توقف گسترش ناتو
پیش از برگزاری نشست سران ناتو در بخارست، همه از گسترش این پیمان سخن میگفتند و پرسش از زمان و چگونگی پذیرش اوکراین و گرجستان در میان بود. ولی در نشست سران ناتو، هیچ اتفاقی نیفتاد، بلکه بر عکس، ناتو گسترش خود را فعلا ترمز کرد. نشست بزرگ سران ناتو برای گسترش این پیمان، آنگونه که رهبران قدرتهای ناتو و بسیاری از اعضای جدید اروپای شرقی آن آرزو میکردند، موفق نبود. آلمان و فرانسه محاسبات ایالات متحده آمریکا را برهم زدند. متقاضیان جدید عضویت یعنی اوکراین و گرجستان، بار دیگر باید در اتاق انتظار بنشینند. مناقشه میان آمریکا و متحدان اروپای غربیاش، در نشست سران علنی شد. این برای ناتو تازگی داشت، زیرا معمولا تصمیمات آن از پیش اتخاذ میشوند و مطابق سناریو پیش میروند.
این بار رییس دورهای ناتو از آمریکا که مدت ریاستاش به پایان میرسد و برای گسترش آن چون یک میسیونر مذهبی اشتیاق نشان میداد، آشکارا ناکام ماند. غیرمعمول در نشست بخارست این نکته هم بود که ۲۵ کشور عضو نتوانستند اختلاف میان یونان و مقدونیه را بر سر نام مقدونیه آشتی دهند. از همین رو، تنها کرواسی و آلبانی برای عضویت در ناتو دعوت شدند. جورج دبلیو بوش، در این مساله هم نتوانست سخن خود را در برابر یونان به کرسی بنشاند.
البته به موضوع اختلاف بر سر نام مقدونیه نباید چندان پربها داد. در آمادگی اساسی ناتو برای پذیرش همه کشورهای بالکان در این پیمان تغییری ایجاد نشده و این امر خوب است. به بوسنی هرزهگووین، مونتهنگرو و صربستان دورنمای روشنی نشان داده شد، ولی هنوز روشن نیست آنان کی پشت میز ناتو خواهند نشست.
همکاری تازه تنگاتنگ و پویا میان آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و نیکلا سارکوزی، رییسجمهوری فرانسه نیز، نشست سران ناتو را غافلگیر کرد. آنان آشکارا میخواهند در چارچوب ناتو، وزن سیاست اروپا را افزایش دهند. بازگشت فرانسه را به ساختارهای فرماندهی نظامی ناتو در سال آینده، باید در چارچوب همین استراتژی ارزیابی کرد. اکنون موضوع بر سر آن است که در رقابت بر سر کاخ سفید چه کسی پیروز خواهد شد و دولت جدید آمریکا چه اهمیتی برای پیمان ناتو قائل خواهد بود.
ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه که با اعتماد به نفس اغراقآمیزی در نشست سران ناتو شرکت کرد، در سیاست خارجی نئوناسیونالیستی سالهای گذشته خود، تاثیر شگفتانگیزی بر روی ناتو داشته است. گسترش ناتو به اوکراین و گرجستان، پیش از هر چیز با مراعات اعتراضات روسیه به تعویق افتاد. تکذیب این امر توسط آنگلا مرکل هم نمیتواند این واقعیات را لاپوشانی کند. ولی این سرزنش آمریکا و اروپای شرقی که ناتو دنبالهرو پوتین شده نیز مبالغهآمیز است.
روسیه و ناتو بهرغم انتقادهایی که به یکدیگر دارند، در امور عملی همکاری میکنند. برای نمونه در عرصه پدافند موشکی مشترک در میدان کارزار یا در رساندن مهمات به افغانستان. در نشست بخارست، برای نخستین بار موضوع عقبنشینی منظم از افغانستان نیز مطرح شد. سرانجام سنجههایی تعیین شد که مطابق آنها باید تصمیم گرفت، نیروهای چندملیتی در افغانستان چه وقت باید کنترل را به افغانیها واگذار کنند. ولی ناتو در کوتاهمدت نیروهای بیشتری به افغانستان گسیل خواهد داشت، تا اوضاع امنیتی را تحت کنترل خود درآورد.
ارسال نظر