باکو به خود اجازه چنین تفریحی را داد که به خاطر مساله‌ای کاملا ناچیز مسکو را برنجاند. در آستارا - مرز آذربایجان و ایران، مامورین گمرک آذربایجان باری نه چندان بزرگ را که ویژه نیروگاه اتمی‌ایران بوده و می‌بایست با ترانزیت از آذربایجان رد می‌شد، نگه ‌داشته‌اند. فرستنده دستگاه شرکت روسی «اتم استروی اکسپورت» و دریافت‌کننده نیروگاه بوشهر است. بار شامل دستگاه ایزوله گرمایی است که از نظر تشعشعاتی کاملا بی خطر است. به گزارش ایسنا، خبرگزاری روسی نووستی در گزارشی با اشاره به این مطلب ادامه داد: روسیه هیچ دلیلی برای آنچه که رخ داده است نمی‌بیند، ایرینا یسیپووا، سخنگوی «اتم استروی اکسپورت» به «نووستی» گفت: توافق برای انتقال آن از خاک آذربایجان وجود دارد، همه چیز طبق مطالبات موجود نسبت به جابه‌جایی بین‌المللی بارها و بر اساس کنوانسیون بین‌المللی تنظیم شده است. حقیقتا همه چیز بر اساس مطالبات معمول و پذیرفته شده در مبادلات جهانی است. آذربایجان قوانین خود را دارد؛ اما در جهان متمدن چنین چیزی معمول نیست که قوانین ملی را بالاتر از استانداردهای جهانی قرار داد و اگر کشوری با جامعه بین‌المللی همگرایی یافته است، پس باید بر اساس قوانین عمومی‌عمل کند.

طرف آذربایجانی اصرار دارد که نمایندگان «اتم استروی اکسپورت» به آذربایجان سفر کنند. طرف روسی که چنین مطالبه‌ای از سوی آذربایجان را صحیح نمی‌داند و چنین سفری را نیز ضروری نمی‌داند، خاطر نشان می‌کند که تمامی‌اسناد درست هستند. فعلا مساله از راه دور در حال حل و فصل است.

اما این سوال مطرح می‌شود که چرا مامورین گمرک آن‌طور که قوانین بین‌المللی دیکته می‌کند، بسته‌بندی را باز نمی‌کنند تا کد آن را بازرسی کرده و بدین ترتیب یقین یابند که بار آلوده نیست؟

خضر ابراهیم، دبیر مطبوعاتی وزارت امور خارجه آذربایجان می‌گوید: ممکن است مواد رادیو اکتیو در آن باشند. در رابطه با ایران قطعنامه مربوطه از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد وجود دارد و برای ما مهم است که بار با این قطعنامه مغایرتی نداشته باشد و ما از مسکو توضیح خواستیم.

باید گفت که بی‌سوادی اتمی‌ این همکار آذربایجانی کمی‌ خجالت‌آور است: برای نیروگاهی اتمی‌ که در حال ساخت است، مواد رادیواکتیو به هیچ دردی نمی‌خورند. حتی سوخت هسته‌ای تازه تولید شده بی‌خطر است که در ضمن، به طور کامل حمل شده است.

باکو با این کار صداقت مسکو را نسبت به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد مورد تردید قرار می‌دهد و سوء‌ظن دارد که در کالاهای روسی محصولات دو منظوره وجود داشته باشند.

این دوستانه و محترمانه نیست، اما در عوض آن سوی اقیانوس از این مساله بسیار خشنودند. با این حال شگفت‌آورتر چیز دیگری است: چرا باکو در آخرین لحظه در مرز با ایران نیازمند به توضیح مسکو شد؟ مگر نه این که در این مرحله دسیسه جذاب‌تر به نظر می‌رسد و رنگ سیاسی به‌خود می‌گیرد؟

پیش‌بینی‌های ممکن برای حل مساله چه هستند؟ در صورتی که همه چیز خوب پیش برود، طرفین به توافق می‌رسند و مناقشه حل می‌شود. اما سناریوی بد می‌تواند این باشد که آذربایجان بار را مدتی طولانی و بدون توضیح نگه دارد. در آن زمان باید این محموله را به فراموشی سپرده و برای نیروگاه دستگاه جدیدی ساخت که زمانبر است.

نکته مسلم این است که «اتم استروی اکسپورت» باید گزینه‌ای را انتخاب کند که مشکلات کمتری ایجاد کرده و برای ترانزیت بار به نیروگاه ایران متمدنانه تر باشد. این اولین بار نیست که «اتم استروی اکسپورت» مسیر آذربایجان را برای حمل بار به بوشهر انتخاب می‌کند.

سه سال پیش، خودروهای باری حاوی دستگاه‌هایی برای نیروگاه اتمی‌ایران که در کارخانه های روسی ساخته شده بودند، به مرز آذربایجان رسیدند، اما آنها را به این جمهوری راه ندادند. در آن زمان مساله را ولادیمیر پوتین رییس‌جمهوری روسیه و الهام علی‌اف رییس‌جمهوری آذربایجان سریع حل کردند. به نظر می‌رسد که این بار نیز باکو به‌دنبال چنین افتخار بزرگی است.