پیشنهاد مشترک آمریکا و روسیه که بر اساس آن تهران می‌تواند از ذخایر اورانیوم با غنای پایین خود به عنوان مبنایی برای سوخت مورد نیاز راکتورش استفاده کند، به ایرانی‌ها منتقل کرد.
مقام یاد شده این طرح را «گام مثبتی برای کمک به اعتمادسازی » به برنامه هسته‌ای ایران پس از گفتوگوهای جمهوری اسلامی و پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان خواند.
عدم وقفه در مذاکرات
اگرچه برخلاف انتظار و گفتوگوهای پیشین میان ایران و ۱+۵، پس از پایان گفتوگوهای طرفین، کنفرانس خبری مشترک برگزار نشد؛ اما هریک از مذاکره‌کنندگان ارشد طرفین به طور جداگانه به سوالات خبرنگاران پاسخ گفتند.
در همین چارچوب، جلیلی در پاسخ به سوالی درباره دومین مذاکرات ژنو گفت: این مذاکرات در راستای تعیین چارچوب ادامه مذاکرات بود و تصمیم بر این گرفته شد که گفتوگوها ادامه پیدا کند. به گزارش ایسنا، جلیلی خبر داد: این گفتوگوها حول نقاط مشترک ما و آنها خواهد بود. این مذاکرات در این چارچوب آغاز خواهد شد و در سطح پایین‌تر تعیین مدالیته و چگونگی پیشبرد گفتوگوها به شکل مثبت و رویکرد اجرایی ادامه پیدا می‌کند.
وی درباره محتوای مذاکرات روز پنج‌شنبه با ۱+۵ گفت: ما نقطه نظرات ایران درباره همکاری‌های جهانی و نگرانی‌های مشترک را بیان و توافق کردیم این گفتوگوها را با یک نگاه مثبت ادامه دهیم و در ماه آینده به چارچوبی برسیم که به چه شکلی کار را ادامه دهیم تا همکاری‌ها محقق شود.
جلیلی در پاسخ به این که گروه ۱+۵ در این مذاکرات به شما چه گفتند و شما به آنها چه گفتید، گفت: اخیرا دو موضوع در صحنه موضوعات هسته‌ای مطرح بود که ما در این‌باره توضیح دادیم.
دبیر شورای‌عالی امنیت ملی خاطرنشان کرد: ما موضوع فعالیت‌های جدید خود را یک سال زودتر اعلام و تاکید کردیم که این فعالیت‌ها در چارچوب مقررات و جزو حقوق ماست و در چارچوب همکاری‌ها با آژانس این زمینه را فراهم می‌کنیم که مثل دیگر تاسیسات نظارت لازم صورت گیرد. وی ادامه داد: شش کشور شرکت‌کننده در مذاکرات برای ادامه گفتوگوها و همکاری‌ها همچنین درباره رویکرد جمهوری اسلامی ایران نظر مشترکی داشتند.
وی گفت: امروز ظرفیت و اقتدار جمهوری اسلامی ایران به خصوص در منطقه و عرصه بین‌المللی یک فرصت است برای کسانی که به دنبال صلح و آرامش در صحنه بین‌المللی هستند و ما این ظرفیت را ارائه کردیم. مذاکرات را یک ماه آینده از سر می‌گیریم و فکر می‌کنم این برای شروع مذاکرات حول محورهای مشترک موردنظر طرف‌های مذاکره‌کننده یک گام خوبی است.
وی همچنین در پاسخ به سوالی مبنی‌بر مذاکره با یکی از مقامات آمریکایی اظهار کرد: طرف‌های مختلف شش کشور در مذاکرات حضور داشتند.
اجازه بازرسی از سایت قم
خاویر سولانا اعلام کرد که ایران گفته است قصد دارد در خصوص بازرسی‌ها از تاسیسات جدید غنی‌سازی اورانیوم ایران ظرف چند هفته آینده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند.
به گزارش خبرگزاری رویترز به نقل از خاویرسولانا، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، سعید جلیلی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران قول داده است که ایران ظرف «چند هفته» و «به زودی» اجازه این بازرسی‌ها را خواهد داد. این فقط یک آغاز است و ما به دیدن پیشرفت در خصوص برخی گام‌های عملی که امروز درباره‌اش (درباره تاسیسات غنی سازی جدید) مذاکره کرده‌ایم، نیاز داریم. همچنین بنا بر گزارش خبرگزاری فرانسه وی گفت که شش کشور و ایران توافق کردند گفتوگوها درباره برنامه هسته‌ای ایران را در هفته‌های پیش رو تشدید کنند.
خبرگزاری آلمان نیز به نقل از سولانا گزارش داد که ایران بر تمایلش برای گشودن تاسیسات هسته‌ای اخیرا اعلام شده‌اش به روی بازرسان بین‌المللی تاکید کرده است. این خبرگزاری ادعا کرد: همچنین پیشرفتی نسبی در تلاش‌های پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان برای مذاکره با ایران درباره امکان غنی‌سازی اورانیوم خارج از این کشور حاصل شد. بنابراین گزارش، در تاریخ ۱۸ اکتبر (۲۶ مهر) نشستی در وین، مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای مذاکره درباره پیشنهاد شش کشور مبنی‌بر تولید سوخت برای رآکتور تهران برنامه‌ریزی شده است. در هر حال سولانا گفت که «پاسخ کامل» ایران درباره پیشنهاد شش کشور مبنی‌بر خودداری از اعمال تحریم‌های جدید در ازای عدم گسترش غنی‌سازی اورانیوم در ایران را دریافت نکرده است. به گفته وی، دور بعدی گفتوگوها پیش از پایان اکتبر انجام خواهد شد.
واکنش مقام‌های ایرانی، آمریکایی و انگلیسی به نشست ژنو
منوچهر متکی، وزیر خارجه ایران در اولین واکنش رسمی به مذاکرات ژنو این مذاکرات را «سازنده» خوانده است. باراک اوباما و هیلاری کلینتون رییس‌جمهور و وزیر خارجه آمریکا نیز از واژه «سازنده» برای ارزیابی دومین مذاکرات ژنو استفاده کرده‌اند. به گزارش خبرگزاری فارس، رییس‌جمهور آمریکا خواستار گام‌های سازنده جمهوری اسلامی ایران پس از گفتوگوها شد و گفت: گفتوگوهای امروز شروعی «سازنده» بود. به گزارش خبرگزاری فرانسه، اوباما خواستار گام‌های سازنده جمهوری اسلامی ایران پس از گفتوگوها شد.
وی گفت: نشست امروز (پنج‌شنبه) شروعی سازنده بود، اما باید با اقدام سازنده دولت ایران دنبال شود. ما صرف مذاکره گفتوگو نمی‌کنیم. اگر ایران به الزامات خود پایبند نباشد، آن وقت آمریکا به مذاکره به طور نامشخص ادامه نخواهد داد و ما آماده حرکت به سمت فشار بیشتر هستیم. هیلاری کلینتون نیز در گفتوگو با خبرنگاران گفت: مذاکرات چندجانبه با ایران در ژنو سازنده بود. وی تاکید کرد: این [روز] یک روز سازنده بود، اما نتایج آن هنوز به بار ننشسته است. کلینتون اشاره کرد که در رابطه با جزئیات این نشست با «ویلیام برنز» نماینده آمریکا در گفتوگوهای ژنو بحث و گفتوگو کرده است. وی تصریح کرد: ما صرف مذاکره گفتوگو نمی‌کنیم. ما خواهان اقدامات محسوس و نتایج مثبت هستیم و من معتقدم که نشست امروز فتح بابی [برای گفتوگوهای آتی] بود، اما اجازه دهید ببینیم چه اتفاقی می‌افتد.
ایران تعهدی نداده است
در همین حال یک عضو هیات ایرانی مذاکرات ژنو تاکید کرد: در این مذاکرات هیچ توافق هسته‌ای درباره تحویل اورانیوم پنج درصدی ایران و خرید اورانیوم ۲۰درصدی و موضوع بازدید از تاسیسات جدید ایران طی دو هفته آینده که طرف مقابل از آن به عنوان پیروزی یاد می‌کند صورت نگرفته است. این عضو هیات جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات ایران و ۱+۵ در گفتوگو با خبرگزاری مهر توضیح داد: در مذاکرات پنج‌شنبه، ایران بسته پیشنهادی خود و راهکارهای اجرایی کردن آن را توضیح داد و در ادامه توافق شد که مذاکرات بر سر بسته پیشنهادی ایران و مشترکات میان این بسته و بسته طرف مقابل ادامه یابد و هیچ توافق دیگری نیز صورت نگرفت. وی درباره ادعای توافق ایران و ۱+۵ بر سر بازدید آژانس از تاسیسات فوردو در نزدیکی قم طی دو هفته آینده که سولانا، نماینده اتحادیه اروپا مدعی آن شد گفت: چنین توافقی در مذاکرات پنج‌شنبه صورت نگرفت، هر چند رییس‌جمهوری اسلامی ایران پیش از این دوره از مذاکرات در سفر نیویورک اعلام کرده بود که ایران آمادگی دارد به‌رغم عدم الزام قانونی، این تاسیسات را به رویت آژانس برساند.
وی درباره نشست ۱۸ اکتبر در وین نیز توضیح داد: این نشست برخلاف ادعاهای مطرح شده نشست تکمیلی ایران و ۱+۵ نیست و در سایه این مذاکرات نیز انجام نمی‌شود، بلکه صرفا نشستی فنی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای تامین نیاز ایران به اورانیوم حدود ۲۰درصدی برای نیروگاه اتمی تهران است که تاریخ آن نیز پیش از نشست ژنو میان تهران و آژانس نهایی شده بود. وی درباره ادعای اعضای گروه ۱+۵ مبنی‌بر موافقت ایران با تحویل اورانیوم ۵درصدی خود به کشور فروشنده اورانیوم ۲۰درصدی در مذاکرات ژنو که از آن به عنوان پیروزی این گروه در مذاکرات یاد می‌شود گفت: در اجلاس ژنو هیچ توافقی بر سر این موضوع صورت نگرفت و صرفا تصمیم ایران برای شرکت در نشست ۱۸ اکتبر با آژانس به اطلاع ۱+۵ رسید. وی با بیان اینکه این موضوع اساسا هیچ ربطی به ۱+۵ ندارد، توضیح داد: موضوع تحویل اورانیوم ۵درصدی به هیچ عنوان مطرح نیست.
توافق هسته‌ای نشست ژنو؟
پایگاه اطلاع‌رسانی تابناک درباره دومین نشست ایران و ۱+۵ در ژنو نوشت: طبق گزارش منابع آمریکایی در ملاقات ۴۵ دقیقه‌ای سعید جلیلی دبیر شورای امنیت ملی ایران از یک سو و ویلیام برنز نفر سوم وزارت خارجه آمریکا و از دیپلمات‌های ارشد وزارت خارجه آمریکا موارد مهمی بین این دو دیپلمات در زمان نهار و زمانی که دیپلمات‌های دیگر در حال صرف نهار بوده‌اند، ردوبدل شده است؛ اما آنچه که حائز اهمیت می‌باشد نوعی توافق است که منابع آمریکایی ادعا می‌کنند جلیلی و برنز درباره کلیات آن به توافق رسیده‌اند.براساس این توافق، ایران بیشترین بخش تولید ۳۰۰۰ پوندی اورانیوم خود را که اکنون با غلظت ۴ است، به روسیه ارسال می‌کند و روسیه پس از خالص کردن این اورانیوم آن را به میزان ۵/۱۹درصد خلوص رسانده و سپس آن را تحویل کارشناسان فرانسوی بدهد. در ادامه نیز، کارشناسان فرانسوی این مقدار سوخت را به شکل مایع درآورده و آن را برای رآکتور تحقیقاتی ایران در مرکز انرژی اتمی در امیر آباد تهران آماده کرده که بتوان از آن برای ساختن رادیو ایزوتوپ‌های پزشکی مورد استفاده قرار گیرد.به اعتقاد کارشناسان آمریکایی، ایران دارای این تکنولوژی نیست که میله‌های سوخت را به بمب اتمی تبدیل کند. بنا بر ادعای این منابع، سعید جلیلی پیشنهاد آقای ویلیام برنز را که در کل برای رآکتور تحقیقاتی هسته‌ای تهران است و اکنون بدون لوله‌های سوخت هسته‌ای است، پذیرفته و برای جزئیات بیشتر و توافق برروی مفاد قراردادی آن قرار است کارشناسان دو کشور در ۱۸ اکتبر سال ۲۰۰۹ در وین اتریش جلسه‌ای برگزار کنند.
ارسال نظر